ERÇEK GÖLÜ KORKUTUYOR

Burhan Ergin

Van Gölü havzasında, 114 km kare yüzey alanıyla, Van Gölü'nden sonraki en büyük göl olan, her yıl Ekim ayında ‘Doğu'nun Kanatları Van Erçek Gölü Flamingo Festivali'nin düzenlendiği, 220 kuş türünü bir arada bulunduğu Erçek Gölü büyük endişe yaratıyor. En derin yeri 30 metre, ortalama derinliği 18,45 metre olan Erçek Gölü, 200 metre yükseldiği belirtiliyor. Gazetemize açıklamalarda bulunan vatandaşlar, gölün gün geçtikçe yükseldiğini kaydederek, Erçek'te yaşayan köylerin su altında kalma tehlikesi olduğunu söylediler.

Erçek Gölü doğal kuş alanı olması nedeniyle Van Gölü havzasında önemli bir yere sahip olmasına karşın hakkında çok şey bilinmiyor. Bugünü kadar göl ile ilgili yapılan çalışmaların çoğu gölün biyolojik özellikleri ve etki alanı içerisindeki diğer canlıları kapsıyor.

VATANDAŞLAR TEDİRGİN

Erçek'te yaşayan vatandaşlar yaptığı açıklamada, “Ben yıllardır Erçek'te yaşıyorum. Gün geçtikçe Erçek Gölü yükselmeye devam ediyor. Şuan göl ile evlerimiz arasında 120 metre kalmış, acil önlem alınmazsa 2 yıla kalmaz buradaki tüm evler sular altında kalabilir. Ben sizin aracılığınızla yetkililere seslenmek istiyorum. Bu soruna bir an evvel müdahale edilerek önlem alınmasını istiyoruz. Aksi takdirde 1990'lı yıllarda Van Gölü'nde yaşanan göl yükselme felaketi benzeri büyük bir felaketle karşı karşıya kalabiliriz” dedi.

Bu arada daha önce Erçek Gölü, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Bilimsel Araştırmalar Desteği (BAP) kapsamında, yürütücülüğünü YYÜ Mimarlık Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.Doç. Dr. Mustafa Toker, yardımcı yürütücülüğünü ise İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Tur'un yaptığı 'Erçek Gölü yüksek çözünürlüklü sismik yansıma' projesi ile araştırma yapılmıştı. Van için büyük önemi olan söz konusu göl gün geçtikçe yükselmeye devam ediyor.

ERÇEK GÖLÜ

Van Gölü'nün 20 km. doğusunda tektonik bir çöküntüde oluşmuş ve önü kuzey batısında bir lav akımıyla kapanmış alkali bir göldür. En derin yeri 30 metredir ve su çıkışı yoktur. Kuzey ve batı kıyıları dik kayalıklar, güney ve doğusuyla sığ kıyılar ve geniş çamur düzlükleriyle çevrilidir. Memedik Deresi'nin doğuda göle giriş yaptığı yerde, bir miktar sazlık ve nemli otlaklar bulunan küçük bir delta oluşmuştur. Ayrıca, gölün güneydoğu ucuna bitişik küçük bir turbalık vardır.
Alan üreyen kılıçgaga ve büyük cılıbıtla özel koruma alanı statüsü kazanan Erçek Gölü'nde, önemli sayılarda kara boyunlu batağan ve angıt gözlenir. Üreyen türler arasında kızıl boyunlu batağan, dikkuyruk, alça cılıbıt, kızılbacak ve doğu kamışcısı sayılabilir. Alanın asıl sahiplerini ise flamingolar oluşturur.

Göl çevresindeki bataklık ve otlaklarda hayvancılık yapılmaktadır. Turizm ve kuş gözlemciliği son dönemlerde artan faaliyetler arasındadır. Karagündüz Köyü civarındaki kuş gözlem kulesi, kuş gözlemcileri için önemli bir imkan sağlamaktadır. Göl kıyıları piknik ve gezi amaçlı da kullanılmaktadır.

Alanın yönetim planı yoktur. Alanda 2012 yılında Biyolojik Çeşitlilik Araştırması yapılmıştır. Erçek Gölü, bölgenin kuş bakımından en zengin sulak alanıdır. Ancak kaçak ve bilinçsiz avcılık göldeki yaban hayatına zarar vermektedir.
Van Gölü'nde olduğu gibi Erçek Gölü'nde de su seviyesi son birkaç yıldır büyük artış göstermiştir. Son beş yılda gölün 2,5 m yükselmesi sonucu, bir köy, 1000 km2 tarım alanı ve mera ile Türkiye-İran tren yolu bağlantısı sular altında kalmıştır.

Devlet Su İşleri gölün kuzey batısında göl sularının kullanılacağı bir hidroelektrik santral planlamaktadır. Bu projenin ekolojik etkileri incelenmemiştir.