Kent kültürüne hizmet, tarihe saygı
Tarihi kentlerin bir özelliği de kente anlam katan anıtları/ abideleridir.
Ermeni çeteleri tarafından yakılıp yıkılan, 20 Mayıs 1915’te Ruslar tarafından işgal edilen Van, 3 yıl süren işgal sonrası 2 Nisan 1918’de düşman işgalinden kurtuldu. İşgal ve katliamlardan geriye harabeye dönmüş şehir, katliama uğramış nesil ve unutulmaz derin acılar kaldı. 30 bin insanı 1915 Ermeni isyanında katledilen, binlerce insanı hicret sırasında kaybeden Vanlı Müslümanların hatıralarını yaşatmak üzere ilk anıt/ abide kentimizde 1970’li yıllarda inşa edildi.
Van’ı Tanıma ve Tanıtma Cemiyeti yöneticilerinin çabaları, dönemin başbakanı merhum Ferit Melen’in destekleri, Vanlıların maddi ve manevi katkılarıyla 7 köy halkından 2 bin 500 Müslüman’ın topluca katledildiği Zeve köyünde Zeve Anıt ve Şehitliği yapıldı. Van’ın kurtuluşunu simgeleyen 19 metre 18 cm uzunluğundaki dikey anıt önündeki alanda 7 köy halkını temsil eden 7 adet beton simge, gerisinde iki kuşatma perdesi yer alıyor. Törenlerin yapıldığı anıtın batı kısmında şehitlik platformu doğusunda Mermit Çayı kısmında 4 Nisan 1990 yılında yapılan bilimsel kazıda ortaya çıkarılan Müslüman Vanlılara ait toplu mezar yer alıyor.
Zeve Şehitliği her yıl 2 Nisan Kurtuluş Günü öğlenden sonra öğrenciler, vatandaşlar tarafından ziyaret edilirdi! Törende saygı duruşu ve konuşmaların ardından katledilen Vanlıların aziz ruhları için dualar okunur du. Bugün Ermeni katliamlarının canlı tanığı olan Zeve Şehitliği topoğrafik benzerliğiyle Vanlılar arasında Doğudaki Çanakkale olarak da tanımlanmaktadır.
