100. YIL İÇİN VAN'A GELİRİM

Hacı Yılmaz

Geçen hafta Bahçeşehir Üniversitesi-TRT World RC ortaklığında, İstanbul Conrad Hotel'de düzenlenen 100 yıl Sonra Cihan Harbi uluslararası paneline davetli olarak katılan köşe yazarımız sosyolog Eyyüp Altun yerli ve yabancı tarihçilerin, çok sayıda davetlinin katıldığı panelin yararlı geçtiğini söyledi. Amerikalı ünlü tarihçi Prof. Dr. Justin McCarthy ile panelde bir araya gelerek Van'ın kurtuluşunun 100. yılı ve üzerine sohbet ettiğini belirten Eyyüp Altun, ünlü tarihçiyi Van'a davet ettiğini ve Van'ın kurtuluşunun 100. yılı olan 2018 yılı içinde konferans vermek üzere seve seve Van'a gelebileceğini ancak bunun gerçekleşebilmesi için bir kurumun, kuruluşun organizasyon yaparak resmi davette bulunması gerektiğini ifade etti. "Yerli yabancı, uluslararası üne sahip tarihçiler katıldı"

Birinci Dünya Savaşının sona ermesinin yüzüncü yılı nedeniyle olayın kapsamlı muhasebesini yapma amacıyla düzenlenen, panel ile ilgili bilgi veren Altun, "İki yıl önce yine aynı kurumların ortaklığında yapılan çekimleri İstanbul Harbiye Müzesinde gerçekleştirilen Yüz Yıl Sonra Cihan Harbi belgeseline Ermeni meselesi hakkındaki görüşlerimi sunmak üzere çağrılmıştım. Şu sıralar TRT Belgeselde gösterimi yapılan yirmi iki bölümlük bu çalışmaya sunduğum katkıdan sonrası panele davetli olarak katılmak benim için yararlı ve anlamlı oldu. Yerli yabancı, uluslararası üne sahip tarihçilerin katlığı, İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi-TRT World RC ortaklığında, Conrad Hotel'de gerçekleştirilen panele Prof. Dr. Justin Mccarthy, Prof. Dr. Edwart j. Erikson, Prof. Dr. Mehmet Ali Beyhan Gibi önemli akademisyenler ve konu uzmanları katıldı. Panelin açılış konuşmasını Cumhurbaşkanı Sözcüsü Prof. Dr. İbrahim Kalın yaptı. Panelde TRT Genel Müdürü İbrahim Eren de bir konuşma yaptı" dedi.

"Van'a daha önce araştırma yapmak üzere üç kez geldi"

Panelde, 1915'te yaşanan Van Ermeni isyanı konusunda yaptığı çalışmalarla bilinen Justin McCarthy ile görüşme imkanı bulduğunu kaydeden Altun, "McCarthy ile 2014 yılında Kars Kafkas Üniversitesinde verdiği bir konferansta tanışmıştım. Kendisine konferans verdiği kürsüde Sona ve Kızıl Topraklar adlı iki romanımı taktim etmiştim. Bir süre de sohbet etme imkanımız olmuştu. Bu panelde konuşma fırsatı oldu. Kendisinin Van bölgesinde iyi tanındığını ve 1915 Van İsyanı adlı kitabının yörede okunduğunu söyledim. Çok mutlu oldu. Kendisini Van'a davet ettiğimde Van'ı çok sevdiğini ve Van'a daha önce araştırma yapmak üzere üç kez geldiğini söyledi. Van'ın kurtuluşunun 100. yılı olan 2018 yılı içinde konferans vermek üzere seve seve Van'a gelebileceğini ancak bunun gerçekleşebilmesi için bir kurumun, kuruluşun organizasyon yaparak davette bulunması gerektiğini ifade etti" diye konuştu. 

