Halk oylamaya gidiyor

Türkiye 1789'da Fransız İhtilali sonucunda kullanılan Fransızca kökenli "referandum", Türkçe karşılığı "halk oylaması" anayasa değişikliği, yasaların kabulü veya önemli devlet meselelerinde halkın yapılacak değişikliklere karşı iradesini belirlemek amacıyla yapılan oylama ile ilk kez 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra tanıştı.

Türkiye, nisan ayında yedinci kez halkın iradesine başvuracak..2017 Nisan ayında yapılması öngörülen halk oylaması kampanya süreci temposu yüksek ve renkli geçecek. İçinde Başkanlık sistemi olan yeni anayasayı okuyarak, anlayarak analiz ederek tercihlerini sandığa yansıtacakların oranının en iyimser tahminle yüzde 20 geri kalan yüzde 80 seçmenin angajmanlar doğrultusunda tercihlerini kullanacağını düşünüyorum. Gerçekleştirilecek referandumda halkın nabzını iyi tutan, savunduğu tezi iyi anlatabilen taraf sandıkta üstünlük sağlayacak.

Bu arada halk oylamasına gidilmesinin Meclis'te kabul edilmesinin ardından vatandaşlar, siyasi partiler, sivil toplum kuruluşları tercihlerini açıklamaya devam ediyor. Toplumda ön plana çıkan sevilerek ligiyle takip edilen futbolcu, sanatçı, yazar, aydın ve siyasetçilerin tercihlerini açıklaması büyük gürültü kopardı. Bu kişilerin tercihlerini beğenmeyen hayranları, taraftarları bu kişilere ağır eleştiriler yönelterek yerden yere vuruyorlar. Karşılıklı eleştiriler ithamlar birbirini izledi. Sandıktan çıkacak sonuç ne olursa olsun demokrasi kültürümüz halk oylamasıyla gelişip bir adım daha ileriye taşınarak ivme kazanacak.

Ülkemizde bugüne kadar 6 halk oylaması yapıldı, Vanlı seçmenler 5'inde evet 1'inde hayır dedi. En yüksek katılım 94.1 ile 1987'de, en düşük katılım 43.65 ile 2010'da, en yüksek evet 95.1 ile 2007'de, en yüksek hayır 72.4 1988'de, en düşük hayır 4.9 ile 2007'de gerçekleşti.

Yapılan 6 halk oylamasında Türkiye'de ve Van'da sonuçlar istatistiklere şu şekilde yansıdı:

BİRİNCİ REFERANDUM: Milli Birlik Komitesi tarafından hazırlanan 1961 Anayasası 9 Temmuz 1961'de halk oylamasına sunuldu. 1961 Anayasası, yüzde 38,3 "hayır" oyuna karşılık, yüzde 61,7 "evet" oyuyla kabul edildi. 12 747 901 seçmenden 6. 348. 092 seçmen "evet", 3. 933. 944 seçmen " hayır oyu kullandı.

Van'da 80.327 seçmenden 70. 846 seçmen yüzde 88.2 katılım oranıyla sandığa gitti 56. 936 seçmen yüzde 80.8 "evet" 13.551 seçmen yüzde 19.2 "hayır" oyu kullandı.

İKİNCİ REFERANDUM: 12 Eylül 1980 darbesi sonrası askeri yönetimin belirlediği "Danışma Meclisi" tarafından hazırlanan anayasa, 7 Kasım 1982'de halkın oyuna sunuldu. Bu anayasa, yüzde 8,6 oranında "hayır" oyuna karşılık, yüzde 91,4 oranında "evet" oyu ile kabul edildi.

Van'da 132 130 seçmenden 120 259 seçmen yüzde 91 katılım oranıyla sandığa gitti. 109 326 seçmen yüzde 91.1 "evet" oyu, 10 727 seçmen yüzde 8.9 "hayır" oyu kullandı.

ÜÇÜN REFERANDUM: 1982 Anayasası'nın geçici 4. maddesi ile getirilen 10 ve 5 yıllık siyasal yasakların kalkıp kalkmaması için 6 Eylül 1987'de düzenlendi. Yüzde 50.16 'evet' yüzde 49.84'le 'hayır' çıktı.

Van'da 192 618 seçmenden 181 320 seçmen yüzde 94.1 katılım oranıyla sandığa gitti. 78 407 seçmen yüzde 45.4 "evet" 94 230 seçmen yüzde 54.6 "hayır" oyu kullandı.

DÖRDÜNCÜ REFERANDUM: 1982 Anayasası'nın 127. maddesindeki yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması konusunda 25 Eylül 1988'de yapıldı. Seçmenlerin yüzde 65'i 'hayır', yüzde 35'i 'evet' oyu kullandı. 13 Kasım 1988 olarak öngörülen erken yerel seçim yapılmadı.

Van'da 201 478 seçmenden 182 476 seçmen yüzde 90.6 katılım oranıyla sandığa gitti, 48 547 seçmen yüzde 27.6 "evet" 127 139 seçmen yüzde 72.4 "hayır" dedi.

BEŞİNCİ REFERANDUM: AK Parti'nin, başta cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini içeren anayasa değişiklik teklifi 21 Ekim 2007'de yapılan halk oylamasında seçmenlerin tercihi yüzde 69,0 "evet", yüzde 31, "hayır" oldu. Bu sonuçla cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi kabul edildi.

Van'da 416 640 seçmenden 272 263 seçmen yüzde 65.3 katılım oranıyla sandığa gitti 253 591 seçmen yüzde 95.1 "evet" 13 082 seçmen yüzde 4.9 "hayır" oyu kullandı.

YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYINIZ...