Çadırlarda doğan Van Fuarı

Türkiye’de fuarcılığın öncüsü olan İzmir Fuarı, aynı zamanda İzmirliler, Türkiye ve bir dönemin ünlü sanatçıları için konser, eğlence, gezinti ve anıların tazelendiği tarifsiz duyguların hayat bulduğu seçkin bir mekandı. 

Gelelim Van Fuarı’nın kuruluş öyküsüne.

Dönemin Valisi Mahmut Yılbaş ilde ekonomik, sosyal ve kültürel hayatı canlandırmak üzere çeşitli projeler hayata geçirmişti.  Bu kapsamda atıl durumda kapalı bulunan fabrika ve üretim tesislerinin ekonomiye kazandırılması amacıyla çalışma başlatılmıştı. Yoğun çaba ve görüşmeler sonunda Yüksek Planlama Kurulu kararıyla 1993 yılında Van Et Entegre Tesisi (VANET) Van Yün İplik Fabrikası (VANYÜN), Van Besicilik Şirketi (VANBES), Van Süt Ürünleri Tesisi (VANSÜT), Van İl Özel Müdürlüğü’ne devredilmişti. Ayrıca Özel İdare Müdürlüğü Gümüş ve Kilimcilik Atölyeleri de   (VANKİLİM güçlendirilerek Van ekonomisine kazandırılmıştı.

1992-94 yılları arası bir taraftan kapalı fabrika ve işletmeler kısa sürede üretime geçirilip istihdama ve ülke ekonomisine katkı sağlarken diğer taraftan kenti sosyo-ekonomik açıdan geliştirmek, kalkınma çabalarına  sosyal destek sağlamak ve Van’ı kabul edilebilir ticaret, turizm  merkezi haline getirmek üzere Van-Asya İpekyolu Enternasyonal Fuarı (Van Fuarı) ve Van Doğu Anadolu Turizm ve Folklor Şenlikleri düzenlenmesi kararı alınmıştı. Aynı şekilde ili temsil eden, tanıtan Vanspor’un daha başarılı olması ve 1. Lige yükselebilmesi için de kentin bütün dinamikleri birleşerek sportif mücadele başlatılmıştı. Kentte ve il dışında yaşayanların Vanlılık ruhuyla kenetlenerek desteklediği Vanspor 1993-94 sezonunda 1. Lig’e yükselme başarısı göstermişti.

Valilik tarafından yürütülen akılcı, yararlı planlı çalışmalar sonunda Van-Asya 1. İpekyolu Enternasyonal Fuarı Van Ticaret ve Sanayi Odası, Esnaf ve Sanatkârlar Odaları, Vanlı tüccar ve esnafların katkılarıyla 25 Ekim 1994 günü Van Atatürk Kültür Merkezi bahçesinde kurulan çadırlarda hayata geçirilmişti. Van Fuarı'nın logosu şöyleydi: Üstte Va-Asya vurgusu ortada dünyayı hartiasını içine alan Van Gölü   bu  bütünleşmeyi  çizgilerle sanayiyi sembolize  ederek ortasına alan  daire. Alt kısımda İpekyolu ve ticareti  temsil eden yük taşıyan dört deve  altında  1. İpekyolu Enternasyonal Fuarı yazısı. 1 . 25-31 1994 Ekim günlerini kapsayan Van Fuarı’na İstanbul, İzmir, Kayseri gibi sanayi kentleri ile Van ve bölgeden 45 yerli firma, İran’dan 10 firma çadır kurarak katılmıştı.

Van-Asya 1. İpekyolu Enternasyonal Fuarı’nın ilgi çekici hale gelmesi ve tanıtımı için TRT ile sağlanan işbirliği ile 29 Ekim akşamı Devlet Tiyatrosu salonunda Milli Piyango Özel Çekilişi ile ünlü sanatçıların sahne aldığı, Vanlıların izleyici olarak katıldığı müzik-eğlence programı düzenlenmiş, proğram TRT’de ekranlarında canlı yayınlanarak Van Fuarı’na zenginlik kazandırılmıştı.