"McCarthy Van'a davet edilmesi gerekir"

McCarthy'nin Van'ın kurtuluşunun 100. yılında Vanlılar ile buluşmasının önemine değinen Eyüp Altun, "McCarthy 1915 Van isyanı ve yaşanan olaylar hakkında büyük araştırmalar yapmış ABD'li ünlü bir tarih profesörüdür. Üstelik Ermeni meselesine tarafsız ve objektif bakan dünyadaki birkaç bilim adamından biridir. Van Ermeni isyanıyla ilgili birçok ayrıntıyı ondan öğreniyoruz. Dünya çapında yaşanan büyük ve dramatik göçler hakkında da McCarthy'nin çalışmaları mevcuttur. Bilindiği gibi Anadolu'da sadece Ermeni göçü yaşanmadı, Ermenilerden daha büyük bir Müslüman kitle yerini yurdunu terk edip başka diyarlara göçtü. Bu insanlar da Ermeniler gibi yollarda saldırılara uğradılar, açlıktan ve salgın hastalıklardan öldüler. Bu konularda da McCarthy'in çok önemli tespitleri var. Van'ın işgalden kurtuluşunun yüzüncü yılında böylesi bir şahsiyetin Van'a davet edilmesi ve onun görüşlerinin geniş halk kitlelerine duyurulması toplumsal tarih bilincimizi geliştiren bir etki yaratacaktır. Van Valiliği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Büyükşehir Belediyesi veya 100. Yıl organizasyon komitesi McCarthy'i Van'a davet etmesi gerekir. Bu davet hem tarihi açıdan hemde Van'a emek veren bir tarihçiye duyulan vefa gereğidir" dedi.

"Van şehri hafızasını yitirdi"

Van'ın 1915'lerde işgale uğradığını ve ardından on binlerce insan kıyım yaşadığını, bu da yetmemiş gibi yüz binleri bulan bir insan kitlesi yerini yurdunu terk edip yabancı memleketlere savrulduğunu, Vanlıların servetlerini, sevdiklerini ve topraklarını kaybettiğini bu nedenle Van'ın kurtuluşunun 100. yılının çok önemli olduğuna dikkat çeken yazar sosyolog Eyyüp Altun, "Bir şehrin yahut ülkenin işgalden kurtarılması endişeleri bir anda yok etmiyor. İşgalin yahut benzer durumların bir daha yaşanacağı beklentisi insan zihninden kolay silinmiyor. Toplumların tarihinde yüzyıllık bir hâkimiyet ciddi bir güven duygusunun tesisi demektir. Bir devlet kurmuş iseniz ve üzerinden yüzyıl geçtiği halde yakılmamışsa bu bir toplumsal özgüven duygusu yaratır ve korkularınız son bulur. Bir yüzyıl ayakta kalmış bir toplum gelecek iki yüz yıla güvenle bakabilir. Van 1915'lerde işgale uğradı ve ardından on binlerce insan kıyım yaşadı. Buda yetmemiş gibi yüz binleri bulan bir insan kitlesi yerini yurdunu terk edip yabancı memleketlere savruldu. Vanlılar servetlerini, sevdiklerini ve topraklarını kaybettiler. Van yöresi büyük bir yağmaya maruz kaldı. Van şehri hafızasını yitirdi. Bugün Van, ilk yüzyılı onca sıkıntılara karşın aşmış olmanın özgüvenini yaşıyor. Bu heyecanın pekiştirilmesi ve geçmişin şöyle bir muhasebesinin yapılarak paylaşılması yüzyıllık korkunun son bulmasını tescillendirecektir. Bu yılki kurtuluş bayramlarının çok farklı bir havada yaşanması gerekmektedir. Kutlamalar bir günlük değil haftaları bulan bir sürede ve festival havasında geçmelidir. Türkü'yle, Kürt'üyle toplumca buna çok ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum" diye konuştu.

Altun Van'ın kurutuşunun 100. Yılı olan 2018'de toplum hafızasına katkı sağlayacak iz bırakacak nitelikli etkinlikler düzenlenmesi gerektiğini söyledi.