VANSESİ / İkram KALİ
Van'da bayanlar baylar her dönemde şık giyinir. Bu şıklık eski Van fotoğraflarında yer alan insan manzaralarında somut olarak görülür. Lezzetli yemek gibi güzel giyinmekte Vanlıların vazgeçilmez keyfidir.Zevk sahibi insanların seçiciliği ve kaliteye verdikleri önemle birlikte Van'da özellikle 1950'lerden sonra mağazacılık hızla büyüyerek gelişmiştir. Mağazalar aynı zamanda düğün, nişan, sünnet, bayram gibi özel günlerin hareket-bereket kazandığı adreslerdir. Moda, kalite, güven içinde gereksinimlerin karşılandığı müşterilerin mutlu olduğu mağazalar yaşama renk ve heyecan katar. Mağazalarda güven, kalite, çeşit kadar müşteriye gösterilen güleryüz, samimiyet yanında mağazanın yenilikçi modern görünümü de önemlidir. Bu anlayış yıllar içinde mağazayı markalaştırır. Cem- Ka Mağazası da Van için böyledir. Cem-Ka birliktelik, dayanışma, samimiyet, güven ve müşteriye duyulan saygı içerisinde markalaşmıştır. Mağazacılık moda gibi yenilenmeyi gerektiren ticaret türüdür. Yenilenen yol alır, yenilenemeyen yolda kalır misali. Mağazacılığın belki de en hoş tarafı dede'den toruna devam eden bir dostluluk yaratmasıdır. Van'ın mağazacılık geçmişi ve Cem-Ka…
Sizi tanıyabilir miyiz?
1946 yılında Van'da doğdum. 3 çocuğum 1 torunum var.
Ticarete ne zaman başladınız?
Babamızın mesleği berberlikti. Rahmetli Kadir ağabeyim ve ben babamızın yanında berber olarak mesleğe başlayarak ticarete devam ettik. Babam Hayrettin ağabeyimin okumasını isteyince o da tahsiline devam ederek okul müdürlüğü yaptı.
Berber olarak kimler vardı?
Cemil Sipahioğlu, Cemil Müngen, Seyfettin Demirkan, Nurettin-Fevzi Mumcuoğlu, Zeki Güzel, Hikmet Kuba, Nevrettin Üzel, Fahrettin Uyguner, Hacı Çilingir, İhsan Menzilcioğlu, Musa Hallaç, Fuat Yarımbatman ve diğerleri vardı.
Mağazanızın ismi neydi?
Mağazamızın ismi Cem-Ka, sloganı ise "Sizin, Eşinizin ve Çocuğunuzun Mağazası." Bu ismi Kadir ağabeyim bıraktı. Cem-Ka'nın açılımı Cemil, Kadir isminden esinlenerek ortaya çıkmıştı. İsim bırakılırken ağabeyime duyduğum hürmete binan benim ismimin, yani Cem'in öne gelmesinin uygun olmayacağını söyledim. Ağabeyim hayır, mağazamızın ismi CEM-KA olacak dedi. O günden bugüne mağazamızın isimi Cem-Ka olarak devam ediyor.
İlk konfeksiyon mağazanızı ne zaman açtınız?
İzmir Kuaför-Berber dükkânımızın yanında bulunan parfümeri mağazamızda Pe-ra-ja, Eyüp Sabri, Es-Ko, Esmen gibi marka kolonyaların bayiliğinin yanı sıra ıtriyat, kuaför malzemeleri satıyorduk. 1966 yılında berberliğe son vererek Cumhuriyet Caddesi'nde mağazamızı açtık. Mağazamız Fiat, Arçelik, Hovver bayii rahmetli Enver Perihanoğlu mağazası yanında, şimdi ki İş Bankası'nın hemen bitişiğinde bulunuyordu.
O dönem Van'da hangi mağazalar vardı?
Şengüller Mağazası, Günerler Mağazası, Kral Konfeksiyon, Saydan Mağazası, Özvan Mağazası, Şahin Türkmen, Rekorlar Mağazası, Döğenliller Mağazası ve Çığır gibi değerli mağazalar vardı. Daha sonra ŞalMağazası, Kuşan Mağazası gibi çok sayıda mağaza açıldı.
Hangi markaları getirdiniz?
O dönem Vakko, Karaca, Neyir, Mısırlı, Yaprak Triko, Cem Gökbakan markalarını Van'a getirdik. Bu seçkin markaları yıllar yılı sattık. Şık giyinmeyi seven, zor beğenen seçici müşterilerimiz vardı. Bugünde bu markalarla mağazacılığa devam ediyoruz.
Mağazanızın ilk alışverişini kim yaptı?
