Kadının özgürlük çığlığı erbane
Siz hiç aşkın, özlemin ve umudun simgesi erbane dinlediniz mi? Ya da şöyle sormalıyım. Siz hiç erbane çalan bir kadını izlediniz mi? İzlemediyseniz çok şey kaçırmışsınız demektir. İzlediğinizde kadınla müziğin birleşmesinin olağanüstü bir olay olduğuna tanık olacaksınız.
Siz hiç aşkın, özlemin ve umudun simgesi erbane dinlediniz mi? Ya da şöyle sormalıyım. Siz hiç erbane çalan bir kadını izlediniz mi? İzlemediyseniz çok şey kaçırmışsınız demektir. İzlediğinizde kadınla müziğin birleşmesinin olağanüstü bir olay olduğuna tanık olacaksınız.
Eylül ayında Van'da bulunduğum sırada gençlerin müzik yaptığı bir lokale gittim. Konservatuar öğrencilerinin bir araya gelerek müzik yaptığı bir grup olan Denge Meyman' ı ziyaretimde ilk kez erbane ile tanıştım o muhteşem sesi dinledim.
Grubun üyelerinden ve öğreticilerinden Barış, Zozan ve Beyza İpek bize Türkçe, Kürtçe, Arapça, Ermenice, Zazaca dillerinde bir potpori sundular.
Barış'ın her tezene vuruşunda; insanı içlendiren bir his, Zozan'ın soprano sesinde ağıtların en kederlisi vardı. Beyza İpek'in erbaneye her vuruşu bir kadının terk edilişinin, çaresizliğinin, isyanının, çığlığıydı sanki.
Erbane'ye her vuruşunda kasnağın iç yüzüne takılan halkacıkların titreşmesi sonucu çıkan ses beni coğrafyadan coğrafyaya, iklimden iklime, duygudan duyguya savuruyordu. Nefesimi tutarak dinlediğim salona müthiş bir görevdeşlik hâkimdi. Çalınan sözsüz bestede her vuruş bize anlatılmak istenen duyguyu veriyordu. Hasretliğin, ayrılığın, isyanın sesini yüreğinizin derinliklerine kadar taşıyordu.
Her vuruşu özgürlüğe bir adım daha yaklaşması ve onun en kutsanmış hali gibiydi.
Düğünlerin, taziyelerin, mevlitlerin, ağıtların vazgeçilmez en kadim çalgısı erbane hem estetik, hem nazik, hem de asildir.
Yani bu özellikleriyle kadını tanımlayan bir enstrümandır ve kadının rengidir erbane Mezopotamya'da.
Acıların, ağıtların bol olduğu, dokunmadan seven insanların var olduğu bu coğrafyada erbane bazen vuslatın ama çokça ayrılığın, hasretin enstrümanıdır.
Kadının çok hassas ve çok nazik, bazen de çığlık çığlığa erbaniye dokunması onu duygularına yön veren bir enstrüman yapmıştır.
