Müküs’ün satranç ustaları

Hani yolları Kasım ayında kapanan ve ta ki Haziran ayına kadar beyaz bir örtüyle kaplanan Van'ın ilçesi Müküs'ten söz etmiştim bir zamanlar… Şimdiki adı Bahçesaray, ülkemizin “Başka gezegeni” Olarak da nam salmıştır.

“Helikopter Yumurtası” Esprisi de Müküs' e aittir.

Hatırlayalım isterseniz o hikâyeyi…

Antalyalı bir pilot vatani görevini Van'da yaparken kar boran mevsiminde yolları kapalı köylerde acil durumlar için helikopter pilotluğuyla vazifelendirilir.

Bir ara izine gider… İzin sonrası memleketinden dönüşte ise ailesi bir torba portakal, mandalina, limon koyar yolluğuna.

“Arkadaşlarına götür, ikram et.” Derler.

Van'a döner ve o sıralarda kar tipi yolları kapatmıştır. Zor bela görev yerine ulaşır.

Komutanları:

“Uçun şu köylerin üzerinden, bakın bakalım sıkıntısı olan yurttaşlarımız varsa telsizle haber geçin, yardıma koşalım.” Emri verir.

Göreve başladığı gün:

“Uçuş esnasında arkadaşlara ikram ederim.” Düşüncesiyle Antalya'dan getirdiklerini bir poşete koyar, birlikte uçacakları arkadaşlarına götürür.

Helikopter havalanır… Uçsuz bucaksız beyazlık üzerinde uçarlarken; pilot, poşetten birer ikişer portakal çıkarıp soyar, arkadaşlarına ikram eder. Ama portakalların içine karışmış bir greyfurt vardır ve o da aksilik bu ya eline gelir.

“ Hay Allah nereden çıktı bu?” Diyerek helikopterin minik penceresinden greyfurdu aşağıya atar…

Tam da o sırada Müküs'ün köyleri üzerinden geçmektedirler.

Turuncu yuvarlak, köyün çocuklarının oynadığı alana düşer… Koşup alırlar.

Çocuklar nesnenin ne olduğuna karar veremezler. Başlarının üzerinden uçup giden helikopter uzaklaşırken, doğru köyün kahvesine koşup heyecanla içeri girerler.

“Bu nedir?” Diye greyfurdu merak içinde kahvedeki büyüklerine gösterirler.

Köylüler şaşkın şaşkın bakarlar… Hiç kimse bir isim söyleyemez... Meraklı gözler yuvarlak nesne üzerine odaklanır. İçlerinden muzip bir köylü greyfurdu elinin içinde evirip çevirdikten sonra, çocuklara dönüp:

“Nerden buldunuz?”Diye sorar.

Çocuklar ellerini havaya kaldırarak hep bir ağızdan:

“Helikopterden düştü.” Yanıtını verirler.

Muzip köylü başını hınzırca sallayarak:

“ Hım! Bildim bildim! Olsa olsa bu bir helikopter yumurtasıdır.” Diye meraklarını giderir.

Ve Bahçesaray havalisinde greyfurdun öyküsü böyle başlar ve Belediye Başkanı Naci Orhan bir televizyon programında anlatır.

***

Bahçesaray (Müküs), Van'ın en güzel ilçelerinden biridir. Ceviz ağaçlarıyla dolu yemyeşil bahçeleri ve bol akarsularıyla bir cennet gibidir. Tek sorunu kışın yoğun kar altında kalması, yollarının sıkça kapanmasıdır.

Müküs'ün en önemli özelliklerinden biri de halkının yediden yetmişi satranç ustasıdır.

Eskiler;

“Henüz satranç tahtası ve oyun figürleri böyle yaygın değildi. Plastikten, tahtadan, mermerden, kristalden yapılanlar ise bizim hayalimizde bile yoktu. Hayvan kemiklerinden yontarak yapardık. Ve öyle oynardık bu oyunu.”

Bobby Fişcher, Gary Kasparof gibi ünlü satranç şampiyonlarının yolu bir gün Müküs'e düşseydi iddia ediyorum ki bizimkilerle satrançta baş edemezlerdi. Doğaya bile eyvallah etmeyen Müküslüler bir iki kombinasyonda onlara şah çeker ardından mat ederlerdi.

Sahi Müküs'te şimdiye kadar bir satranç şampiyonası düzenlendi mi? Ya da ülkemizdeki satranç müsabakalarına katılan kaç Müküslü var? Bir bilen varsa anlatsın da bilelim.