Mağazamızda ilk alışverişi Van'ın değerli şahsiyetlerinden Mehmet Said Arvas Ağabey yaptı. Bir erkek gömleği beğenerek o zamanın parası 10 lira verdi. Mağazamızın siftahı olan 10 lirayı 50 yıldır kasamızda hatıra olarak saklarız.
Mallarınız İstanbul'dan nasıl geliyordu?
Nakliye ambarları vardı. Nurettin Ünsal ağabeyimize ait Van- Diyarbakır Ambarı birde Aslan Kayaçelebi ağabeyimize ait Van-Muş Ambarı vardı. İstanbul'dan aldığımız mallarımız kamyonlarla sandık balyaların içinde aşağı yukarı 4-5 günde bu ambarlar vasıtasıyla Van'a getiriliyordu. Kış mevsiminde bazen mallar İstanbul'dan bir haftada geliyordu. Sezon açılışlarında mağazamızın önüne bırakılan balyalar, sandıklar çok dikkat çekiyordu.
İstanbul tüccarlarının Van'a bakışı nasıldı?
Van İstanbul'da her zaman çok büyük bir itibar bırakmıştır. Mal almaya gittiğimizde hangi firmaya yöneldiysek hep saygı, sevgi gördük. Ticaretten ziyade Vanlının kendisine has insanı bir değeri vardı. İstanbul tüccarları bize para, çek, senet hesabı yapmazlardı. Aramızda ticaret ötesi güvene, saygıya dayalı samimi dostluk vardı. İstemeden bize mal gönderirlerdi. Dilediğin malları al kalanları da bize geri gönder diyorlardı. Açık hesap çalışıyorduk. 4-5 aylık ödeme yapıyorduk. Ödeme gününden birkaç gün önce mutlaka para gönderilirdi. Oradaki esnaflar bırakın esnaflığı, Cemil ağabey ailemizden biridir, dilediği gibi alacak, dilediğini götürecek ve dileği gibi ödeyecek diyorlardı. Böyle bir itibar bırakmıştık. Bu yaklaşım ve güven bize sorumluluk veriyordu.
Alışveriş yaptığınız gayrimüslimler var mıydı?
Tabi vardı. Onlarda büyük firma sahipleriydi. Onlarla da samimi bir hava içerisinde çalışıyorduk. Bizi çok sever, sayarlardı. Bugünde
Van insanı nasıl giyinir?
Van insanı her zaman çok şık giyinir. Van halkı lükse, güzel giyinmeye ve yemeğe düşkündür Zevkli, uyumlu giyinmeyi de iyi bilir. Mesela eski yıllara ait aile fotoğraflarına baktığınızda insanların şıklığını rahatlıkla görebilirsiniz. Bugün de insanlarımız aynı şekilde çok şık giyinirler.
Yerelde marka olmak için ne gerekiyor?
Marka olmak için güven, saygı, sevgi ve sattığınız ürünün çok kaliteli olması gerekiyor. Bunun yanında müşteriye karşı sevgi, saygı ve güleryüz, dürüstlük, doğruluk, hoşgörü çok önemlidir. Marka mağaza yaratmak çok kolay değil, emek ister. Hem ürünlerinizde, hem de esnaflık ahlakında bir standart olmalıdır.
Ağabey kardeş ortaklığı zor mu?
Ben rahmetli Kadir ağabeyim ile birlikte yaptığım esnaflıktan aldığım o lezzeti anlatamam. Kardeşlik başkadır; fedakârlık, saygı, sevgi, emek, samimiyet ister. Bunu başarabilirseniz kardeş ortaklığı çok zevkli ve güzeldir. Ağabeyim benden habersiz bir şey yapmaz, bende ondan habersiz bir şey yapmazdım. Ağabeyimle devamlı istişare yapardık. Bir mal aldığımız, bir sipariş verdiğimiz zaman veya bir yatırım yaptığımız zaman sürekli bir birimize danışırdık. Kardeşliğin yanında ticaretin gereğini de yapardık. Allah bütün kardeşlerin samimiyetini birlikteliğini ömür boyu sürdürsün. Allah hiçbir kardeşin samimiyetini bozmasın. Cem-Ka isminin güvenle, başarıyla bugünlere ulaşmasında en büyük pay ağabeyime aittir. Kendisi ve yeğenlerim Ender ve Sadi ile aşağı yukarı 30 yıl birlikte huzurla çalıştık. Daha sonra ağabeyim yeğenlerim ile birlikte İstanbul'a gitti ve İstanbul'da hakkın rahmetine kavuştu.
İşin erbabı olmak nedir sizce?
