Deprem ve Prefabrikasyon
Deprem ülkemizin kaçınılmaz gerçeklerinden biri. Türkiye' nin büyük bir bölümü deprem üreten fay hatlarının üzerinde bulunmaktadır. Ülkemizi boydan boya kat eden bu faylar üzerinde geçmişte birçok deprem meydana gelmiş ve gelmeye devam etmektedir.
Deprem Nedir ?
Yer kabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına deprem denir. Büyük depremler olduktan sonra, bir süre devam eden küçük depremlere artçı depremler denir. Bazen büyük depremler olmadan önce küçük sarsıntılar olur. Bu küçük sarsıntılara da öncü depremler adı verilir.
Deprem ve Prefabrikasyon
Bir yapıyı oluşturan taşıyıcı sistemin ya da taşıyıcı olmayan elemanların fabrikalarda seri olarak üretilip yerinde monte edilmesi işlemine prefabrikasyon denir. Prefabrike beton binalar, meydana gelen büyük depremlerde önemli bir sınav vermiş ve bu sınavı genel olarak başarıyla geçmiştir. Deprem bölgelerinde prefabrikasyon yapılar giderek artmakta. Dünya’ da depreme dayanıklı prefabrik yapı tasarımı ile ilgili AR-GE oldukça fazla. Her yapı sisteminin iyi bir deprem performansı göstermesi için dikkat edilmesi gereken konular başlıca; tasarım ve uygulama aşamalarında dikkat edilmesi ile şekillenmektedir.
Prefabrikasyon, özellikle endüstri yapılarında en ekonomik, en güvenli ve en hızlı inşaat metodu olarak alternatiflerine ezici bir üstünlük sağlayacak inşaat teknolojisidir. Prefabrik yapıların, yapı elemanları depremde hasar görmeyecek şekilde yeterli malzeme kalitesine ve yüksek mukavemete sahiptir.
Sanayi yapılarının büyük çoğunluğu prefabrik yapılardan oluşmaktadır ve bu yapılar ülke ekonomisi açısından büyük değer taşımaktadır. Bu açıdan bakıldığında prefabrik sanayi yapılarının deprem davranışlarının belirlenebilmesi, gerektiğinde bazı yapıların güçlendirilmesi ve olası depremlerde bu yapılardaki hasarın istenen seviyelerde tutulabilmesi çok önemlidir. Ülkemizde depreme dayanıklı çok katlı yapıların tasarımında mevcut teknoloji ve yönetmelikler ile prefabrik yapıları boyutlandırmak olanaklıdır.
Deprem Yönetmeliği, Türkiye Deprem Bölgeleri haritasıyla belirlenmiş tehlike bölgelerinde yapılacak bina türü yapıların, depreme dayanıklı olarak inşa edilebilmesi için gereken hesap esasları ile yapım kurallarını, binaların önem derecesi ve yerel zemin koşullarını da dikkate alarak belirleyen yönetmeliktir.
Ülkemizde prefabrik yapılarla ilgili temel esaslar TS500, TS9967 ve AY98 ile tanımlanmıştır. TS500, betonarme yapı sistemlerinin ve elemanlarının kullanım amaç ve süresine uygun güvenlikle tasarlanması ve yapımı ile ilgili kuralları içerirken, TS9967, prefabrike yapı sistemlerinin ve elemanlarının hesap esasları, imalat ve montaj kurallarını içermektedir. AY98 ise deprem yer hareketine maruz kalacak bina ve bina türü yapıların tamamının veya bölümlerinin depreme dayanıklı tasarımı ve yapımı için gerekli hesap ve tasarım koşullarını tanımlamaktadır.
TS9967’de prefabrike beton elemanlar, “fabrika, atölye vb. gibi yerlerde hazırlanmış kalıplarda seri olarak üretilen, inşaat yerine taşınan ve vinç vb. kaldırma araçları ile montajı yapılan, bu işlemler dolayısı ile de özel olarak projelendirilen hazır yapı elemanları” olarak ve prefabrike bina ise, “taşıyıcı sisteminin tamamı prefabrike betonarme ve/veya öngerilmeli beton yapı elemanlarından oluşan veya geleneksel yapım tekniği içinde taşıyıcı sistemlerinin bir bölümü prefabrike betonarme ve/veya öngerilmeli beton yapı elemanlarıyla oluşturulan konut, otel, yurt, okul, sağlık tesisleri, sanayi tesisi, depo, katlı otopark, ticaret merkezi vb yapılar” olarak tanımlanmaktadır.
Prefabrik betonarme yapılarda; beton kalitesinin yüksekliği ve öngerilme uygulanması boyutların küçülmesine, yapının hafiflemesine, deprem yüklerinin azalmasına neden olmaktadır. Daha geniş açıklıkların geçilmesine imkan tanımasıyla, verimli ve ekonomik alan kullanım sağlamaktadır. Montaj süresi kısadır ve inşaatta mevsim şartları yapım süresini hemen hemen etkilememektedir.
Prefabrik yapıların Türkiye’de gelişmesi için İLSA Prefabrik Yapı Elemanları depreme dayanıklı prefabrik yapı tasarımı ile ilgili AR-GE çalışmaları yapmaktadır. İLSA Prefabrik Yapı Elemanlarının AR-GE çalışmaları sonucu geliştirdiği inşaat sistemleri; doğru mühendislik, kaliteli malzeme ve ileri teknoloji ile depreme karşı güvenli yaşam alanlarının oluşturulması için fırsat sunmaktadır. İLSA prefabrik betonarme tekniği, hem deprem dayanıklılığı hem de hız anlamında çözüm sunmaktadır.
İL-SA Prefabrik Yapı Elemanları Doğu Anadolu Bölgesi hazır yapı sektörünün lideri olup, entegre tesislerinde üstün teknolojiye sahip prefabrik yapılar üretmektedir. İL-SA Prefabrik Yapı Elemanları yarım asırlık tecrübesi ve üretim teknolojisiyle depreme dayanaklı inşaat tekonojisinde AR-GE temelli özel çözümler sunuyor.
