Zernabat suyu künklerine dokundum!
Asırlık künklere heyecanla dokunurken buz gibi akan Zernabat suyundan içercesine mutlu oldum.
Dünyadaki yaşamın devam edebilmesi için gerekli temel madde olmasının yanı sıra medeniyet, ekonomi, ülkeler için stratejik güç olan su kaynaklarının korunması hayati önem taşmaktadır.
Güneş şehri Van, su kaynakları bakımından da bereketli coğrafyadır. Yerüstü su kaynaklarının yanı sıra Van genelinde çok sayıda yeraltı suyu kaynağı bulunmaktadır. Su şebekesinin olmadığı dönemlerde şehir merkezinin içme suyu ihtiyacı kehrizlerin yanı sıra Zernebat suyundan karşılanmış. Şehrimizin bugünkü içme suyunun tamamı, sulama suyu ihtiyacının bir kısmı Gürpınar Yukarı Kaymaz Mahallesi ( Mejingir) su kaynağından karşılanmaktadır.
Kehrizler Erek Dağı eteklerinin sularını 5 ile 15 km uzunlukları, 6 ile 20 mt derinlikleri, 15 ile 140 lt/sn debiye sahip yer altı kanalları yardımıyla şehrimizin dört bir köşesine taşımıştır. Son yıllara kadar DSİ Van 17. Bölge Müdürlüğü tarafından korunarak işletilen kehrizlerin bakım, onarım işlerini 'Kenkan' adı verilen personeller yapmaktaydı.
1960 yılına kadar Van Şehri'nin her türlü su ihtiyacının tamamını, 1980 yılına kadar ise Van Şehri'nin sulama su ihtiyacının yarısını kehrizler sağlardı. Bilinçsiz yoğun alt yapı çalışmalarının (yol, su, kanalizasyon, PTT gibi...) yanı sıra, yoğun kaçak imar çalışmaları, ilgisizlik, sahipsizlik ve kenkan kadrolarının iptali sonucu ve kentin "Koruma amaçlı İmar Planının" hazırlanmamasından dolayı kehrizlerin büyük bir bölümü işlemez hale getirildi. Şehir merkezinde sayıları 36 ile 48 arasında değişen kehrizlerden günümüzde Tepebaşı/Valimithatbey Mahallesi'ndeki Toprakkale Kışlası içinden geçen, suyunu doya doya içmenin yanı sıra, Akköprü deresine akan kanalında çocukken yıkandığımız, 1996 yılında galerilerine inerek fotoğraf çektiğim Sofu ve Eski Yengi Kehrizleri dışında işleyen kehriz yoktur maalesef. Kehrizlerin çoğu kurutulduğu için, kehriz kullanım kültürümüz de kaybolmuştur.
YAZININ DEVAMI İÇİN TIKLAYINIZ...