Van Fuarı bir yıl sonra Müze Müdürlüğü yanındaki otopark alanında kurulan iki büyük çadır içinde açılan stantlarda ziyaretçilerini ağırlamıştı. Burada birkaç yıl devam eden Van Fuarı katılımcı firma ve ilgi gösteren insan sayısının katlanarak artması  üzerine Van Kalesi yanındaki Atatürk Kültür Parkı alanına taşınmıştı. Alanda kurulan çadırlar içinde açılan Fuar, Van Asya İpekyolu Fuarı ismiyle büyüyerek yoluna devam ediyordu.

Atatürk Kültür Parkı alanına sığmayan, firma ve ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılamamakta yetersiz kalan Fuar bu kez Erciş yolu üzerinde bulunan iş adamı merhum Yavuz Altaylı’ya ait 4 adet kapalı halı sahada gerçekleştirilmişti. 15 yıla yakın bir süre Altaylı Halı sahalarında düzenlenen Van Asya İpekyolu Fuarı, Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı kapsamında Kalkınma Bakanlığı tarafından finanse edilen ve Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) koordinasyonunda yürütülen proje çalışmaları sonucunda Organize Sanayi Bölgesi arsası içinde  inşa edilen modern  Fuar ve Kongre Merkezi’ne kavuşmuştur.  Van Ortadoğu EXPO Fuar ve Kongre Merkezi 2014 yılında "5. Yapı ve İş Makineleri"  ve "1. Belediye İhtiyaçları ve Kent Mobilyaları Fuarı” ile kapılarını ziyaretçilerine açmıştır. Van Fuarı’nın gelişerek, büyüyerek bu günlere ulaşmasında birçok resmi kurum, meslek kuruluşu, firma ve isimin takdire değer özverili çabaları vardır.

Van Ticaret ve Sanayi Odası ile Organize Sanayi Bölgesi  arasında polemiğe neden olan Van Fuarı’nın çadırlarda başlayan Van Ortadoğu EXPO Fuar ve Kongre Merkezi‘ne uzanan özet öyküsü böyle.

Telefona davet ediyorum

1995 yılı. Valilik Basın ve Halkla İlişkiler Danışmanı olarak görev yapıyorum. Valilik Özel Kalem Müdürü rahmetli Zeki Furan abimizin hastalanması üzerine aynı zamanda Özel Kalem Müdürlüğü görevini de yürütüyorum. Özel kalem demek telefon, dosya, insan yoğunluğu demektir. Van Bölge Müzesi yanında bulunan otoparkta kurulan 2. Van-Asya İpekyolu Enternasyonal Fuarı’nın açılış yapılacaktı.  İki yaşına giren fuarın açılış sunumunu görevli bir öğretmen yapacaktı. Ancak öğretmenin son dakikada rahatsızlanması üzerine sunum görevi o anda bize düştü.   

Bilmediğimiz bir işi yapacağız. Neyse.  Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, Belediye Başkanı ve Vali Beyi sorunsuz bir şekilde konuşmalarını yapmak  üzere kürsüye davet ettik. Sıra açılışa katılmak üzere protokolde turan dönemin  Gümrüklerden Sorumlu Devlet  Bakanı Ali Şevki Erek’e gelmişti. 'Gümrüklerden Sorumlu Devlet  Bakanı Sayın Ali Şevki Erek’i konuşmalarını yapmak üzere mikrofona davet ediyorum' demem gerekirken, ‘Gümrüklerden Sorumlu Devlet  Bakanı Sayın Ali Şevki Erek’i konuşmalarını yapmak üzere telefona davet ediyorum’ sözleri ağzımdan çıktıktan sonra  pot kırdığımı anladım. Gülüşmeler arasında kürsüye gelen deneyimli, usta politikacı Bakan Erek tebessümle, “ Arkadaşımız beni mikrofon yerine telefona davet etti. Telefonda iletişim kurmak içindir. O nedenle söylediği fark etmez ”  diyerek hoşgörüsüyle bizi rahatlatmıştı. Özel kalemin telefon yoğunluğu nedeniyle yıllar öncesi yaşadığımız bu olay Van Fuarı anısı olarak geride kalmıştı.