Doç. Dr. Turan'dan Başkanlık sistemi açıklaması
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. A. Menaf Turan, başkanlık sisteminin bir sistem değişikliği olduğunu belirterek, 'Başkanlık sistemi adından da belli, bir sistem değişikliğidir, bir rejim değişikliği değildir' dedi.
Doç. Dr. A. Menaf Turan, AK Parti İstanbul İl Başkanlığı Genişletilmiş Danışma Meclisinde konuşan Başbakan Binali Yıldırım’ın ‘Başkanlık gelmezse Türkiye'nin bölünme riski var’ açıklamasıyla yeni bir boyut kazanan başkanlık sistemi tartışmalarını değerlendirdi. Konu ile ilgili onuşan Doç. Dr. A. Menaf Turan, "Başkanlık sistemi, kısaca devlet yönetiminin halk tarafından seçilen bir yöneticiye verilmesi olarak tanımlanabilir. Dünyada farklı ülkelerde farklı başkanlık sistemleri uygulaması var. Bu sistemle parlamenter sistem arasında bir takım farklılıklar olduğunu biliyoruz. Asıl tartışılması gereken konu da aslında budur. Ancak bizde tartışmanın boyutları biraz şahıslara endeksli olarak götürüldüğü için bunlar arasındaki temel benzerlik ve farklılıkları ön plana çıkaramıyoruz. Olayı bir sistem sorunu olarak ele alırsak, o zaman tartışma bence çok daha akademik bir çerçeveye oturtulabilir" dedi.
"Özellikle kamu yönetiminde ciddi reformlara ihtiyaç var"
Bürokrasinin genişleme eğilimine karşı devlet başkanının doğrudan seçimle işbaşına gelmesi gerektiğini belirten ve Türkiye’de uygulanması düşünülen başkanlık sistemi ile ilgili önerilerde bulunan Doç. Dr. Turan, şöyle devam etti:
"Bu öneriler en güçlü şeklide Turgut Özal döneminden itibaren başlamış ve Süleyman Demirel tarafından da dile getirilmişti. Nihayetinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından dile getirilen bir öneri olarak bugün gündemimizde duruyor. Burada şunu da göz ardı etmemek gerekir. Özellikle kamu yönetiminde ciddi reformlara ihtiyaç var. Bu anayasal bir reform olmalı ve bu anayasal reformun da tepesinde bir başkanlık sistemi meselesi var. Tartışılan asıl mesele de budur. Başkanlık sistemine neden ihtiyaç duyulmaktadır? Sorusunu devlet reformunun bir parçası olarak düşünebiliriz."
"Başkanlık sistemi bir rejim değişikliği değildir"
Başkanlık sisteminin sadece sistem değişikliği olduğunu vurgulayan Turan, "Bu bir rejim değişikliği değildir. Rejim değişikliği olabilmesi için cumhuriyetin temel nitelikleri dediğimiz niteliklerin ortadan kalkması gerekiyor. Öyle bir şey yok. Sadece bir sistem değişikliği önerisi var ki bu da çok sert bir geçiş anlamında değildir. Krizden çıkış için önerilmektedir. Yani Türkiye’de bir rejim sorunu yok, bir sistem sorunu var. Türkiye’nin önünü daha iyi görebilmesi için bu reforma ihtiyaç duyulduğu belirtilmektedir. Zaten şu anda fiili bir durum var. Cumhurbaşkanı seçimle iş başına geliyor ve yetkisini halktan alıyor. Başbakan seçimle işbaşına geliyor ve yetkisini halktan alıyor. Kuşkusuz meclis tarafından seçilen bir Cumhurbaşkanı ile halk tarafından seçilen bir Cumhurbaşkanının yönetim refleksleri ve yönetim tarzları birbirinden farklı olur. Kısacası bizler ya eski sisteme geri döneceğiz ya da bu sistemi krizden çıkaracağız" diye konuştu.
Üniter ile federal yapı ilişkisini de değerlendiren Turan, "Mevcut durumda Türkiye’nin daha iyi yönetilebilmesi için başkanlık sistemine geçilmesi gerektiği belirtiliyor. Üniter yapı ile federal yapı ilişkisine bakıldığında, öteden beri ‘başkanlık sistemi federal yapıya götürecek ya da üniter yapıyı zedeleyecek’ diye bir düşünce var. Ancak dünyada başkanlık sistemi ile yönetilen farklı farklı ülkeler var ve bunların bir kısmı federal bir kısmı da üniter yapıdadır. Daha önce, federal yapı üzerine kurulacak olan bir başkanlık sistemi olacağına ve bunun HDP tarafından desteklendiğine yönelik eleştiriler varken, şu anda MHP’nin desteklemiş olduğu ve büyük oranda kabul gören üniter yapıya sahip bir başkanlık sistemi önerisi bulunmaktadır" ifadelerini kullandı.
Yeni anayasa çalışmalarına da değinen Doç. Dr. A. Menaf Turan, "Gönül arzu eder ki bu anayasa bütünüyle kalksın, yerine yeni ve Türkiye’yi gelecek yüzyıllara taşıyacak bir anayasa gelsin" şeklinde konuştu.
