Kentin Hafızasından Kısa Kısa -1 Dünyada Van, Ahirette İman
Kadim Van Kenti. Birden çok medeniyete ve kültüre ev sahipliği yapmış, binlerce yıllık köklü tarihi olan şehir. Van Gölü'nün ferah, dağların çetin havasını soluyan, kadirşinas insanların kenti. 'Hoş geldin'lerin 'başım gözüm üstüne geldin'lere, çay içimlerinin beşlere, on beşlere dönüştüğü… Ünlü kahvaltısı zengin olsa da, uzun boylu zamanı olmayanlar için çörek, lavaş, peynirin bir tepsi baklava yerine geçtiği, uzun süre görüşemediği, ansızın tesadüf edilen dostları hemen göndermeyip 'sana kebap ısmarliyim?' diyerek, üzerine hatırlı, zorlu çayların içildiği. Güneşle sıkı bir yarenliğin olduğu, bu yüzden de pikniklerin yaz kış devam ettiği, uzaktan gelenlerin onca ağırlanıp hoş tutulması ile yetinilmeyip, çörek, otlu peynir, lavaş paketiyle yolcu edildiği.
Kadim Van Kenti. Birden çok medeniyete ve kültüre ev sahipliği yapmış, binlerce yıllık köklü tarihi olan şehir. Van Gölü'nün ferah, dağların çetin havasını soluyan, kadirşinas insanların kenti. "Hoş geldin"lerin "başım gözüm üstüne geldin"lere, çay içimlerinin beşlere, on beşlere dönüştüğü… Ünlü kahvaltısı zengin olsa da, uzun boylu zamanı olmayanlar için çörek, lavaş, peynirin bir tepsi baklava yerine geçtiği, uzun süre görüşemediği, ansızın tesadüf edilen dostları hemen göndermeyip "sana kebap ısmarliyim?" diyerek, üzerine hatırlı, zorlu çayların içildiği. Güneşle sıkı bir yarenliğin olduğu, bu yüzden de pikniklerin yaz kış devam ettiği, uzaktan gelenlerin onca ağırlanıp hoş tutulması ile yetinilmeyip, çörek, otlu peynir, lavaş paketiyle yolcu edildiği.
Sadece bunlar değil elbet Van Şehri'ndeki yaşam tarzını oluşturan. Ve inanın Van'dan daha güzel bir Van vardır ki, o da hafızalardadır, bu kentin hafızasını oluşturan sözlü ve yazılı kaynaklardadır.
Günlük hayat her yerde belli bir ritimde akıp giderken bu tempo, bir şehrin dokusu ve genel kültürünü görmeye ve yaşamaya çoğu zaman yetmiyor.. Bir kente yaptığımız kısa süreli ziyaretlerden bize kalan, sadece fiziki özellikleri, önemli yerleri; eğer şanslıysak tesadüfi sohbetlerden edindiğimiz bazı kültürel özellikleridir. Ancak bir kent hakkında yargıya varabilmek için bunlar yeterli kazanımlar değildir. Kentin tarihi dokusunu, kültürel yapısını, geleneklerini, hasılı tüm hasletlerini solumadan edinilen fikirler bizi yanıltır. İçinde yaşadığımız şehirler hakkında da bildiklerimiz sınırlıdır çoğu zaman. Şairin deyimiyle, "Bize vatan içinde vatan olmuş" Van Kenti ile ilgili yazılabilecek, söylenebilecek çok şey var.
Her kentin bir hafızası vardır. Bu bazen bir söyleşi ile olur, bazen bir hikaye anlatımı, bir gezi, bazen tarihe bir dokunuşla bu hafıza tazelenir. Yani bir kentin hafızası aslında orada yaşamış yetişmiş, şehir hakkında bir şeyler söyleyebilecek veya söylenenleri anlatabilecek insanlardır. Anlatılanlar kente bir kimlik kazandırır. Kendi naçizane birikimim yanında, araştırıp faydalandığım kaynak kişiler ve yayınlar için, en başta kadim bir Vanlı olan babam ve değerli arşivini, yıllardır sohbetlerini keyifle dinlediğim insanları, bu konuda yazan çizenleri, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ve Kültür Müdürlüğü Yayınlarını, burada anmayı borç biliyorum. "Bu yazı dizisinde, şehrimizin kültürü, sanatı, folkloru, dünü bugünü hakkında, sözlü ve yazılı hafızalardan koparabildiklerimi kendi yorumumla anlatmaya çalışacağım, "Dünyada Van, ahrette iman" diye başlayarak söze.
