Doğu ve Güneydoğu'da Cazibe Merkezli Destek Programı (Bir Parmak Bal Mı?)

Daha önce de bir yazıma konu etmiştim, bir çok düşünen kişi de bu konuda yazmıştı Doğu ve Güneydoğu'da nisbi kalkınma sağlayacak teşvik tedbirleri ve paketleri zaman zaman açıklanır. Bu konu adeta bir gelenek haline gelmiştir. Onlarca kez bu tür paketler açıklandı, sanırım 15 yıllık AKP iktidarı sırasında bu paket 7. olacak.

Ala-i vala ile ve görkemli törenlerle, doğu ve Güneydoğulu oda temsilcileri, işadamları ve siyasilerle açıklanan bu paketlerde belirtilen yatırımlar gerçekleşseydi bu gün farklı bir konuyu konuşur olurduk. Bu paketlerde vaad edilen parasal destekleri alt alta yazarsak yüzlerce milyar lirayı geçerdi.

Sonuca baktığınızda, belki vaad edilen paraların tamamı olmasa da bir kısmı verilmiştir bazı projelere, ancak takibi ve denetimi yapılmadığı için, çoğu 4 duvar olarak kalmış, bazıları kağıt üzerinde kalmış, bazıları çar çur edilmiştir. Onca paketten geriye bir kaç yüz kişilik istihdam kalmamıştır sanırım.

Bir planlama çerçevesinde yapılmadığı ve başvuran kişilerin iyi niyetine bırakılan bu paketlere bağlı girişimler, başlangıçta heves uyandırsa da zaman içinde konu tavsayarak projelerin atıl kalmasına ve heveslerin kırılmasına yol açıyor. Ya da bazı uyanıkların, kestirmeden zenginleşmesi sonucunu doğuruyor.

11.1.2017 tarihli ve 29945 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan kararla Bakanlar Kurulu 5 cazibe merkezi ve 23 ili kapsayan yeni bir teşvik kararını hayata geçiriyor. Buna göre; Van cazibe merkezine Hakkari, Muş ve Bitlis bağlanıyor. Kars cazibe merkezine Ardahan, Iğdır, Ağrı, Diyarbakır cazibe merkezine Siirt, Batman, Mardin,, Şırnak, Şanlıurfa'yı bağlıyor. Erzurum cazibe merkezine Erzincan, Gümüşhane, Bayburt'u bağlıyor.

Elazığ cazibe merkezine Bingöl, Tunceli, Malatya ve Adıyaman'ı bağlıyor.

İşsizliğin, yatırımsızlığın, sosyal sorunların Türkiye ortalamasının üstünde olduğu 23 il ve ancak 20 milyarlık bir destek, 30 da başvuran kişinin desteği toplam 26 milyarlık bir program. 112 bin 400 kişiye iş. İl bazında 1 milyarlık yatırım. Hele çalışacak kişilerin rakamı, küsüratıyla duyunca eminim aklınıza "ya ne müthiş planlama adamlar tek tek kaç işçi çalışacak hesap etmişler" düşüncesi takılmıştır. Eğer önceden belirlenmiş kişilere ait proje değilse, devlet yapılacak yatırımları planlamışsa ve buna göre rakam veriyorsa o plan en azından açıklanmalı. Yoksa gene birilerini zengin edip, sonuçsuz kalacak proje imajı yaratır.