100 bin araç izin bekliyor

HAZİNE ve Maliye Bakanlığının yılın son 2 ayı için sağladığı ÖTV ve KDV desteği otomotiv sektörü için önemli bir nefes oldu ama ne yazık ki tüm sorunları çözmeye yetmiyor. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Bilaloğlu, sektörün son 2 aya büyük bir stok yüküyle girdiğini hatırlatarak durumu, “Hayati tehlike atlatıldı ama hâlâ yoğun bakımdayız” yorumuyla özetliyor. Aslında 2018 yılına iyi başlayan otomotiv sektörü için ilk çeyrekte her şey yolunda gitti. Pazar ilk çeyrekte yüzde 2 artış yaşayınca yıl sonu için öngörüler 2017 yılına paralel gerçekleşti. Ancak kurlardaki artışa bağlı olarak haziran ayından itibaren pazar daralmaya başlayınca öngörüler değişti ve siparişler de bu doğrultuda revize edildi. Otomotiv sektörü en çok satış yaptığı yılın son 4 ayı için siparişlerini ağustos ayında yüzde 20-25 azaltarak verdi.

2 AYDA 45 BİN ARAÇ

2017 yılının son 4 ayında 400 bin otomobil ve hafif ticari aracın satıldığından yola çıkılarak, pazarın daralması oranında verilen sipariş miktarı 300 bin adedin üzerinde oldu. Yani 2018 yılının son 4 ayına otomotiv sektörü 300 bin adedin üzerinde bir stokla girdi. Ancak ağustosta doların 7 TL’yi, Euro’nun ise 8 TL’yi aşması pazara büyük darbe vurdu. Kurdaki artışa bağlı olarak faizlerin de hızla yükselmesiyle eylül ayında pazar yüzde 68, ekim ayında ise yüzde 77 daraldı. Yani 2 ayda iç pazarda sadece 45 bin adetlik otomobil ve hafif ticari araç satışı gerçekleşti. ODD’ye bağlı 47 marka son 4 ay için toplam stokun 200 bin adetten fazlasını gümrüklerden çekerken, yaklaşık 100 bin adedi ise henüz gümrüklendirilmemiş olarak fiktif depolarda bekletiliyor. Böyle olunca eylül ve ekim aylarındaki sonuçlardan sonra otomotiv sektörü yılın son 2 ayına 250 bin adedin üzerinde bir stok yüküyle girdi.

2012’DE REJİM DEĞİŞTİ

ÖTV ve KDV indirimlerinin etkisiyle son 2 ayda en iyimser tahminlerle pazarda 150-160 bin adetlik bir satışın yapılacağı öngörülüyor. Bu da gümrüklerden hali hazırda çekilmiş stoklarla sağlanacak. Bu noktada asıl sorun gümrüklerde duran ve değeri yaklaşık 2.5 milyar dolar olan 100 bin aracın ne olacağına ilişkin. Bilmeyenler için 2012’de ‘İthalat Rejimi Kararı’nda yapılan değişiklikle yeni model yılına ait olması için aracın ‘Türkiye veya yurtdışında 1 Ağustos’ta üretilme’ şartı 1 Ocak olarak değiştirilmişti. Bu da 2018 yılı model araçların 31 Aralık 2018’e kadar gümrüklerden çekilme zorunluluğunu getiriyor. ODD Başkanı Ali Bilaloğlu, bu konuda yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ülkemizde faaliyet gösteren ve ODD üyesi olan 47 marka gelişmelere uyum gösterebilmek için son dönemde dünyanın farklı noktalarından gerçekleştirilen üretim siparişlerini iptal etmek için büyük çaba göstermiştir. İptal edilemeyen araçların gümrük sahalarında bekletilmesi söz konusudur. ODD olarak talebimiz, içerisinde bulunulan durumun yarattığı olumsuz etkilerin giderilebilmesi ve araç ithalatlarını bir süreye yaymak suretiyle döviz talebinde de azalmayı mümkün kılmak açısından 2018 yılında üretilmiş araçların ithalatının 30 Haziran 2019 tarihine kadar yapılabilinmesine İthalat Rejim Kararı uyarınca izin verilmesidir. Ticaret Bakanlığımızdan beklediğimiz iyi haber sektörümüzde faaliyet gösteren markalarımıza büyük destek olacaktır.”

İZİN VERİLMEDİĞİ DURUMDA NE OLUR?

