BAYRAM

Bayram kelimesi Kaşgarlı Mahmud’a göre Farsça Bezrem/Bezram’dan gelmektedir. Sevinç günü demektir. Arapça sözlüklerde ise sevinç/bir araya gelme, toplanma anlamına gelen iyd kelimesinden alınmıştır. İslam’dan önce Medine’de Mecusilerin kutladıkları iki bayramları vardı. Bunlardan bir tanesi ilkbaharın başladığını belirten, yeni gün anlamında Nevruz, diğeri ise sonbaharda kutlanan Mihrican’dır. Bununla birlikte çeşitli toplumlara ait eğlence günleri vardı ve günümüze kadar devam eden Müslüman olmayan toplumlarda(Yahudi/Hristiyan) kutlanan bayramlar gibi.

Peygamberimiz Medine’ye teşrif ettikten sonra Medine’de Nevruz ve Mihrican denilen iki eğlence gününün Medine’de kutlanmasını yasaklar. ‘’Allahü Teala bunların yerine bize iki bayram verdi’’ buyurmuştur. Bunlardan birincisi; bir ay Ramazan’da oruç tuttuktan sonra Şevval’in 1’nde başlayan 3 günlük İydü'I-fıtr’dır. Yani fitre bayramı. Biz buna Ramazan bayramı diyoruz. Fitre bayramının denilmesi vacip olan, bazı mezheplerde sünnet-i müekkede olan fitre sadakasının bayram namazından önce verilmesinden dolayıdır. Mali ibadet olan bu sadaka toplumda hali vakti yerinde olmayan kimselere verilir. Bu bir nevi fakirlerin sevindirilmesi, bayrama sevinç içerisinde girmesi ve müminler arasında dayanışmanın daha da pekişmesine vesile olmaktadır.

Müslümanların diğer bir bayramı ise İyd-i adhâ’dır. Bu da hac ibadetinin sona erdiği ve bayramın 1. Gününde kurban kesildiği için İyd-i adhâ denilmiştir, yani kurban bayramı.

Bayram güneşin doğması ve bir miktar yükselip takriben 45 dakika sonra cemaatle kılınan bayram namazından sonra başlar. Kendisine Cuma namazı farz olan kimselerin bayram namazı kılmaları vaciptir. İslam’ın bazı mezheplerine göre üzerine beş vakit namaz farz olan ister kadın ister erkek için sünnettir. Kadınların da bayram namazını kılmaları için gerekli tedbirlerin alınması önemlidir. Ancak sıkıntıların meydana gelmesi durumda hanımların bayram namazına katılmamaları fıkıh kitaplarında tavsiye edilmiştir. Çocuklarında bayram namazına katılmaları önemlidir. Cemaatle kılınan bu namazda çocukların ve kadınların yerleri fıkıh kitaplarında bildirilmiştir.

İslamiyet’in önemli şiarlarından(sembol) olan bayram namazına iştirak etmek çok önemlidir. Onun için her mümin kişinin bu manevi hazdan yararlanmak için bayrama daha önceden hazırlanması önemlidir. Bayram namazı için boy abdesti alıp, temiz elbiselerini giymeleri, güzel kokular sürmeleri, namazdan önce hurma veya tatlı gibi bir şeylerin yenilmesi, namazdan sonra bayramlaşmaya iştirak edilmesi, uzun süreden beri birbirlerini görmeyenlerin güler yüz ve nezaket ifadeleri ile tebrikleşmede bulunmaları İslam’ın güzel ahlak prensiplerindendir.

Bayram günlerinde İslami ölçüler içerisinde, günaha bulaşmadan neşelenmek, sevinmek, eğlenmek caizdir. Bir bayram günü Hazreti Aişe ile birlikte bulunan iki kız çocuğunun ezgiler söylemesini işiten Hazreti Ebu Bekir buna müdahale etmek istemiştir. Efendimiz ‘’Her milletin bayramı vardır, buda bizim bayramımız’’ buyurarak Hazreti Ebu Bekir’e karışmamasını tembihlemiştir. Yine Peygamber Efendimiz bayram günlerinde mescitte mızrak kalkan oyunu oynayanları seyretmek isteyen Hazreti Aişe’ye yardımcı olmuştur. Onunla beraber seyrettiğini hadis kitapları bildirmektedir.

Ayrıca Müslümanlar için haftalık bir bayram daha da vardır. Bu da Cuma günüdür. Dikkat etmemiz gereken önemli hususların başında Muhammedi ahlakın medresesi olan Ramazan-ı Şerif’te kazandığımız güzel davranışlarımızı, Ramazan’dan sonrada muhafaza etmeliyiz. Allahü Teala’ya karşı, Peygamber Efendimize karşı, yüce ve mukaddes kitabımız Kur’an-ı Kerim’e karşı, toplumun her kesimine karşı görevlerimizi unutmamalıyız. Bu vazifelerimizi daha da pekiştirmeli, bütün sıkıntılara karşı uyanık olmalı ve dua etmeliyiz.

Cân bula cânânını
Bayrâm o bayrâm ola
Kul bula sultânını
Bayrâm o bayrâm ola

Hüzn ü keder def' ola
Dilde hicâb ref' ola
Cümle günâh af ola
Bayrâm o bayrâm ola

(Alvarlı Efe Hazretleri)

İdrak edeceğimiz mübarek Ramazan bayramının; kötülüklerin def olmasını, iyiliklerin hakim olmasını, milletçe kaynaşmamıza, buluşmamıza, barışmamıza vesile olmasını, bütün iyiliklere anahtar, kötülüklere kilit olmasını ve ezilen, üzülen, horlanan fakru-zaruret içerisinde olan dünyada bulunan bütün Müslüman kardeşlerimizin gerçek kurtuluşlarına vesile olmasını Cenab-ı Allah’tan niyaz ediyorum. Bayramınız mübarek olsun.