DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, son açıklamasını yaptı: VAN'IN KIYMETi ANLAŞILACAK

Burhan Ergin Hacı Yılmaz

DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, "Benim sadece işim değiştiği için Van'dan ayrılıyorum ama bundan sonraki hayatımın kalan bölümünde yaşayacağım süre Van'da yaşadığım süreyi geçeceğine tahmin etmiyorum. Van benim her zaman en uzun yaşadığım ve kendimi Vanlı htiğim bir il olmaya devam edecek. Sürekli gelip gideceğim" dedi.

"20 YIL ÖNCE VAN'A GELDİM"

Demirci, 20 yıl önce Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'ne geldiğini belirterek, "20 Temmuz Cuma'ydı. Van'da ilk gördüğüm yer Bahçesaray'dır. Onun için Bahçesaray'ın bende özel yer bir yeri vardır. Van'a ilk geldiğim güden bugüne Bahçesaray'ın o meşhur yolu değişti. Uluslararası nitelikte bir yola sahip oldu ama benim gittiğim o yıl Bahçesaray'da bir tane pratisyen hekimi vardı. Oda kaymakamın eşiydi ve şimdi kendisi Kahramanmaraş valisidir. Vahdettin Özkan Bahçesaray'ın kaymakamıydı ve eşi de Bahçesaray'da doktor olarak hizmet ediyordu. Kaymakamın Bahçesaray'dan ayrılışının ardından orası doktorsuz kaldı. Uzun bir zamanda doktoru olmadı, daha sonra pratisyen hekimler gönderildi ama bazen iki tane oldu, ama hiçbir zaman üç olmadı. İki yıl önce gittiğimde özellikle bunu sordum, hastanede 11 tane uzman doktor vardı. Şimdi o günden bugüne çok şeyin değiştiğini görebiliyoruz. 20 yılda maddi ve hizmet anlamında çok önemli gelişmeler kat ettik" ifadelerini kullandı.

"VAN NÜFUS KAYBETMEYE DEVAM EDİYOR"

Van'ın nüfus kaybetmeye devam ettiğini vurgulayan DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, Türkiye'de en çok nüfus veren ikinci ilin Van olduğunu belirterek, "Van'dan göç edilmesi büyük bir sorun değil, önemli olan Van'ın aynı zamanda, aynı ölçüde, nitelikli göç alabilmesidir. Buranın ekonomisini, istihdam kapasitesinin nitelikli iş gücü talep edilecek düzeye gelmesiyle mümkündür. Bugüne kadar bu mümkün olmadı, büyük teşvikler oldu, destekler oldu, hibe mekanizmaları işletildi ama bunların her biri Van'da sermayeyi nasıl toparlayıp da başka bir şehre gidebilmenin aracı olarak kullanıldı. Zaten bu böyle işliyor. Burada ölçekli ekonomiler yaratmak lazım. 3-5 yüz bin liralık sermayelere, 3-5 yüz bin liralık desteklerle bu insanları ileriye taşımak istediğiniz vakit bu insanların hedefi zaten dışarıya gitmektir. Dolayısıyla bu çalışmıyor. Bu desteklerin yanlış olduğu için söylemiyorum. Sadece Van için bu mekanizma işlemiyor. Özal döneminde atılan temeller Antalya'da tamamlandı, hibeler, destekler, teşvikler alındı. Burada göstermelik bir şeyler yapıldı ama Antalya'ya arsa, otel oldu. Antalya'da Vanlı işadamları var. İstanbul'da var, başarılı işler yapıyorlar. Dolayısıyla Vanlı işadamları dışarıda başarılı olmuşlar" şeklinde konuştu.

