VAN NEDEN YARARLANAMIYOR?

Hacı Yılmaz

Vansesi, Vanlı depremzedelerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kredi uygulamasından yararlanmadıklarını ortaya çıkardı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan 2017 yılı Şubat ayında Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 'Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı Yönetmeliği' ile hak sahiplerinden, konutunu ve iş yerini kendi imkanlarıyla yapmak veya edinmek isteyenlere Bakanlıkça özel hesaptan faizsiz kredi uygulamasından Vanlı depremzedeler yararlanamıyor.

"Bakanın yetkisinde deniliyor"

Sorunlarının çözülmesini isteyen Vanlı depremzedeler, "6 yıl önce meydana gelen Van depremlerinde binalarımız yıkıldı. AFAD raporu ve talimatlarıyla ağır hasarlı binalarını yıkan arsa sahibi depremzedeler kentsel dönüşümden yararlandırılmadılar. Vansesi Gazetesinin çabaları sonucu 2015'te Van hazırlanan ve TBMM 'de torba yasaya eklenerek kabul edilen kanun ile 1 yıl süreyle kentsel dönüşümden yararlanma imkanı sağlandı. Binasını yıkan depremzedeler 1 yıllık süre dolduğu için kentsel dönüşümden artık kentsel dönüşümden yararlanamıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 2017 yılı başında Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde bir yönetmelik hazırlandı. Yönetmeliğe göre, anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların maliklerinden ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı ya da sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği yahut bunlarda iş yeri bulunduğu tespit edilenlerden konutunu ve iş yerini kendi imkânları ile yapmak veya edinmek isteyenlere Bakanlıkça özel hesaptan kredi verilmesi imkanı getirildi. Kullandırılacak kredilerin azami tutarları ile kredinin tahsis öncelikleri, özel hesabın finansman durumu, proje büyüklüğü, inşaat maliyetleri, inşaatların bulunduğu bölgeler dikkate alınarak Bakanlıkça her yıl belirlenerek ilan edileceği açıklandı. Ama Vanlı depremzedeler olarak bu imkândan nedense yararlandırılmıyoruz. Bakanlığa verdiğimiz dilekçelere olumsuz yanıt veriliyor. Görüştüğümüz bürokratlar bu konu bakanın yetkisinde deniliyor. Bu konuda siyasi temsilcilerimizin, yetkililerin depremde mağdur olan biz vatandaşlara yardımcı olmalarını ve açıklama yapmalarını istiyoruz" dediler.

"Olumsuz cevap aldık"

Yönetmelik çerçevesinde özel hesaptan kredi kullanmak üzere Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvurduklarını kaydeden vatandaşlar, "Yönetmeliğe göre incelenen kredi başvuruları uygun görülenler onaylanmak üzere Bakanlığa gönderiliyor. Onaylanan kredi karşılığında Bakanlıkça belirlenen tutarda teminat alınıyor. Kredi kullananlar ile Bakanlık arasında kredi sözleşmesi düzenleniyor. Bu sözleşmelerde borçluların gayrimenkullerinin tapu kayıtlarına ve bağımsız bölümlere ait bilgilere, kredi ile geri ödeme şartları ve diğer hususlara yer veriliyor. Kredi borcuna karşılık olarak gerekli ipotek tesis ve tescil işlemleri yapılıyor. Konutunu veya iş yerini kendi imkanları ile yapmak isteyenlere açılan kredinin yüzde 25'i peşin, geri kalanı ise inşaatın ilerleme oranı dikkate alınarak 3 eşit taksitte hak sahibinin hesabına aktarılıyor. Konutunu ya da iş yerini kendi edinmek isteyenlere açılan kredinin tamamı, kredi sözleşmesine istinaden gerekli ipotek tesis ve tescil işlemlerinin yapılmasını müteakip hak sahibinin hesabına yatırılıyor. Riskli alanda yer alan veya riskli olduğu tespit edilen yapılar için, Bakanlık özel hesaptan yıkım kredisi verebiliyor. Bu kredinin tutarı da her yıl Bakanlık tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ uyarınca belirlenerek yapı yaklaşık maliyetinin yüzde 1'ini, tebliğde öngörülmeyen yapı sınıfları için ise yapı keşif bedelinin yüzde 1'ini geçmiyor. Konutu yıkılan bizlerde bu yönetmelik doğrultuda Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvurduk. Ancak olumsuz cevap aldık" ifadelerinde bulundular.

"Kredi borcunun kapatılması gerekiyor"

Depremzedelerin yararlanmak istediği özel kredi şu şekilde gerçekleşiyor: "Geri ödemelerde brüt inşaat alanı 101 metrekareye kadar olan konutlar için açılan kredilerde aynen, brüt inşaat alanı 101-150 metrekare konutlar ile 50 metrekare iş yerleri için açılan kredilerde yüzde 10 artırılarak, brüt inşaat alanı 150 metrekareden büyük konutlar ile 50 metrekareden büyük iş yerleri için açılan kredilerde yüzde 20 artırılarak uygulanıyor. Geri ödemeler, kredi taksitinin ait olduğu ayın ilk iş günü ile son iş günü arasında yapılabiliyor. Kredi geri ödemeleri, brüt inşaat alanı 100 metrekareye kadar konutlar için 120 aya, 101-150 metrekare konutlar için 84 aya, 150 metrekareden büyük konutlar için 60 aya, 50 metrekareye kadar iş yerleri için 48 aya, 50 metrekareden büyük iş yerleri için 36 aya kadar taksitlendirme yapılabiliyor. Geri ödemelerde ilk taksit, kredi sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden ay içerisinde ödeniyor. Kredi sözleşmesinde belirtilmek şartıyla ilk taksit ödemeleri, kredi sözleşmesinin imzalandığı tarihi takip eden aydan itibaren en geç 24 ay sonra başlatılabiliyor. Kredi kullanılarak edinilen konut veya iş yerinin bir başkası tarafından devir ya da satın alınabilmesi için kredi borcunun kapatılması gerekiyor."

Vansesi aracılığı ile sorunlarını ilgililere duyurmak isteyen vatandaşlar, çıkan yönetmeliğin Van'ı da kapsadığını ancak bu imkanlardan Vanlı depremzedelerin yararlanamadığını söylediler.

VANSESİ ÇÖZMÜŞTÜ

23 Ekim ve 9 Kasım 2011'de Van'da yaşanan depremlerin ardından AFAD raporu ve yazılı talimatları sonucu ağır hasarlı binalarını yıkan arsa sahibi depremzedelerin de kentsel dönüşümden yararlanmaları için Vansesi haber ve köşe yazılarıyla sorun çözülmesinde büyük rol oynamıştı. Vansesi'nin ısrarlı çabaları sonucu Van Milletvekilleri tarafından 2015'te Van hazırlanan ve TBMM 'de kabul edilen kanun ile yaklaşık 20 bin konut sahibinin kentsel dönüşümden yararlanması sağlanmıştı.