GEÇMİŞ ÜMMETLERİN HELAK OLMA SEBEPLERİ

Geçen yazılarımızda geçmiş ümmetlerin helak olmalarının ne şekilde olduğundan, hangi tür ilahi azapla cezalandırıldıklarından bahsetmiştik. Bu ümmetlerin hangi sebepten, davranışlardan helak olduklarına dair Kuran-ı Kerim'in bazı ayetlerinde mücmel ve bazı ayetlerde ise çok açık bir şekilde helak sebepleri konu edinmiştir. Bu sebeplerin başında birinci olarak şirk bildirilmiştir.

Şirk Allahü Teala'nın zatında, sıfatlarında, fiillerinde mahlukları haşa Allah'a ortak koşmak anlamına geliyor. Örneğin; evrende bulunan yaratılmış bütün varlıkların Allah tarafından yaratıldığı halde, bu yaratma fiiline, yaratılmışları ortak etmek. Sadece Allah'a ibadet etmesi gerekirken, yaratılmışları tanrı edinmek. Allah'a ait olan üstün sıfatları beşer için kullanmak. Nitekim Firavun kavmine:

'Ben, sizin en yüce Rabbinizim!' dedi. (Nazi'at 24)

Ayetinde bildirildiği üzere beşerin kendisini Rab olarak ilan etmesi gibi.

Kuran-ı Kerim'de helak sebeplerinin başında şirk gelmektedir. Bunun dışında; büyüklük taslamak, ilahi vahyi yalanlamak, peygamberler ve onlara tabi olanlarla alay ve eziyet etmek, Allah'ın vermiş olduğu maddi manevi nimetleri inkar etmek(küfran-ı nimet), Allah'ın haram kıldığını kabul etmeyip haddi aşmak, Lut kavminin yaptığı ahlaksızlık gibi davranışlarda bulunmak, ölçü ve tartıda hile yapmak ve bunun gibi davranışlar, geçmiş ümmetlerin helak olmalarına sebep olduğu çeşitli ayetlerde bildirilmiştir.

Bugünkü yazımızda bu konular içerisinde inanç esasıyla alakalı şirkten

Lut kavminin ahlaksızlığından

Ölçü ve tartıda hile yapmaktan bahsedeceğiz.

-ŞİRK

Yukarda da bahsettiğimiz gibi şirk, Allah'a ait olan sıfatları mahluk için kullanmaktır. Yüce Allah beşeriyeti, insanlığı kendisine ibadet etmek ve onu tanımak için yaratmıştır. Kainatı ve hayatı yaratan yüce Allah'tır. Yüce Allah'a ait olan tasarrufada mahlukları ortak etmek en büyük zulümdür.

Hani Lokmn, oğluna öğüt vererek şöyle demişti: 'Yavrum! Allah'a ortak koşma! Çünkü ortak koşmak elbette büyük bir zulümdür.' (Lokman 13)

Büyük İslam alimlerinden Seyyid Abdülhakim Arvasi ''Cemiyetteki bütün huzursuzlukların sebebi şirk ve müşrikliktir. İnsanlık, şirk ve müşriklikten kurtulmadıkça, sevip sevmedikçe gerçek manada felahı, kurtuluşu elde edemez'' mealindeki kelam-ı kibarı, şirkin ferd ve toplum üzerinde çok büyük tesiri olduğunu bizlere iş'ar ediyor. Geçmiş ümmetlerin bazılarının şirk ve müşriklikten helak olduğunu, zikredeceğimiz bu ayette açıkça bildirilmektedir.

De ki: 'Yeryüzünde dolaşın da önceki milletlerin sonlarının nasıl olduğuna bakın.' Onların çoğu Allah'a ortak koşan kimselerdi. (Rum 42)

Şirkleri sebebiyle birçok kavimlerin helak olduğunu Kuran bildirmektedir.

-LUT KAVMİNİN AHLAKSIZLIĞI

Lut aleyhisselam Allah tarafından bu kavme peygamber olarak gönderilmişti. Onlar, insanlık fıtratının dışına çıkarak erkekler birbirlerine şehvetle yaklaşıyorlardı. Gün geçtikçe bu ahlaka mugayir davranış yaygınlık kazandı. Lut aleyhisselam ise onlara Allah'ın dinini ve emrini sürekli tebliğ ediyordu. Onların başına gelecek bir azaptan korkuyordu. Sonuç olarak o kavim en şiddetli azaplardan birisiyle, yerin altının üste gelmesiyle helak oldular. Allahü Teala onlardan kötülük ve fısk ile bahsetmektedir.

''Biz, Lût'a da bir hikmet ve bir ilim verdik ve onu çirkin işler yapan memleketten kurtardık. Gerçekten onlar kötü bir toplum idiler, fasık (Allah'ın emrinden çıkan kimseler) idiler.'' (Enbiya 74)

Onların yaptıkları bu kötü fıtrat dışı davranışlar, helak olmalarına sebep oldu.

-ÖLÇÜ VE TARTIDA HİLE YAPMAK

Ölçü ve tartıya riayet etmemek, adaletsizliktir, başkalarının hakkını çiğnemektir. Bir şeyin yerli yerinde olmaması birçok sıkıntılara sebep olmaktadır. Ölçü ve tartıyı sadece terazi ve metre olarak düşünmemek lazım. Standartlara uygun üretilmeyen her madde için bu geçerlidir. Peygamber Efendimiz bir gün pazarda buğday satan birisinin tezgahına yaklaştı. Buğdayın altına mübarek ellerini daldırdı. Alttaki buğdayın yaş olduğunu görünce, yaş buğdayı göstererek ''Bizi aldatan bizden değildir'' buyurdu. Bütün alışverişlerimizde ölçüye riayet etmemek Allah korusun toplumun her kesiminin sıkıntılarına sebep olması söz konusu olacağından, bu da geçmiş ümmetlerin helak olmasına sebep olan çirkin davranışlardandır. Bizim irfani geleneğimizde ''Alanda satanı gözet, satanda alanı gözet'' kelam-ı kibarı çok güzel bir öğüttür.

''İnsanlardan, kendileri bir şeyi ölçerek aldıkları zaman tam alan; ama onlara bir şeyi ölçüp tartarak verdiklerinde eksik tutan kimselerin, vay haline!'' (Mutaffifin 1.2.3)

Özet olarak önceki ümmetlerin helak olma sebepleri, itikadi olarak şirk, ahlaki olarak insanın fıtratına aykırı ahlak dışı davranışlar, muamelede ise toplumun bütün kesimlerini etkileyen standartlara uygun olmayan hileli işlerden olduğunu Kuran-ı Kerim'den öğreniyoruz.

Cumanız mübarek olsun.