Vanlı Müslümanların 1915 Trajedisi

Geçtiğimiz Pazar günkü yazımızda Van şehrinin 7000 yıllık tarihinin en kötü günlerinden biri olarak kabul edilen Ermeni ve Rus çetelerinin Van'ı işgalinin 103.sene-i devriyesini kronolojik sıra dâhilinde anlatmaya çalışmıştık.

Van şehri özellikle Nisan 1915'ten itibaren çok büyük bir yıkıma uğramıştır. Bu fütursuzca saldırılar sonucu binlerce yıllık bir birikim sonucunda oluşan tüm maddi ve manevi unsurlar kaybedilmiştir.

15 Nisan 1915 Ermeni komitecilerin 2.Van isyanının başlangıç tarihidir. İsyan 20 Mayıs 1915 tarihinde Ermeni-Rus birliklerinin Van şehrine girmesine kadar devam edecektir. Evvela bu süreçte Vanlı Müslümanların yaşadığı mezalimi tarihi belgeler ışığında aktarmaya çalışacağım.

Özellikle Rusların başını çektiği Emperyalist devletlerin 19.yüzyılın ikinci yarısından itibaren kışkırttıkları Ermeniler,20.yüzyılın başlarından itibaren özellikle Van merkez olmak üzere D.Anadolu'da yoğun örgütlenme faaliyetlerine girişmişlerdir. Ruslardan aldıkları destek ile özellikle Van bölgesinde büyük bir tahkimat yapmışlardır.1914 yılında başlayan 1.Dünya Savaşı artık Ermenilerin isyan çıkarması için uygun zeminin oluşması anlamına gelmekteydi. Kasım 1914'ten itibaren başlayan hareketlenme Nisan 1915'te şiddetli çatışmaya dönüşmüştü.

Ermeniler Aram Manukyan önderliğinde yaklaşık 30 bin kişilik bir kuvvet ve çok iyi tahkim edilmiş birliklerle Van kentini muhasara altına almışlardı. Buna mukabil Van şehrinde bulunan 33.Piyade Tümeni,1.Dünya Savaşı nedeniyle Erzurum'a kaydırılmış kentteki erkeklerin birçoğu askere alınmış kent bir nevi savunmasız halde bulunmaktaydı. İşte bu koşullarda elde kalan imkanlar ölçüsünde Müslümanlar, şehirlerini ellerinden geldikçe korumaya çalışmışlardır.

YAZININ DEVAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