İhtirazi Kayıtlı Beyanlar
Genel olarak Vergi Usul Kanununun 378. maddesine göre mükelleflerin beyan ettikleri matrahlar ile bu matrahlar üzerinden tarh olunan vergilere karşı dava açma hakları kanunen mümkün değildir. Dolayısıyla vergi mükelleflerinin beyanları bu açıdan büyük önem arz etmektedir. Zaten bu husus Vergi Usul Kanunun 25. maddesi ile tanzim edilmiştir. Türk Vergi Sistemi, mükelleflerin beyan usulünü esas aldığından, mükelleflerin kendi beyanlarına karşı dava açma haklarını otomatikman yitirmiş olmaktadırlar. Hal böyle olmakla birlikte ancak bunun vergi hatası ve ihtirazı kayıtla beyan olmak üzere iki istisnası söz konusudur.
İhtirazi kayıt, mükelleflerin yararına olan bir uygulamadır. Buna göre ihtirazi kayıt, 'Mükelleflerce kanuni gerekçe gösterilerek beyan edilen matrah veya matrah kısmı üzerinden tarh edilen vergiye dava hakkının saklı tutulması yolundaki beyannameye yazılı not' olarak adlandırılmıştır. Mükellefin beyanname vermesi halinde sonradan dava açma imkanı kalmamakta, beyannamede tereddüt duyulan matraha ve vergiye yer vermemesi halinde ise tereddütlü olduğu konunun vergiye tabii olduğu yönünde görüş olması durumunda cezalı tarhiyatla karşılaşması söz konusu olmaktadır.
Mükellefler İhtirazi kayıtla beyanda bulunarak beyanname vermemenin veya eksik beyanda bulunma olasılığının olumsuz sonuçlarına karşı kendilerini koruyabilmekte ve ayrıca Vergi Usul Kanununun 378. maddesindeki kuralın dışına çıkarak ihtirazi kayıtla beyanname verebilip dava açma hakkına sahip duruma gelmektedirler. Bu uygulama sonucuna göre vergi sorumluları, tereddüt ettikleri matrah veya matrahın belli bir tutarı için ihtirazi kayıtla beyanname verebilmekte ve davayı kazanmaları halinde, verginin tamamı veya bir kısmı ödenmiş ise ödenen kısmı, davayı kazanan vergi sorumlusuna değil asıl mükellefine iade edilmektedir.
E-beyanname uygulamasından önce, verilmesi gereken beyannamelere hukuki nedenler ve mevcut kanıtları içeren bir dilekçe ile ihtirazi kayıtla başvurula bilineceği gibi sadece beyanname üzerine 'İhtirazi Kayıtla Verilmiştir' şerhi düşülmesi yeterli görülmekteydi. Ancak kağıt ortamında beyanname kabulü yok denecek bir seviyeye geldiğinden, artık elektronik ortamda verilen beyannameler, ihtiraza konu edilecek durumda iseler, e-beyanname sayfasına beyanname gönderim esnasında ekranda açılan 'ihtirazi beyan' kutucuğu işaretlenerek gönderilebilmektedir. Beyana tabi olan vergilerde sorun bu şekilde ihtirazi kayıtla dava konusu yapılabilinirken, beyana tabi olmayan Motorlu Taşıtlar veya Eğlence Vergisi gibi vergilerde dilekçe ile değil, ancak ödemeye esas olan tahsil makbuzunun üzerine ihtirazi kayıtla ödendiği vurgulanıp ödemeyi takiben otuz gün içerisinde dava açılabilmektedir.
İhtirazi kayıt müessesesinin en önemli özelliklerinden biri ise ihtirazi kayıt dilekçesi veren mükellefin açacağı davayı kazanması halinde sadece kendisini bağlamasıdır. Yani ihtirazi kayıtla beyanda bulunmayan aynı durumdaki mükellefler, verilecek yargı kararlarını lehlerine delil olarak gösterip yararlanma hakkına sahip değillerdir. Yasa koyucu, ihtirazi kayıt ile verilen beyannamelere ait tahakkuk fişinin düzenlendiği tarihi takip eden otuz gün içerisinde dava konusu yapmalarını öngörmüştür.
