Şair Vehbi Şiir ve Van

Şiir'in ayrı bir dili var. Tüm ideolojilerden arınmış bir dil, bilhassa siyasetten arındırılmış bir dildir.

Peki şiir'in hiç mi ideolojisi olmaz? Olur tabii ki.

Şiir insanlığı, açlığı, sefaleti, haksızlığı, adaleti, yoksulluğu, siyasette ideolojileri kullanarak paye sahip olanları konu alabilir.

Şiir kötü gidişin önünde yol açacak tılsımlı değerli hazine gibidir. Bilinmez mekanlara misafir olur. Olmayan zamanları seçer. Padişaha karşı koyar. İsminin bir karşılığı vardır ki o da vicdandır, ahlaktır. Onun için şiirin ehemmiyetine vakıf şairler hep sürgün hayatı yaşamışlardır.

Padişahlar genellikle saraylarında şairleri ağırlamışlar ve konaklar tahsis etmişlerdir. Şüphesiz padişahları en çok eleştirende yine şairler olmuştur. Çünkü hakikati dile getirmenin yegane yolu şiirden ve şairin yüreğinden geçer.

Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim'in yanında bulunan Şair Vehbî' de böyle bir şairdir.

'Yavuz Sultan Selim , bir gün nasıl olduysa gönül ehli olan Şir Vehbî ile araları açılır. yanından uzaklaştırır bir nevi ders verip sürgün eder diye düşünür. Şir Vehbî de, diyr diyr dolaşıp yerleşecek yer aradıktan sonra, nihyet Van Müftüsü'nün yanında ktip olarak çalışmaya başlamış. Aradan zaman geçtikten sonra, Sultan Selim Han şiri tekrar bulmak istemiş. Fakat ara ki bulasın… Şir sanki yer yarılmış da içine girmiş. Düşünmüş, taşınmış ve aklına bir fikir gelmiş. Demiş ki, 'Ben bir mısr yazayım ve bir yarışma düzenlensin. Benim mısrmı beyte tamamlayan en güzel mısryı yazana mükft vereceğimi îln edeyim. Şüphesiz ki Şir Vehbî de dayanamayıp, katılacaktır. O vakit, onu üslûbundan tanırım.' Ardından şu mısryı yazmış:

'Bütün dünya benim olsa gamım gitmez nedendir bu?'

Hemen mündîler çıkartılmış ve Devlet-i l-i Osmn'ın her köşesinde Sultan'ın başlattığı yarışma îln edilmiş. Tabiî katılan çok olmuş. Her eli kalem tutan, Sultan'ın mısrsına bir mısr katıp, saraya göndermiş. Fakat pdişah hiçbirisini kabul etmiyormuş. Her gelene 'Hayır' diyormuş, 'aradığım bu değil.' Van Müftüsü bu hli işitince, 'Şansımı bir de ben deneyeyim, nasipse olur' deyip, koyulmuş bir mısr yazmaya. Kendince bir şeyler yazdıktan sonra, bir de ktibine göstermiş, 'Nasıl olmuş?' diye. Şir Vehbî de, 'Şurası şöyle olsa nasıl olur?', 'Şurasını da şöyle değiştirseniz güzel olmaz mı?' derken ortaya aşağıdaki mısr çıkmış:

'Ezelden gam turbıyla yoğrulmuş bir bedendir bu.'

Pdişah Van Müftüsü'nden gelen beyti okuyunca birden durmuş. 'Tamam' demiş, 'işte aradığımı buldum. Hemen haber salın bu mısrnın şirine, saraya gelsin.' Müftü büyük bir heyecanla gelmiş saraya. Pdişahla bizzat görüşmek üzere huzûra alınmış. Pdişah aradığını bulmuş olmanın rahatlığıyla sormuş : 'Bak müftü efendi. Bu mısr ile mükftı hakettin. Lkin… eğer ben üslûptan şu kadar anlıyorsam, bu mısrın şiri sen değilsin.' Müftü efendi hiç uzun etmemiş. 'Doğrudur hünkrım' demiş. 'Kimdir o halde?' Söylemiş müftü, 'Ktibimdir' demiş. 'İsmi nedir ktibinin?' 'Vehbî…' 'Doğru, Vehbî'dir. Elhamdülillh, çağırın öyleyse gelsin.' Çağırmışlar tabiî. Trihin kahramanlıkları ile yd ettiği Yavuz'u şiirden, edebiyattan da böylesi anlarmış işte… Bize de aşağıdaki beyit, ydigr kalmış:

Bütün dünya benim olsa gamım gitmez nedendir bu

Çün ezelden gam turbıyla yoğrulmuş bedendir bu'

Şiir insanlığı irdeleyen, açlığı sefaleti ve yokluğu bilen, haksızlığı kabul etmeyen ulvi bir değerdir. Çoğunlukla bulutlu havalarda sis bulutların arasında kalmıştır. Eskileri şiiri daha iyi bilirlerdi. Çünkü vicdan ahlak ve insani değerler vardı. Şimdilerde şiir köhneleşmiş ise bunun sebebi vicdanın ölmesi, ahlakın yok edilmesi ile ilgilidir. Emin olunuz ki şiir yalaklığı sevmez.

Şiir ideolojiden arınmış manaya anlam katan bir olgudur. Yoksa padişahın yanında herşey elin altında padişah seni ne diye sürgün etsin. Diye düşünürbi insan değil mi ? Ama hakikati haykıran en güzel nağme şiir ise taviz vermez insanlığın emaresini taşır çünkü.

Şiir ehli insanda kalmalı, her yazılan şiir olmadığı gibi modaya uyup şiir yazanlarda tarihi misyona zarar verildiğini bilmeli. Siz en iyisi şiiri anlayın ve okuyun.