Aralık ayında otomotiv markaları gümrüklerde bekleyen araçların ithalatını gerçekleştirebilmek için ciddi bir döviz talebi (2.5 milyar dolar) ile piyasaya gireceklerinden döviz talebi artacaktır.

İthalattaki artış aralık ayındaki dış ticaret ve cari açığın artışına neden olacaktır. Markalar ithalatlarını gerçekleştirebilmek için ek borçlanma ihtiyacı ile karşı karşıya kalacaklardır.

Borçlanamayan markalar bir çok ticari risk ile karşı karşıya kalabilecektir.

İZİN VERİLDİĞİ DURUMDA NE OLUR?

Markalar, iç pazarın küçülmesi nedeni ile satamayacakları gümrüklerdeki araçlar için re-export imkanlarını araştırmaya ve gerçekleştirmeye devam edeceklerdir.

Aralık ayında dövize yoğun talep durumu gerçekleşmeyecektir.

Aralık ayı dış ticaret ve cari açık rakamlarında olumsuzluk yaşanmayacaktır.

Özkaynaklarında ciddi hasar gören markaları ek mali yükümlülük ve borçlanma durumu ile karşı karşıya kalmayacaklardır.

Otomotiv markaları işlerini daha uygun ortamda gerçekleştirebilme imkanı bulurken, aralık ayında cari açık ve dış ticaret açığında olumsuz görünüme neden olabilecek yüklü araç ithalatının önüne geçilecektir.

VERGİLER TAMAM SIRA FAİZLERDE

ÖTV ve KDV desteğiyle otomotiv sektörüne perakende açıdan destek sağlanırken, pazarın en büyük müşterilerinden olan filo araç kiralama şirketleri ise desteği bankalardan bekliyor. Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) geçen hafta 27 bankadan 70’ten fazla üst düzey yönetici ile bir araya geldi. TOKKDER Başkanı İnan Ekici, “Bizler istikrarımızı koruyarak önümüzdeki yılda yüzde 25 seviyesindeki satın alma payımızı sürdürmek istiyoruz. Bankalar ve kiralama sektörü temsilcileri şeffaf bir iş birliği çerçevesinde ilerlemeli ve geçici sıkıntıları birlikte aşmalıdır” dedi. Yeni ÖTV ve KDV indirimi hususuna da değinen Ekici, şunları söyledi: “KDV ve ÖTV indiriminin otomotiv pazarı için bir can suyu olacağını düşünüyorum. Ancak bununla birlikte yüksek fonlama maliyetleri nedeni ile kredi faiz oranlarının da iyileştirilmesi gerekiyor. ÖTV ve KDV indirimi uygulaması 2019 yılında da devam eder, kredi faiz oranları da iyileşirse, otomotiv pazarı 2019 yılında 650-700 bin adet seviyesine ulaşabilir.”

KOMADAN ÇIKTIK YOĞUN BAKIMDAYIZ

ODD Başkanı Ali Bilaloğlu, 2018 yıl sonu için pazar tahminlerinin 575 bin adede inmişken Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 1 Kasım tarihinde yapmış olduğu açıklamalar ile sektörde yeniden ümitlerin yeşerdiğini belirterek, “ÖTV ve KDV indirimiyle yıl sonu tahminimizi 650 bin adede çıkardık. Otomotiv sektörüne Hazine ve Maliye Bakanlığımızın vermiş olduğu destekler ve süreç içerisinde sektörün ihtiyaçlarını dile getirmede sağladıkları imkanlar bakımından teşekkür etmek isterim” dedi. Verilen destekle otomotiv sektörünün hayati tehlikeyi atlattığını ama hala yoğun bakımda olduğunu da kaydeden Bilaloğlu, şöyle konuştu: “Kalp ve beyin gibi hayati organlara müdahale edildi, ama böbrek gibi ciğer gibi sektörün diğer organlarında da sorun var. Bunlar öldürmez belki ama yaşamı kısaltır. Bu yüzden öncelikli olarak gümrüklerdeki araçların çekilmesi için sürenin 2019 yılına uzatılması gerekiyor. Ayrıca hurda teşvikinin daha efektif olması için matrah limitlerinin ÖTV’deki gibi güncellenmesi gerekiyor. Ülkemizin lokomotif sektörlerinden otomotivin iç pazarını yeniden 1 milyon seviyelerine taşıyacak politikaların geliştirilmesi, güven ortamı ve istikrarın sürdürülebilir kılınması ülkemiz ekonomisi bakımından da çok önemli.”