Mükelleflerin ihtirazi kayıtla beyanda bulunmaları seçimlik bir hak olup, mükellefler dilerlerse ihtirazi kayıtla beyanda bulunabilirler. Bunun için herhangi bir yaptırım söz konusu değildir. Ancak yukarıda da ifade edildiği üzere her ne kadar ihtirazi kayıtla beyanname verilmişse de, otuz günlük kanuni süre içerisinde dava açılması zorunludur. Aksi taktirde ihtirazi kayıtla beyanda bulunulmasının bir mantığı kalmadığından mükellef lehine herhangi bir yararı da söz konusu olmayacaktır. vanhaber, van, haber, van haber mükellef, ihtirazi kayıtlı beyanlar, atilla dinçer
İhtirazi kayıt, mükelleflerin yararına olan bir uygulamadır. Buna göre ihtirazi kayıt, 'Mükelleflerce kanuni gerekçe gösterilerek beyan edilen matrah veya matrah kısmı üzerinden tarh edilen vergiye dava hakkının saklı tutulması yolundaki beyannameye yazılı not' olarak adlandırılmıştır. Mükellefin beyanname vermesi halinde sonradan dava açma imkanı kalmamakta, beyannamede tereddüt duyulan matraha ve vergiye yer vermemesi halinde ise tereddütlü olduğu konunun vergiye tabii olduğu yönünde görüş olması durumunda cezalı tarhiyatla karşılaşması söz konusu olmaktadır.
Mükellefler İhtirazi kayıtla beyanda bulunarak beyanname vermemenin veya eksik beyanda bulunma olasılığının olumsuz sonuçlarına karşı kendilerini koruyabilmekte ve ayrıca Vergi Usul Kanununun 378. maddesindeki kuralın dışına çıkarak ihtirazi kayıtla beyanname verebilip dava açma hakkına sahip duruma gelmektedirler. Bu uygulama sonucuna göre vergi sorumluları, tereddüt ettikleri matrah veya matrahın belli bir tutarı için ihtirazi kayıtla beyanname verebilmekte ve davayı kazanmaları halinde, verginin tamamı veya bir kısmı ödenmiş ise ödenen kısmı, davayı kazanan vergi sorumlusuna değil asıl mükellefine iade edilmektedir.
E-beyanname uygulamasından önce, verilmesi gereken beyannamelere hukuki nedenler ve mevcut kanıtları içeren bir dilekçe ile ihtirazi kayıtla başvurula bilineceği gibi sadece beyanname üzerine 'İhtirazi Kayıtla Verilmiştir' şerhi düşülmesi yeterli görülmekteydi. Ancak kağıt ortamında beyanname kabulü yok denecek bir seviyeye geldiğinden, artık elektronik ortamda verilen beyannameler, ihtiraza konu edilecek durumda iseler, e-beyanname sayfasına beyanname gönderim esnasında ekranda açılan 'ihtirazi beyan' kutucuğu işaretlenerek gönderilebilmektedir. Beyana tabi olan vergilerde sorun bu şekilde ihtirazi kayıtla dava konusu yapılabilinirken, beyana tabi olmayan Motorlu Taşıtlar veya Eğlence Vergisi gibi vergilerde dilekçe ile değil, ancak ödemeye esas olan tahsil makbuzunun üzerine ihtirazi kayıtla ödendiği vurgulanıp ödemeyi takiben otuz gün içerisinde dava açılabilmektedir.
İhtirazi kayıt müessesesinin en önemli özelliklerinden biri ise ihtirazi kayıt dilekçesi veren mükellefin açacağı davayı kazanması halinde sadece kendisini bağlamasıdır. Yani ihtirazi kayıtla beyanda bulunmayan aynı durumdaki mükellefler, verilecek yargı kararlarını lehlerine delil olarak gösterip yararlanma hakkına sahip değillerdir. Yasa koyucu, ihtirazi kayıt ile verilen beyannamelere ait tahakkuk fişinin düzenlendiği tarihi takip eden otuz gün içerisinde dava konusu yapmalarını öngörmüştür.
Mükelleflerin ihtirazi kayıtla beyanda bulunmaları seçimlik bir hak olup, mükellefler dilerlerse ihtirazi kayıtla beyanda bulunabilirler. Bunun için herhangi bir yaptırım söz konusu değildir. Ancak yukarıda da ifade edildiği üzere her ne kadar ihtirazi kayıtla beyanname verilmişse de, otuz günlük kanuni süre içerisinde dava açılması zorunludur. Aksi taktirde ihtirazi kayıtla beyanda bulunulmasının bir mantığı kalmadığından mükellef lehine herhangi bir yararı da söz konusu olmayacaktır. vanhaber, van, haber, van haber mükellef, ihtirazi kayıtlı beyanlar, atilla dinçer