Çatılar Depreme Dayanıksız

Berk İlhan

ÇATIDER Başkanı M. Nazım Yavuz, yüzde 90’ı fay hattında yer alan Türkiye ve yakın çevresinin sadece 2014 yılının ilk 8 ayında 17 bini aşkın deprem yaşadığını belirterek, “Bugün modern standartlardan uzak milyonlarca çatı var. Ayrıca konut stoğunun yüzde 60'ını 20 yaşın üstündeki binalar oluşturuyor. Van acısını bir kez daha yaşamamak için gerekli önlemleri hızla almalıyız” dedi.

Van’ın 23 Ekim 2011 tarihinde 7.2 büyüklüğündeki depremle sarsıldığını, 644 kişinin hayatını kaybettiğini, 3 bin kişinin yaralandığını, çok sayıda binanın yıkıldığını, depremin 3’üncü yılında felaketin izlerini ve acısını hala taşıdığını kaydeden ÇATIDER Başkanı M.Nazım Yavuz, Van depreminin yıldönümünde Türkiye’de milyonlarca binanın depreme karşı güçlü olmadığı uyarısında bulundu.

AFAD ile Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü verilerine göre, Türkiye ve yakın çevresinde 2014 yılının ilk 8 ayında 2.0’den büyük 17.086, 4.0’ten büyük 207 deprem olduğunu söyleyen Yavuz, şöyle konuştu:

“Bu kadar deprem yaşanan ülkenin yapıları, çok güçlü olmak zorunda. Van’da yaşanan acıda, dayanıksız yapıların büyük etkisi var. Türkiye’de yaklaşık 7 milyon binada çatı-cephe yalıtımı yok veya yetersiz. Bu çatıların büyük bölümü, geleneksel uygulama metot ve malzemelerle yapılmış. Bu durumdaki çatılar, depremde oluşabilecek riski artırabilir. Deprem anında güvende olabilmemiz için yapıların temelden çatıya kadar her bölümünün dikkatli projelendirilmesi ve inşa edilmesi gerekiyor. Ana binanın taşıyıcı yapısı yıkılmadıkça çatılarda yıkılmadan söz edilemez. Ana binanın yapısının sağlam ve dayanıklı olması halinde, üzerinde yer alan çatıyı her şart altında taşıması gerekir.”

Çatı depremde hasar görmeyecek şekilde yapılmalı

Yavuz,  şu önerilerde bulundu:

“Depreme ve diğer afetlere dayanıklı çatılar için yapının tipine göre mimar veya mühendis tarafından hesaplanmış, tüm detaylarıyla çizilmiş, malzemeleri tarif edilmiş bir projenin olması gerekiyor. Çatı bütünü içindeki, özellikle kalkan duvar, parapet duvarlar, baca gibi ağır yapı bileşenleri deprem sırasında yıkılmayacak, yapıdan ayrılarak çevreye savrulmayacak şekilde projelendirilmeli ve projeye uygun olarak inşa edilmelidir. Depremlerde çatı yıkılmaları genelde bu sebeplerle yaşanıyor. Çatıların betonarme malzemeye bağlantıları, her yönde gelebilecek yükleri alabilecek şekilde uygulanmalı. Sadece çivilerle yapılan bağlantılarda uzun vadede performans düşer. Vida ve ankraj sistemleri kullanılmayan yani betonarme yapıya sabitlenmeyen yanlış uygulamalar, bu noktalarda zayıflığı ve deprem açısından ciddi riskleri oluşturur.”

Çatıların üzerindeki su depoları, çanak antenler de riski artırıyor

ÇATIDER Başkanı M. Nazım Yavuz, kullanım hatalarının da tehlike yarattığını belirterek, “Çatılarımızın çoğuna su depoları, çanak antenler, sıcak su sağlamak için kullanılan güneş enerjisi ısıtıcıları, hatta bazen baz istasyonlarının bile konduğunu görüyoruz. Bu ekipman ve sistemlerin çatı üzerinde yer almaları bir hesaba ve projeye dayanıyor, usulüne uygun olarak yapılıyor ve yapımları denetleniyorsa sorun yaşanmaz. Ancak maalesef ülkemizde sıkça gördüğümüz üzere izinsiz ve bilgisizce yapılan bu ilaveler, rüzgar, fırtına, deprem gibi durumlarda üzerinde bulundukları yapı ve çevredekiler için ciddi yaralanma ve ölümlere sebep olabiliyor. Çatının böyle sistemleri taşımadığı görüldüğünde tedbir alınmadan çatı üzerine ilave yükler konulmamalı. Türkiye’de çatılar sadece düşey kuvvetler göz önüne alınarak, uzman olmayan kişiler tarafından yapılabiliyor. Depremdeki yatay yükleri karşılayan çapraz bağlantıların çatı, kolon, makas düzlemlerinde yapılmaması veya eksik yapılması deprem anında hasar ve yıkımlara sebep olabilir” dedi.

ÇATIDER’in, kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirme amacı ile üretici, distribütör ve uygulayıcı firmaların desteğiyle 12 yıldır faaliyet gösterdiğini hatırlatan M. Nazım Yavuz,  "Tüketiciler, mimar, mühendis ve müteahhitler, çatılarla ilgili her türlü konuda bu alandaki tek başvuru mercii olan ÇATIDER'e başvurabilir” dedi.