Kanaat kitabevi ve Van'daki eski kitapçılar

Delikli tüfek icat oldu mertlik bozuldu diyen Köroğlu gibi biz de bu gün sosyal medya daha doğrusu internet zuhur etti ne kitap ehli kaldı ne kalem ehli. Şimdi ne okuyan var ne de yazan.

Okuyan var elbette, yazan da var ama bizim kastettiğimiz çoğunlukla okuyan da yok yazanda.

1950’li yıllar Van’da zor yıllardı. Aradığınız her şeyi bulamazdınız, bulsanız da maddiyatınız olmadığı için alamazdınız.

Lakin her şeye rağmen yinede çoğunlukla insanların elinden gazete, kitap, mecmua düşmezdi. Ne olursa olsun en başta gazete almak okumak insanların en büyük zevkiydi. Babalarımız büyüklerimiz gazete aldıkları zaman ceketlerinin cebine katlar yürürken siz gazetenin başlıklarından Tercüman, Hürriyet, Akşam, Milliyet, Cumhuriyet vs. hangi gazeteyi aldığını görür ve anlardınız.

Hiç unutmam bizim eski Ziraat Banka sokak sakinlerinden Rahmetli Avukat Tevfik Doğuışıker (Bir dönemde Van CHP milletvekilliği yaptı) her gün öğle vakti evine yemeğe giderken cebinde Hürriyet Gazetesi’ni görürdüm. Senelerce hep merak ettim ve hep hürriyet gördüm.

Ve onun gibi nice insan kendi düşüncesine ve kanaatine göre gazete alır ve okurdu.

Rahmetli babam okumayı çok severdi, hiç elinden kitap, gazete, mecmua düşmezdi. Parasının büyük bölümünü matbuata verirdi ve annem kızardı. Niye bu kadar fazla kitap, mecmua alıyorsun diye sitem ederdi ama babam aldırmazdı yine de alırdı.

Alıp okumak ona yetmedi ve şimdiki Ulu Caminin (Eski Büyük Cami) önünde küçükçe bir kitapçı dükkanı açtı. Sermayesi az olduğu için dükkanda çok’ta kitap yoktu. Ve kitapları böyle raflara yan yana değil iplere çamaşır serer gibi ipe sererdi.

İpe geniş geniş sererdi ki çok kitap var gibi bir görüntü versin. Dükkanın vitrininde de kitaplar asılı şekilde görülürdü.

Kitaplar 1.hamur değil hep 3.hamur saman kağıt sanki yaprakları gofret gibi el atsanız sanki dökülecek gibi.

Kitap çeşitlerini mi merak ettiniz? Hemen söyleyeyim:

En çok satanlar o yılın şarkı ve türkülerini içeren küçük boyda 16 sayfalık şarkı türkü kitabı. Alanlar sanki şarkıcı türkücü olacaklarmış gibi bir hava ve eda ile alır gidip kenar köşelerde kendi kendilerine söylenirlerdi.

En çok satanlar mı? Hazret Ali konulu kitaplar. Hz Ali Hayber cengi, Kan kalesi vs.

Horasanlı Ebe Müslim, Zaloğlu Rüstem, Mızraklı ilmihal, Namaz hocaları, Rüya tabirleri.

İşte bunların yanı sıra Halk Hikayelerinin de ayrı bir yeri vardı halkın hayatında. Emrah ile Selvi, Aşık Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin, Tahir ile Zühre, Arzu ile Kamber, Hurşidi ile Mahniri, Köroğlu, Leyla İle Mecnun gibi halk aşıklarını ifade eden kitaplar da alabildiğine ilgi gören ve satılan kitaplardı.

Bu halk hikayelerini alanlar yalnız kendileri okumakla kalmayıp o uzun kış gecelerinde sobanın gümbür gümbür yandığı elektriğin yetmediği ortamda cılız 9 numara gaz lambasının ışığında büyükler okur ve hane halkı bir huşu içerisinde dinlerler ve radyodaki arkası yarın tiyatrosu gibi ertesi akşam devam olunurdu.

O Yıllarda maalesef okuma yazma oranı çok azdı çoğu büyüklerimiz okuma yazma bilmedikleri için dinlemek zorunda kalırlardı. Maalesef çoğu ninelerimiz ve annelerimiz okur yazar değillerdi.

Yani kimi okur, kimide böyle okur dinleyenler olurdu.

O yıllarda çocukların sinemaya gitme şansları çok fazla olmadığı için çizgi roman kahramanları kitapları çok alınılıp satılırdı.

