ESKİ VAN'DA KAZILAR DURDURULSUN!

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Erkan Konyar başkanlığında Van Kalesi’nin Güney'inde bulunan eski Van şehrinde yürütülen kazı çalışmaları Vanlıları endişelendiriyor. Eski Van şehrinde her hangi bir koruma önlemi ve projesi geliştirilmeden kazı yapılmasının doğru olmadığını, yapıların bu şekilde her türlü tehlikeye, yağmaya açık hale geldiğini ve bununda ecdat yadigarı eserlere zarar vereceğini ileri süren vatandaşlar şunları söylediler' Eski Van şehrinde sürdürülen kazılar yapıların kalıntılarına yarardan çok zarar verecektir. Bu konuda endişeliyiz. Nitekim 1983 yılında Van Kalesi ziyaretçi giriş kapısı kuzeyinde bulunan alanda kazı yapıldı. Bu kazılarda katledilen Müslüman ahaliye ait kemikler ve bulgular bulundu. Ancak kazı yapılan tarihi alan şimdi otopark olarak kullanılıyor. Bu çok acı ve tehlikeli bir sonuçtur. Eserler kazılar sonrası denetimsiz sahipsiz durumda. Bu nedenle yetkililerden kazıların durdurulmasını, önlem alınmasını istiyoruz.' İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Merkezi Müdürü Eski Çağ Tarihçisi Yrd.Doç. Dr. Erkan Konyar, başkanlığında Van Kalesi’nin Güneyi’nde bulunan eski Van şehri kazı çalışmaları ise devam ediyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus işgali sırasında Ermeni çeteleri tarafından yakılıp yıkılan, yerle bir olan eski Van şehrinde sürdürülen kazı çalışmalarında iş yerleri ve evlerin temelleri gün yüzüne çıkarılıyor. Gün yüzüne çıkarılan eserlerin kar yağmur ve definecilerin yağmasına karşı nasıl korunacağı ise belirsizliğini koruyor. İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Erkan Konyar, başkanlığında devam ve Kültür ve Turizm Bakanlığı adına eski Van şehrinde yapılan kazı çalışmaları İstanbul Üniversitesi, Van Valiliği ve Aygaz Genel Müdürlüğü tarafından desteklendiğini ifade eden Maltepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Banu Konyar, eski Van şehri ve höyüğü kazılarının bu yıl dördüncü sezonunda olduklarını söyledi. Çeşitli üniversitelerden mimar, restoratörler, antropologlar, topograflar, sanat tarihçileri ve arkeologlardan oluşan yaklaşık 60’a yakın bir ekiple çalıştıklarını ifade eden Konyar, “Bu yıl geçen yıl ki arşiv çalışmalarını tamamladıktan sonra eski Van şehrinde çalışmaya başladık. Haziran ayından buyana çalışmalarımız devam ediyor. Şu ana kadarki çalışmalar sırasında Doğu-Batı doğrultulu şehrin ana caddelerinden birine ulaşmış durumdayız. Taş döşeli bir cadde burası. Caddenin her iki yönünde de ticari olduğunu tahmin ettiğimiz yapı grupları ile karşı karşıyayız. Bir kısmının dükkan oldukları çok belli. Taban seviyelerine ulaşıldı bu yapılarda. Taş sıraları ile başlayan ve üzeri bir ahşap hatıl üzerine kerpiç sıraları ile devam eden çok tipik bir duvar örgüsüne sahip bu yapılar. Bu dükkanlardan sonra yol üzerinde devam eden bölümde daha büyük bir yapıyla karşı karşıyayız” dedi. Burasının muhtemelen bir kamu yapısı olacağın ifade eden Konyar, “Han, yada belki bir devlet dairesi olup olmadığını şu anda bilmiyoruz. Çalışmalarımız devam ediyor. Açığa çıkardığımız alanlardan söyleyecek olursak çok daha büyük bir yapıyla karşı karşıyayız. Devamında bir başka buluntunun yine ticari yapı olduğu anlaşılıyor. Bu şu ana ki çalışmalar sonucunda aklımızda şöyle bir fikir oluşuyor. Kayaçelebi Camii’nin hemen Doğusu’nda çalışmaları başladık. Şehrin işlek ticaret alanı üzerinde olduğumuz anlaşılıyor. Zaten şehrin ana giriş kapılarından iki tanesin ortasında yer alıyor bu alan. Dolayısıyla da tüccarların şehre giriş yaptıkları yerde ticaretin yoğun olması hanların, kamu binalarının burada yer alması oldukça akla yakın gözüken durumlar. Açılan alanlarla birlikte arkeolojik anlamda desteklenir oldu. Bu alanlarla bağlantılı olarak çeşitli küçük buluntularda karşımıza çıkıyor. Bu küçük buluntuların zaman zaman mekanların işlevlerini bize anlatma konusunda yardımı oluyor. Bir alanda çok sayıda deri ayakkabı tabanıyla karşılaştık ve bunun yanında da bir kunduracı fırçası çıktı. Muhtemeldir ki kesin olarak söylememekle birlikte orada bir kundura atölyesi ve dükkanı vardı. Eski kaynaklardan, arşivlerden, eski fotoğraflardan ve Van’ın yaşlılarından öğrendiğimiz kadarıyla burası zaten Van’ın ticari dokusunun olduğu yermiş. Şu anda arkeolojik anlamda da bu veriler sözlü tarihle de örtüştüğü görülüyor. Doğu-Batı doğrultusunda devam eden yol, Kuzey-Güney doğrultulu olarak kuzeye doğru sapıyor. Bu yolda kızıl minareye doğru gidiyor. Şu anda kaleye doğru çalışmalarımızı devam ediyor” şeklinde konuştu.