"İŞADAMLARI ÇOK DAHA FARKLI PERSPEKTİFLE BAKMASI GEREKİYOR"

Yüzüncü Yıl Üniversitesinde görev yaptığı süreçte "Vanlı işadamlarının ne kadarı kurumsal bir gelecek düşünüyor?" başlıklı araştırmasını yaptığını söyleyen Demirci, "Çocuklarınıza hangi eğitimi veriyorsunuz ve ne olmasını istersiniz sorusuyla bu konuyu öğrenmeye çalıştım. Tabi çok samimi cevaplar aldım. Sadece 3 tane işletme çocuklarını kente yaptıkları işin devam ettirmek üzere bir eğitim verdirmeye çalışıyorlar. Bunun dışındaki herkes çocuklarının kamuda doktor, hakim, savcı, avukat vs, olmasını istiyor. Tabi bu da güzel bir şeydir. Ama işadamlarının çok daha farklı perspektiflerden bakması gerekiyor. Bu araştırmayı 2004 yılında yapmıştım, şimdi aradan 13 yıl geçti. Bu sayı çok daha fazla artmıştır" dedi.

"VAN 20-25 YILDA 4-5 MİLYONLU NÜFUSLU ŞEHİR OLACAK"

Önümüzdeki 10 yıl boyunca bu bölgeye yatırım yağacak Demirci, "Cazibe merkezleri çok önemli bir projedir. Bu proje 23 ildi uygulanacak ama 5-6 il sürükleyici merkez iller olarak tasarlandı. Van merkez illerden bir tanesidir. Ben Van'ın önümüzdeki 20-25 yıldaki perspektifini 4-5 milyonlu nüfuslu, uluslararası uçuşa sahip olan, ortalama milli gelirden aldığı pay Türkiye ortalamasının üzerinde olan bir il olarak tahmin ediyorum.  Van'ın bu dinamikleri ve potansiyeli var. Cazibe merkezleri projesi kapsamındaki desteklerle bunu tamamlayıcı, bunu gerçekleştirici nitelikte görüyorum. Önümüzdeki 10 yıl boyunca bu bölgeye yatırım yağacak" ifadelerini kullandı.

"VAN'DA 12 BİN KİŞİNİN İSTİHDAM EDİLMESİNİ BEKLİYORUZ"

DAKA'ya 108 proje için başvuru yapıldığını ifade eden Emin Yaşan Demirci, "Bunun yanında Kalkınma Bankası aracılığıyla da başvuru yapanlar var. Bunların da 30'a yakın olduğunu tahmin ediyoruz. Toplamda 140'a yakın başvuru yapıldı. Ajansımıza yapılan kesin başvurularla yatırım tutarı 980 milyon ama esas ölçekli yatırımlar direk bankaya yapılan yatırımlardır. Yani 50 milyonun üzerindeki yatırımlar ajansa uğramadı. Onlar direk bankaya gittiler ve Van'dan çıkan sermaye değil, Van'a dışarıdan gelen sermayedir. Onların sayısı az olabilir ama miktarı olarak Van'dan yapılan toplam miktara yakındır. Yaklaşık 600-700 milyon civarı Kalkınma Bankasına yapılan yatırım talebi olduğunu tahmin ediyoruz. Toplamda 1 milyar 600 milyonluk yatırım talebi var. bunların içinde tabi ki bankanın çok da desteklemeye uygun görmediği, ölçek açısından sorunlu gördüğü, karlılık açısından, teknoloji açısından, kapasite açısından yeterli bulmadığı yatırımlar olacaktır ama Van'a net 400-500 milyonun üzerinde yatırımın bu yıl içinde sonuçlanacağını, önümüzdeki yılda faaliyete geçeceğini tahmin ediyorum. Bu çok önemli bir şeydir. Bu yatırımla birlikte Van'da 12 bin kişinin istihdam edilmesini bekliyoruz ve bu 12 bin kişiden 4-5 bini önümüzdeki yıl istihdam edilmeye başlanacak. Van'da önümüzdeki süreçte çok önemli gelişmeler yaşanacak" diye konuştu.

