Çölyak ve beslenme ilişkisi
Çölyak, glutene duyarlılık sonucu meydana gelen,ince bağırsak mukozası ile karekterize olan bir ince bağırsak hastalığıdır. Çölyak, her yaş grubunda meydana gelebilir ve ömür boyu devam eder. Gluten bitkisel besinlerde bulunan bir proteindir. Nötral solüsyonlarda çözünmeyen kısmı glutelin, asit ve alkol da çözünen suda çözünmeyen kısmı ise prolamindir.
Çölyak, glutene duyarlılık sonucu meydana gelen,ince bağırsak mukozası ile karekterize olan bir ince bağırsak hastalığıdır.
Çölyak, her yaş grubunda meydana gelebilir ve ömür boyu devam eder. Gluten bitkisel besinlerde bulunan bir proteindir. Nötral solüsyonlarda çözünmeyen kısmı glutelin, asit ve alkol da çözünen suda çözünmeyen kısmı ise prolamindir.
Glutenenteropatisi olan hastalarda, bir çok organda hasar olsa da,en çok hasar gören yer ince barsağınproksimal kısmıdır. Ayrıca kriptalarda genişleme ve uzama meydana gelir,emici hücreler silindirik görünüm yerine küboidal değişiklikler oluşur.
ÇÖLYAĞINTANISI
Bu hastalığın ülkemizde görülme sıklığı tam olarak bilinmemekle beraber,beyaz ırk ve latinlerde görülme sıklığı fazladır.
Tanıda ilk olarak serolojik testler uygulanır,kesin tanı için biyopsi gereklidir. Endoskopik testlere gerek yoktur.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ DİĞER HASTALIKLARLA İLİŞKİSİ
Diyabet ile olan ilişkisi;diyabetli hastalarda çölyak görülme sıklığı 1-12'dir.
Demir yetersizliği anemisi; bu hastalarda çölyak yaygınlığı 2-5 arasıdır.
Karaciğer hastalıkları;yapılan çalışmalara göre çölyak hastalığının transaminaz seviyesi hafif yükselmelerle ilişkili olabileceği söylenmiştir. Bu hastalarda glutensiz diyetten sonra karaciğer enzimlerinin seviyesinde düzelmeler meydana gelmiştir.
İrrtabl barsak sendromu; çölyakhastalığının,crohnhastalığı,addisonhastalığı,idiopatik epilepsi ve boyun kireçlenmesi ile ilişki olduğu söylenmiştir.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ ÇEŞİTLERİ
1-Klasik çölyak: gastrointestinal emilim bozukluğu ve semtomlar tarafından baskılanmıştır
2-Fark edilmeyen çölyak: biyopsisinde semptomatik olmayan villusatrofisi bulunur.
3-Tipik olmayan çölyak: bir kaç gastrointestinalsemptomlakarekterizedir.
4-Öldürücü çölyak:semptomatikolmayan,sonradan gelişen gluten içeren ve gluten içermeyen diyete cevap veren,uzun süreli glutenden zengin diyet olsa bile herhangi bir olumsuz belirti göstermeyen çölyak çeşididir.
