Bend-i Mahi Bend Üstüne

Van Toplum Kültür ve Sanat Derneği tarafından 2011 depremi sonrası Van halkına moral vermek, kültürel yaşama güç katmak amacıyla 2013 yılında Büyük Urartu Oteli'nde düzenlenen konserde halk müziğinin iki usta ismi Erkan Oğur ve İsmail Hakkı Demircioğlu'nu canlı olarak dinleme zevkini yaşamıştım. Usta sanatçılar türkü dostlarına unutulmaz bir akşam yaşatmışlardı.

Anadolu'nun birbirinden güzel renkli türkülerini otantik şekliyle icra eden iki usta, yeni çıkan albümlerinde şehrimizde okullarda, halk müziği korolarında ve solo olarak okunan, daha önce halk müziğinin büyük ustası Vanlı sanatçı merhum Ruhi Su tarafından da seslendirilen Vanlıların Bend-i Mahi Bend üstüne olarak da bildikleri Sunalar türküsüne yer vermiş.

Oğur ve Demircioğlu gibi ilgiyle dinlenen, müzik çevrelerinde saygınlığı olan ünlü sanatçıların memleketimizin saklı kalmış türkülerini seslendirmeleri türkülerimize zamanda derinlik, mekânda yaygınlaşma kazandırmaları bakımından önemli ve değerli buluyorum. Temennimiz başka sanatçıların da farklı türkülerimizi seslendirmeleridir. 17 yıl ardan sonra hazırladıkları “Bilinmeyenle Karşılaşmak” albümünde Sunalar türkümüze yer veren Erkan Oğur ve İsmail Hakkı Demircioğlu'na Vanlılar olarak teşekkür ediyoruz.

İki ustanın kendilerine has müzik anlayışıyla yorumladıkları Sunalar türkümüzü beğeniyle dinlerken sunalar eşliğinde Van Gölü ve çevresinde doğaya, sevdalara yolculuk yaptım. Albümde yer alan 14 güzel türküyü ve Sunalar türkümüzü dinlemenizi tavsiye ederim. Sunalar türkümüzde sessizliğe bürünürken etkileyici, anlamlı dizelerin çevreci bir mesaj da içerdiğini keşefettim.

Sunalar türkümüzün bir bölümünde şöyle diyor:

Bend-i Mahi Bend üstüne Sunalar hey sunalar

Yarim gelir kend üstüne Sunalar hey sunalar

Bendi Mahi Bend üstüne/Sunalar türkümüzde geçen, ismini akarsuya, şelaleye veren bu isimin yazlı ve sözlü kaynaklarda kullanımının neden terk edildiğini, bu hoyratlığa neden izin verdiğimizi önce kendime sordum. Doğrusu soruma mantılı, geçerli bir yanıt bulamadım.

Orijinal ismiyle Bend-i Mahi Çayı Çaldıran ilçe topraklarında yer alan Tendürek Dağı ve Aladağ eteklerinden doğan kaynakların Çaldıran Ovasında birleşen sulardan oluşur. Çay genç volkanik kayaçlar üzerinde oluşan dar ve derin Gönderme Boğazı içinden akarak Muradiye ovasına ulaşır, vadi içerisinde Bendbaşı mevkiinde çağlayan oluşturur. Muradiye içinden geçerek Van Gölü'ne ulaşır. Van balığının üreme alanı olan çay üzerinde ye alan şelale ilkbahar aylarında coşkuyla akar. Şelalenin yüksekliği 18 m'dir. Sadece şelalenin güzelliğinden değil, çevresinde oluşan bitki örtüsü ile de ilgi çeker. . Bend-i Mahi Çayı Muradiye ilçe merkezinin 8 km kadar kuzeyinde yer alır.

Farsça bir kelime olan bend küme, bölüm, boğum, bağlı anlamına gelir. Mahi ise farsça ay, ay gibi, aya benzeyen anlamında kullanıldığı gibi balık, yüz güzelliği, mahvedici, yokedici, hastalık anlamlarında da kullanılmaktadır. Tandürek dağı eteklerinden akıp gelen çay Bend-i ve Mahi kelimelerinin birleşmesiyle Bend-i Mahi Türkçesiyle balık bendi ismini almıştır. Kulağa hoş gelen, coğrafi ve doğa olayını iki kelimede en güzel şekilde özetleyen bu cazibeli isim maalesef bilinçli veya bilinçsiz olarak kullanılmamaktadır!

YAZININ DEVAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