"VAN'A BAKIŞIMIZ DEĞİŞECEK"

Bu yıl Van'ın net göç oranının eksi yüzde 18 olduğunu söyleyen Demirci, "Bunun gittikçe aşağı düştüğünü, bir süre sonra da pozitife dönüştüğünü artık Van göç alan il haline dönüştüğünü göreceğiz. O hale geldiği vakit Van'ın 10-15 yıllık yükseliş trendi başlamış olacak. O zaman burası para kazanmaya, nüfus tutmaya başlayacak. Benim tahminim Van önümüzdeki 20-25 yıllık zamanda nüfusunun 4-5 milyonluk bir metropol şehre dönüşmesini bekliyorum. Belki Van'a bakışımız değişecek" dedi.

"GÜNEŞ ENERJİSİNİ VAN'A GETİREMEDİK"

Konya'dan önce kendilerinin Van için güneş enerjisi çalışmalarını başlattıklarını söyleyen Emir Yaşar Demirci, "2010 yılında güneş enerjisini Türkiye'nin gündemine getirdik ve o dönemde henüz lisanslama işlemleri yapılmamıştı, EPDK 600 MWG'lık bir hedef koymuştu, onu ihaleye çıkarıp lisanslayacaktı. O dönemde biz 600 MWG'tı sadece Van'a verilmesini istedik. Hedefimiz sadece güneş enerjisinin panellerinin kurulduğu, enerji üretmesi değildi, bu enerjiyi üretecek teknolojinin burada kurulmasıydı. Ancak o zaman burası katma değer yaratırdı. Van'ın güneş enerjisi potansiyeli yaklaşık 5 sene önce yapılan hesaplamaya göre 14 bin CGB'tır. Bu arazinin yüzde yarımını kullanmak üzere yapılan bir hesaptır. Arazinin yüzde 5'ini kullanması durumunda bunun mevcut teknoloji ve verimlilikle birlikte 100 bin CGB'ta kadar çıkacağını düşünüyorum" şeklinde konuştu.

"VAN'A 600 MWG'LIK KOTAYI KAZANDIRMAK İÇİN ÇOK MÜCADELE ETTİM"

DAKA Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci, veda ederken şunları söyledi; "Bu çok büyük bir potansiyeldir ama bu 10 yılda gerçekleştirilecek bir şey değil. Bu potansiyelin hayata geçirilmesi lazım. bunu da enerji fiyatları üzerinden ve enerjinin üretilen değerin Van'da kalmasının üzerinde hesapladığımız vakit burada gerçekten 20 yılda bunlara ulaşamaması mümkün değil. Eğer biz Güney Kore'nin 1960 yılında otomotivde yaptığını yapsaydık, bugün çok daha iyi bir ülke olurduk. Güney Kore pazarını parçalamadan teknoloji transfer edecek nitelikte işletmeler oluştururken, biz dışarıdaki firmaların acentesi halinde Türkiye'de montaj üreteme yöneldik ve iç pazarı uluslar arası şirketlere talan ettirdik. Biz ancak belimizi 2000'li yıllarda doğrultmaya başladık. Otomotivde söz sahibi olmaya başladık ve halen daha markamız yok. Otomotivde ciddi yatırımlarımız var, teknolojimiz var sayılır ama hala bir markamız yok. Markanın önümüzdeki yıllarda oluşup dünya piyasasında yer almasını bekliyoruz. Oysa bunu güneş enerjisinden çok daha erken yapabiliriz ve orada düştüğümüz hataya burada düşmeyebiliriz. Van'a 600 MWG'lık kotayı kazandırmak için çok mücadele ettim ama olmadı. Çünkü biz Van'da ortaklaşamıyoruz. Konya bunu yaptı. Tabi Konya'nın başarıya ulaşmasının sebebi ortak gündemleri var. Konya ortak bir gündem yaratıp, bu gündemi takip edebiliyorlar. Bunu yaptıkları için başarılı oldular ve 1.7 milyar dolarlık teknoloji transfer ederek, orada üretim yapacak bir anlaşmayı imzaladılar. Son derece başarılı bir anlaşmadır. Ben Van için çok hayal ediyordum ama Konya'da gerçekleşti. Umarım Van bunu gerçekleştirecek ikinci şehir olur"