İşte o çizgi romanlar;

Tenten, Kara Oğlan, Kaan, Kara Murat, Tarkan, seksek, Cep Foto roman,Tommiks, Teksas, Kit Taylor, Teks, Kinova, Pekos Bill, Kaptan Sving, Çelik Bilek, Zagor, Tarzan, 1001 roman, Serüven, Kaptan Gordon, Mandrake ve daha sayamadığımız nice çocuklara ve gençlere hitap eden çizgi romanlar.

Tabi bunların içinde Tommiks ve Teksas Çizgi romanları en çok satılan çizgi romanlardı. Benim gibi herkes Tommiksin arkadaşları Doktor ve Konyakçıyı, Teksasla birlikte arkadaşları Profesör ve Rodiyi hatırlar.

Kanaat Kitabevinin mevcut satılan kitapları bunlardı. Bunun dışında o yıllarda çıkan diğer haftalık mecmualar ve kitaplar evvel emirde en Çok Gençlik Kitabevinde Rahmetli Cavit Türkoğlunun kitap evinde bulunurdu. Onun mekanı daha ihtişamlı ve daha görkemli idi. İçine girdiğiniz zaman kitaplara bakmaktan başınız dönerdi adeta. Vitrinde yeni olduğu için adeta fotoğraf ve resim tablosu seyreder gibi kitapları böyle kendimizden dalıp dalıp giderdik.

Şimdi yazımızın bir yerinde dedik ki : bunu açmak istiyorum.

Biz kitap dergi aldığımız zaman okur ve bıkardık. Daha yeni maceralara ve daha yeni serüvenlere yol almak için onu satma yoluna giderdik. Çizgi romanlarla ayrı bir hayal alemimiz vardı ve öyle bir dünya inşa etmiştik.

Okuduğumuz kitap ve mecmuaları alan tek kişi vardı. O da Şimdiki Cumhuriyet Caddesinde eskiden Yahudi Muşenin Kuzey tarafında seyyar tezgah açan kitapçı Yunustu. Van halkı onu hep Kitapçı Yunus diye bildi ve tanıdı. Müzenin orada bir yerde otururdu ve yaz kış sabahları tekerlekli arabasıyla dergi ve kitaplarını getirir sergisini açardı.

Senelerce biz onunla bu alış verişi yapıp bir yandan ondan alır ve okuduktan sonra ona satardık. Tabi bu işten o hep kârlı çıkardı. Biz ondan bir liraya alır yarısına bile satamazdık.Her ne kadar Kanaat Kitapevinde, Gazeteci Alaatin Şen ve Cavit Türkoğlunda çizgi romanlar satılsa bile kitapçı Yunusta daha ucuz olduğu için çocuklar, gençler ve Van Halkı Hep Kitapçı Yunusu tercih ederdi. O bizden alır yine bize satardı. Alanda memnun satanda.

Yani Kitapçı Yunus İçin şu ifadeyi kullanırsak hiçte yanlış olmaz. Vanın ilk sahafı ve 2.el kitap alıp satan o yılların tek kişisi bunu da önemine binaen burada zikretmek istedim.

Kısa boylu mavi gözlü Kitapçı Yunusu da yeri gelmişken burada rahmetle analım.

Yani kısacası çocukluk ve gençlik yıllarının hayal ve hülyalarıyla elimizden hiç çizgi romanlar eksik olmadı.

Bizler bu keyfi bu zevki Yaşatan Vanın eski kitapçılarını rahmetle anıyorum.

Şen Kitap ve kırtasiye Gazeteci Alaattin Şen

Gençlik Kitabevi sahibi Cavit Türkoğlu

Kanaat Kitabevi Necati Kayaçelebi

Seyyar Kitapçı Sahaf Kitapçı Yunus

Büfede kitap satan Şevket Türkoğlu

İlyas ve Yalçın Kitapçı

Aktan Kırtasiye Cevdet Büyükbay

Kent Kırtasiye Faruk Bekiroğlu

Adnan Kitapçı

Kitapçı İsa Ece

Zekai Şehribanoğlu

Sadık Şaşmaz

Van’a geçmişte hizmet eden tüm kitapçı büyüklerimizi burada hürmetle ve rahmetle yad ediyorum.

Ruhları şad mekanları cennet olsun inşallah.

Bundan sonraki yazımızda Gazeteci Alaattin Şen ve kitap evinden bahsedeceğim inşallah.

Nice kitaplı, dergili, gazeteli günler hep sizinle olsun.