Onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır

Bugünkü yazımızın başlığı Yusuf Suresi 111. ayeti kerimede bulunan bir bölümdür. Geçen haftaki yazımızda Nuh aleyhisselamdan, Allah’ın emri ile yaptığı gemiden ve mücadelesinden bahsetmiştik. Bu haftaki yazımızda genel olarak bizden önceki ümmetlerin helak olma sebeplerinden bahsedeceğiz. Kuran-ı Kerim bize bazı peygamberlerden ve o dönemdeki kavimlerin ne şekilde helak olduklarından ve sebeplerinden bize haber vermektedir. Peygamberimiz, Kuran-ı tarif ederlerken ‘’Kuran, sizden öncekilerin tarihinden haber vermektedir’’ buyurmuştur. Kuran-ı Kerim’de ise Yusuf aleyhisselamın kıssasının gayp haberlerinden olduğunu, Allahü Teala’nın vahiy yoluyla bildirdiğini öğreniyoruz.

‘’İşte bu (kıssa), gayb haberlerindendir. Onu sana biz vahiy yolu ile bildiriyoruz. Yoksa onlar tuzak kurarak işlerine karar verdikleri zaman sen onların yanında değildin.’’ (Yusuf 102)

Kuran-ı Kerim’deki bütün kıssalarda Kuran’dan olduğu için vahiydir. Nuh aleyhisselamın kıssasıyla alakalı müstakil bir surede ve Kuran-ı Kerim’in çeşitli yerlerinde, Nuh aleyhisselamdan, kavminden, onları helak eden tufandan, mürted olan karısından ve babasına asi olan oğlundan bahsetmektedir. Nuh aleyhisselam, Adem aleyhisselamdan sonra en fazla nesillerin kendisinden çoğalması sebebiyle, kendisine ikinci Adem de denilmiştir.

Kuran-ı Kerim’de bine yakın ayeti kerimeler, peygamberlerin, salih kimselerin ve aşırı gidip isyan eden kavimlerin helakından, ve fasık insanlardan, onların uğradığı hazin sonuçlarından bahsetmektedir.

Kuran-ı Kerim’de geçmiş toplumların helak çeşitlerinden bahsetmektedir. Bu helak çeşitlerini kısaca şöyle sıralayabiliriz.

-GARK (Boğulma)

Allahü teala, şirke sapmalarından ve yücelik taslamaktan dolayı hazreti Nuh aleyhisselamın kavmini tufanda, Firavun’un kavmini ise denizde gark etmiştir.

-RÜZGAR

Allahü Teala şiddetli rüzgarla Ad kavmini helak etmiştir.

‘’Âd kavmi ise yeryüzünde haksız olarak büyüklük taslamış, “Bizden daha güçlü kim var?” demişlerdi. Onlar, kendilerini yaratan Allah’ın onlardan daha güçlü olduğunu görmediler mi? Onlar bizim âyetlerimizi inkâr ediyorlardı.’’ (Fussilet 15)

Ad kavmi rüzgardan meydana gelen ve nefislerde oluşan şiddetli korkunun tesiriyle ayrıca azap görmüşlerdir. Rüzgarın tesiriyle dondurucu soğuk, kar ve kum fırtınasıyla azap görmüşlerdir.

‘’Böylece Allah dünya hayatında onlara zilleti tattırdı. Elbette ki ahiret azabı daha büyüktür. Keşke bilselerdi!’’ (Zümer 26)

-ÇIĞLIK VE GÜRÜLTÜ

Bu azap çeşidiyle Lut, Semut, Şuayp kavmi ve Yasin Suresinde geçen Ashabü’l-Karye helak olmuştur.

-ŞİDDETLİ ZELZELE VE SARSINTI

‘’Derken, onları o kuvvetli sarsıntı yakaladı da yurtlarında yüzüstü hareketsiz çöke kaldılar.’’ (Araf 78)

-YILDIRIM

‘’Eğer yüz çevirirlerse, onlara de ki: “Ben sizi Âd ve Semûd kavimlerini çarpan yıldırım gibi bir yıldırıma karşı uyardım.” (Fussilet 13)

-YERİN ALTINI ÜSTÜNE GETİRMEK

‘’(Azap) emrimiz gelince oranın altını üstüne getirdik.’’ (Hud 82)

-TAŞ YAĞMASI

Taş yağması ile iki ümmet helak olmuştur. Lut kavmi çığlık ve gürültüyle helak olduğu gibi pişmiş topraktan olan taşların üzerlerine yağmasıyla da helak olmuşlardır. Ayrıca Ashab-ı Fil de üzerlerine atılan taşlarla helak olmuşlardır.

Peygamber Efendimiz dünyaya gelmeden önce, Kabe’yi yıkmak üzere Yemen tarafından gelen Ebrehe’nin ordusunun Mekke’ye yaklaşınca ebabil kuşları tarafından atılan taşlarla helak olduklarını Fil Suresinden öğrenmiş bulunuyoruz. Peygamber Efendimiz, nazil olduğu sırada bu sureyi Mekkelilere okuyunca, o olayı bizatihi gördüklerini itiraf edenler olmuştur.

‘’Rabbinin, fil sahiplerine ne yaptığını görmedin mi? Onların tuzaklarını boşa çıkarmadı mı? Üzerlerine balçıktan pişirilmiş taşlar atan sürü sürü kuşlar gönderdi. Nihayet onları yenilmiş ekin yaprakları hâline getirdi.’’ (Fil 1.2.3.4.5)

Çağdaş bazı müfessirler bu ebabil kuşlarının attıklarının taş değil mikrop olduklarını iddia etmişlerse de tamamen mesnetsizdir. Nitekim daha önceki kavimlerin bir kısmının gökten indirilen taşlarla helak oldukları bildirilmektedir. Ayrıca Mekkelilerden bu olayı müşahede ettikleri de vaki olmuştur. Ebabil kuşları tarafından atılan taşlar hissidir. Başka bir şekilde tevil etmek kesinlikle doğru değildir.

-KARANLIK GÖLGE

‘’Onlar Şu’ayb’ı yalanladılar. Derken gölge gününün azabı onları yakaladı. Şüphesiz o, büyük bir günün azabı idi.’’ (Şuara 189)  Güneşten ve hararetten korunmak için gölgenin altına girdikleri sırada bir nevi ateş yüklü bulutun onların üzerine ateş indirmesi.

-YERİN YUTMASI

Bu azapla Karun, sarayıyla birlikte yerin dibine batmıştır.

-ŞEKLİN DEĞİŞMESİ

Bu da isyan içerisinde olan toplumun hayvan şekline girmesiyle helak olmalarıdır.

‘’Yasaklandıkları şeylerden vazgeçmeye yanaşmayınca da onlara “aşağılık maymunlar olun” dedik.’’ (A’raf 166)

Bu şekil değişikliği hissidir. Bazı müfessirler bu azap çeşidinin ahlaki yönden de oluştuğunu söylemişlerdir. Yani ‘’Bazı hayvanlarda bulunan kötü özelliklerin insanlara sirayet etmesi gibi’’ şeklinde tefsir de edilmiştir.

‘’Yoksa sen onların çoğunun (söz) dinleyeceklerini yahut akıllarını kullanacaklarını mı sanıyorsun? Onlar hayvanlar gibidirler, belki yolca onlardan daha da şaşkındırlar.’’ (Furkan 44)

Kavimlerin helak olmalarına neden olan davranışlara, bir başka yazımızda değineceğiz.

‘’Onlardan, “Rabbimiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi ateş azabından koru” diyenler de vardır.’’ (Bakara 201)