"VANLI OLDUĞUMU DÜŞÜNÜYORUM"

Bundan sonra yaşantısına özel bir üniversitede akademisyen olarak devam etmeyi düşündüğünü belirten Demirci, "Ben bundan 5-6 yıl önce Van'daki görev süremi doldurduğum düşündüğüm için ayrılma kararı aldım, ama o süreçte bakanlık görevime devam etme kararı aldı. Kısmet bugüneymiş, Van'dan gönül huzuruyla ayrılıyorum. Şu an bir üniversite ile görüşüyorum ama tam anlamıyla anlaşma sağlanmadı. Bunun yanında bir kaç üniversite ile daha görüşmem olacak.  Tabi memleketim saydığım Van'a gelip gitmeye devam edeceğim. Ben artık Vanlı olduğumu düşünüyorum. Çünkü ben hayatımın en güzel yıllarını Van'da geçirdim. Nasip olursa Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nde de görev almak istiyorum. Ben çalışma hayatımda her zaman akademik çalışmaya önlem verdim. Bundan sonra da böyle devam edeceğim. DAKA'nın kuruluşundan bugüne kadar yönetim kurulu üyelerimiz ve paydaşlarımızla birlikte Van, Hakkari, Muş ve Bitlis illerimizde iş adamlarımıza, müteşebbislere her konuda destek sağlayarak önemli projelere destek verdik. DAKA'da görev yaptığım süre içinde başarılı işler gerçekleştirdiğimize inanıyorum.  Ayrılırken herkesten haklarını helal etmelerini istiyorum" dedi.

Görevi süresi içinde basın mensuplarından yakın ilgi ve destek gördüğünü belirten Demirci, kahvaltıya katılan  gazetecilerle tek tek tokalaşarak veda etti.

SELAM OLSUN

Emin Yaşar Demirci, Van'dan ayrılmadan önce sosyal medya hesabından takipçilerini unutmadı. Demirci Yunus Emre'nin şu mısralarıyla veda etti: " İşte geldik gidiyoruz, kalanlara selam olsun/ Ardımızdan hoş bir kelam, edenlere selam olsun/ Bilmeyen ne bilsin bizi, bilenlere selam olsun."

DR. EMİN YAŞAR DEMİRCİ KİMDİR?

1961 yılında Rize'de doğdu. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nden 1983 yılında mezun oldu. Yüksek lisans eğitimini 1985 yılında "Türkiye Sosyolojisinde Köy Olgusunun Ele Alınışı" başlıklı teziyle aynı bölümde, doktora eğitimini 1996 yılında "Türkiye'de Modernleşme, Din ve Siyaset: İskenderpaşa Cemaati Örneği" başlıklı teziyle Manchester Üniversitesi'nde tamamladı.

1983-1997 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nde Araştırma Görevlisi olarak, 1997-Mart 2009 yılları arasında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nde Yardımcı Doçent olarak görev yaptı. Ayrıca, İl İnsan Hakları Kurulu, Yerel Eşitlik Eylem Planı İzleme Komitesi, Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Programı İzleme Kurulu, Cezaevleri İzleme Kurulu üyeliklerinde bulundu.

Türkiye'de Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinin Ortadan Kaldırılması, Kadının Güçlendirilmesi ve Sosyal Hayata Katılımının Desteklenmesi, Yerinden Olmuşların Yerleşim Tercihleri, Ekonomik ve Sosyal Bütünleşme Sorunları projelerinde Proje Yürütücüsü olarak çalıştı. 

Üniversitede sosyal tabakalaşma, siyaset sosyolojisi, sosyal antropoloji ve Türk sosyoloji tarihi konularında dersler verdi.2009 yılında Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri olarak atandı.