Minik bir küpe benzer. Küpün altı kapalı, bununki boştur. Küpün ağzı iki elin avucu kadar delikse bununkinin birkaç avuçtur. Üzerine gön (deri çekildi mi ses verir. Elinin ayasıyla, parmaklarının temasıyla başlar oynatmaya. Tüm teke tüm tek…
Halk müziğimizin de sanat müziğimizin de olmazsa olmaz çalgısı, Kızılderililerin tamtamıdır. Dümbeleğin tahta çembere dönüştürülen haline de tef denir. Tef de tıpkı darbuka gibi Ortadoğu halklarının milli çalgılarından biridir.
Dümbelek diye küçümseyip geçmeyin. Şimdilerde adı darbuka… Müzik dersinde ise namı diğer vurmalı çalgı.
Eskiden darbukanın derisi gerilip iyi ses çıkarsın diye minik bir ateş yakılıp ısıtılırdı. Isınan deri gerilir. Gerilen deri daha tok ses çıkarır. Günümüzde darbuka derileri yerine röntgen filmine benzer ince tabakalar kullanılmaktadır.
Ülkemizin milli darbukatörlerinden birinin adı Güngör Hoşses'tir. Şimdilerde ise en ünlüleri Okay Temiz, Burhan Öçal…
Oryantal dansın ritim sağlamadaki en değerli vurmalı çalgısı olan dümbelek için bugün yurdun birçok kentinde darbuka kursları bulunmaktadır.
Nerede çıktı şimdi dümbelek mümbelek derseniz anlatayım.
Hani çok ses ve bir o kadar rahatsızlık veren insanlara benzetirim dümbeleği. Nasıl yüzeyi deri gerilmiş darbuka ısıtılınca çok ses çıkarır, bazı insanlar ve liderler etrafındakilerin pohpohlamalarıyla gerilir, yoğunlaşma yaşar ve acayip ötmeye başlarlar.
Onlara dümbelek diyorum…
Kendileri söyler, kendileri işitirler.
Seni dinliyoruz yalakalığı yapanlar ise dümbelekten nemalandırılanlardır.
