Atatürk'ün Vanlı arkadaşı kimdi?
Atatürk'ün Van ve Vanlılarla olan ilgisini ve daha birçok şeyi hala bilmiyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Van ile ilgili düşüncelerini, hayallerinin bir kısmını daha önce "Mustafa Kemal Atatürk'ün ölümü Van'ı nasıl etkiledi?" başlıklı yazımda anlatmaya çalıştım. Ancak Atatürk'ün Van ve Vanlılarla olan ilgisini ve daha birçok şeyi hala bilmiyoruz.
* Samsun'a 19 Mayıs 1919'da çıkan, Erzurum Kongresi'nin toplanması için zemin hazırlayan, Mustafa Kemal Paşa'nın Erzurum'da tutuklanması için görevlendirilen, o zorlu günlerde tutuklamak yerine Mustafa Kemal Paşa'ya 'emrinizdeyim Paşam!' diyerek destek veren, Van'da görev yapan Emin Paşa'nın oğlu, Mustafa Kemal Paşa'nın yakın silah arkadaşı Kazım Karabekir'in çocukluk döneminin bir kısmının Van'da geçtiğini biliyoruz.
* Birinci Dünya Savaşı'nda kolordu ve ordu komutanı olarak Kafkasya ve Irak cephelerinde bulunan, 2 Nisan 1918'de Van'ı düşman işgalinden kurtaran, Ali İhsan Paşa'nın (Sabis) Erkân-ı Harbiye Mektebi'nden Mustafa Kemal Paşa'nın dönem arkadaşı olduğunu biliyoruz.
*1915'te Van'ın Ruslar ve Ermeniler tarafından işgal edilerek yakılıp yıkılması üzerine yurdun dört bir yanına dağılan on binlerce aile oldu. İstanbul'a muhacir olarak giden, Van'ın kurtuluşu sonrası gemiyle İstanbul'dan Trabzon'a oradan karayolu ile memleketleri Van'a dönmeye çalışan, ancak Trabzon'da limanında çeşitli zorluklar yaşayan Gevaşlı bir aileye sahip çıkarak Van'a dönebilmeleri için Mustafa Kemal Atatürk'ün yetkililere, "Yaşlı, kadın ve çocuklardan oluşan ailenin Van'a kadar ulaşım ve iaşelerinin sağlanması" için talimat vererek yardımcı olduğunu biliyoruz.