Her yönüyle yaptığın işin zirvesine çıkacaksın. Esnaflık sadece alıp satmak, ticari kazanç elde etmek değildir. İşin kuralına, ahlakına dikkat edeceksin. Mesela 70'li yıllarda Van'ın en büyük mağazasına sahiptik. Bir gün bulunduğumuz yerden çıkmak zorunda kaldık. Şimdiki LCW'nin bulunduğu yere taşındık. Komşu esnaflar kendi aralarında eyvah Cem-Ka buraya geldi, artık biz iş yapamayız, bize artık ekmek yok demişler. Biz mağazamızı açtık. Müşterilerimiz yine aynı şekilde dolup taşıyordu. Komşu esnaflar üç gün sonra bize hayırlı olsuna geldiler ve siz buraya gelmeden önce biz iş yapamıyorduk, şimdi işlerimiz açıldı dediler ve taşındığımız için teşekkür ettiler. Mağazamız semte hareket getirdi. Çünkü bizde olmayan kıyafet veya aranan ürün şu komşumuzda var diyorduk. Neticede onlarda bu nedenle kazanıyordu. Bizim esnaflık anlayışımız böyleydi. Herkesin kendisine göre bir itibarı vardı. Esnaflar olarak sürekli bir birimize destek çıkar yardımcı olurduk.
Giysi alırken neye dikkat etmeli?
Mutlaka kaliteye önem verilmelidir. Kıyafetin dikişine, kalıbına, modeline dikkat edilmelidir.
Cem-Ka markasını sizden sonra kim yaşatacak?
Bir dönem mağazayı ağabeyim ve çocukları Ender ve Sadi birlikte işlettik. Onlar daha sonra İstanbul'a gittiler. Bende mağazadan emekli oldum. Bundan sonra oğlum Cem ve Talha mağazayı devam ettirecek. Cem-Ka markası artık Cem ve Talha'nın ellerinde geçmişten gelen prensipler ve dürüstlük içinde inşallah nesiller boyu yaşayacak.
Van'da mağazacılık nereye gidiyor?
Allaha binlerce şükürler olsun, Van'ımızın esnafları mağazalarında bugün batıyı aratmayacak şekilde kaliteli ve bol çeşit bulunduruyor. Van'daki esnaflık çok kaliteli, Van günden güne hızla kalkınıyor ve ilerliyor. Bugün Türkiye'nin en ünlü giysi markalarını Van'da bulabilirsiniz. Vanlı bir esnaf olarak bu bana güç ve mutluluk veriyor.
Mağazacılıkta enteresan bir olay yaşadınız mı?
İnsanın olduğu her işte ve her yerde enteresanlıklar yaşanabiliyor. Parfüm sattığımız dönemler ikinci evliliğini yapacak olan bir beyefendi saçları beyazlaşmış şekilde mağazaya geldi. Sizde siyah saç boyası var mı diye sordu. Bende evet var dedim. Boyayı alarak Allah senden razı olsun dedi ve çekip gitti. Ancak boyayı nasıl kullanacağını sormayınca bende kutunun içinde bulunan hapları karıştırıp erittikten sonra boyayı saçına tatbik edeceğini anlatmadım. Bir kaç saat sonra müşterimiz içeri girdi. Ben sormayı unuttum, kutuda bulunan hapları aç karnına mı, yoksa tok karnına mı kullanacağım dedi. Soruya karşılık çok şaşırdım ve ne söyleyeceğimi unuttum. Meğerse adam ilk defa saç boyası alıyormuş. Neyse tarif ederek müşterimizi yolcu ettik.
Sizi etkileyen esnaflık anınızı anlatır mısınız?
2011 depreminde iki hanım bize vedalaşmaya geldi. Cemil ağabey biz vedalaşmaya geldik. Annem- Babam beni çocukluğumda buraya getirirlerdi. Çocukluk dönemlerimde hep sizin mağazanızdan alınan elbiseleri giydim. Nişanlandım, nişan elbisem ve düğün kıyafetlerim ve eşyalarım da hep sizdendi. Sizinle sanki aile bağlarımız var, sizi hiç unutmayacağım diyerek vedalaşıp gitti. Çok duygulandık, bir o kadar da mutlu olduk. Marka, aile mağazası olmak böyle bir şeydir. Bizde müşteri beğendiği ürünü alsın veya almasın sürekli güler yüzle davrandık. Müşterimizi incitmedik, kırmadık, üzmedik. Müşterimizi maddi kazançtan daha değerli gördük. Paradan daha önemli olan insan sevgisidir.
Barış sürecini nasıl buluyorsunuz?
Allah muvaffak etsin inşallah. Doğuştan hepimiz kardeşiz, ayrımcılık yoktur. Süreci olumlu buluyoruz. Çok ümitliyiz. İnşallah o eski kardeşlik, barış daha güçlü şekilde geri gelir. Tek temennimiz o kardeşlik bağlarının devam etmesidir. Siyasi olaylar olabilir. Bunlar günlük yaşanan olaylardır, işin doğasında var.
vanahber, van, haber, van haber
işinin erbabı, ikram kali, cemil perihanoğli, giyim mağazası, cem-ka
