Tomografi nedir?

Sevgili Van halkı, bundan böyle aralıklı olarak bu köşeden sizlere nörolojik hastalıklar başta olmak üzere sağlığımızı etkileyen her şeye dair bazı bilgiler vermeye çalışacağım. Evvela tanı da sıklıkla kullandığımız bazı görüntüleme yöntemlerinden bahsetmek istiyorum Tomografi ile başlayalım:

Bilgisayarlı tomografi (BT) veya İngilizce kısaltması CT (computerized tomography) olan insan vücudunun iç organlarını X ışınları ve bilgisayar yardımıyla kesitler halin-de görüntü haline getirerek görmemize yarayan bir cihazdır.

Tomografi 3 boyutlu bir nesnenin 2 boyut halinde görüntü oluşturma sürecidir ve bu süreçte dijital geometri kullanılır. Aynı bölgenin birçok resim birçok açıdan alınır ve daha sonra 3 boyutlu görüntü üretmek için kullanılır.

Bilgisayarlı tomografi tıp alanında tanıda oldukça yardımcı bir cihaz olmasına rağmen, iyonize radyasyon kaynağı olduğu için kansere neden olabilir.

Bilgisayarlı tomografi tarihçesi:

Bilgisayarlı tomografi(BT) Sir Godfrey Hounsfield ve Dr. Alan Cormack tarafından geliştirildi. Tıbbi hastalıkların teşhisi için bir temel bir tanı yöntemi haline geldi ve yaptıkları bu buluş için Hounsfield ve Cormack'e 1979'da Nobel Ödülü verildi.

Bilgisayarlı tomografi hazırlığı nasıl yapılır?

Eğer hastada kontrast madde enjeksiyonu yapılacaksa, BT taramasından önce birkaç saat boyunca yemek yememeli ya da içmemelidir. Kontrast madde enjeksiyonunu yapmak için taramadan hemen önce bir damar içi katater yerleştirilir. Kontrast madde damar yoluyla vücuda girmiş olur.

Karın ve pelvis BT taramasından önce baryum içeren oral kontrast madde içmek gereklidir. Bu kontrast madde, radyologun gastrointestinal sistemi (mide, küçük ve kalın bağırsak) tanımlamasına, bu organların anormalliklerini tespit etmesine ve bu yapıları karındaki diğer yapılardan ayırmasına yardımcı olur.

Bilgisayarlı tomografi ne amaçla kullanılır?

BT, akciğer, beyin, karın, kemikler, yumuşak doku gibi birçok vücut yapısının incelenmesi amacıyla kullanılır. Özellik-le pankreas, karaciğer, akciğer gibi birçok kanser türünün saptanmasında faydalıdır. Tümör varlığı, büyüklüğü ve tam olarak yerleşim yeri BT sayesinde saptanabilir. BT sayesinde vücut kanlanması ve kan damarları hakkında da bilgi sahibi olunabilir. Yine BT kullanılarak kemik yapısı ile ilgili detaylı bilgi alınabilir.

Bilgisayarlı tomografi riskleri nelerdir?

BT taraması oldukça düşük riskli bir prosedürdür.

BT taraması yapılırken hasta radyasyona maruz kalacaktır. Ancak, bu güvenli bir düzeydir.

En büyük potansiyel risk, BT taramasında bazen kullanılan kontrast madde (boya olarak da bilinir) uygulamasıdır. Bu kontrast madde normal dokuların anormal dokulardan ayrılmasına yardımcı olur. Ayrıca kan damarlarını lenf düğümleri gibi diğer yapılardan ayırt etmeye yardımcı olur. Herhangi bir ilaç gibi, bazı insanlar kontrast madde için cid-di bir alerjik reaksiyon gösterebilir. Bu ciddi alerjik reak-siyonun gelişme ihtimali 100.000'de 1'dir.

Daha önce kontrast maddeye tepki veren veya diğer ilaçlara şiddetli alerjik reaksiyon gösteren kişilerde, astımı veya am-fizemi olan veya ağır kalp hastalığına sahip olan kişilerde kontrast maddeye karşı reaksiyon riski yüksektir.

İntravenöz(damardan) verilen kontrast madde özellikle ileri derecede böbrek hastalığı olanlarda böbreklere zarar verebilir. Genellikle, kontrast maddenin vücuttan atılması için bol miktarda su içilmesi önerilir.

Bilgisayarlı tomografi(BT) ile manyetik rezonans (MR) (emar) arasındaki farklar nelerdir?

1-BT'de X ışınları, MR'da mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanılır.

2-BT'de tendon ve bağlar görüntülenemez, MR'da görüntü-lenir.

3-MR omurganın incelenmesinde daha faydalıdır.

4-Tomografi daha çok kanser, zatürre, anormal akciğer röntgen bulguları olan hastalar ve beyin kanamalarında da-ha faydalıdır.

5-Beyin tümörleri MR ile daha iyi tanımlanır.

6-BT ile organ yırtık ve yaralanmaları daha çabuk tanımlanır, bu yüzden trafik kazalarında BT tercih edilir.

7-Kırık kemik ve kaburga tanılarında BT daha faydalıdır.

8-Akciğer ve göğüs kafesinin içindeki organların görüntü-lenmesinde BT daha faydalıdır.