Organ Nakli ve Bağışı İle İlgili Merak Edilenler
Türkiye’de
her yıl yüzlerce kişi kronik organ yetmezliği nedeni ile hayatını kaybediyor. Organ
yetmezliğinin en etkili tedavisi ise organ naklidir. Ancak halk arasında yaygın
olan yanlış inanışlar ve bilinçsiz uygulamalar, hastaların hayati tehlike ile
karşı karşıya kalmasına neden olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli
Merkezi Başkanı Prof. Dr. Münci Kalayoğlu, organ nakli ve bağışı ile ilgili
merak edilen soruları yanıtladı. Organ nakli kimlere ve neden yapılır? Organ nakli,
kronik organ yetmezliği olan hastalara yapılmaktadır. Bu hastalar organ
bulunamadığı takdirde hayatını kaybetme riski ile karşı karşıyadır. Böbrek
hastalarının diyaliz sayesinde yaşamaları mümkünse de bu yaşam, makinaya bağlı
olarak geçen zor zamanlar anlamına gelmektedir. Bu durumdaki hastalarda yaşam
süresi belirgin ölçüde kısalır. Organ nakli yapıldığında ise hastalar sağlıklı
birer birey olarak yaşamlarını sürdürebilirler. Türkiye’de yaklaşık 70 bin kişi
yaşamını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmek için organ nakline ihtiyaç
duymaktadır. Ancak günümüzde bağışın az olması nedeni ile organ nakilleri
kadavradan yani hayatını kaybetmiş kişilerden değil canlıdan canlıya
gerçekleştirilmektedir. Rakamlara bakıldığında Türkiye canlıdan yapılan
nakillerde Avrupa birincisi, kadavra da ise sonuncu durumdadır. Organ bağışı
konusunda gerekli toplumsal farkındalığın oluşturulması ve kadavradan
nakillerin artması çok önemlidir. Organları bağışlanan kişinin cenazesinin
bütünlüğü bozulur mu? Kadavradan
organ çıkarma işlemi herhangi bir canlı ameliyatı kadar büyük bir özenle
yapılır. Organlar çıkarıldıktan sonra mümkünse estetik dikişlerle dikilerek,
kadavranın hiçbir şekilde zarar görmemesine büyük özen gösterilir. O bedenler
organların kıymetini çok iyi bilen hekimler için kutsaldır ve çok büyük bir
saygıyı hak etmektedirler. Canlıdan canlıya nakillerde verici
için herhangi bir hayati risk var mıdır? Canlı organ
vericileri oldukça detaylı bir test sürecine tabi tutulur. Burada tıbbi tahlil
ve incelemelerin ardından birçok hekimin değerlendirmesi söz konusudur. Tüm
sonuçların olumlu çıkması halinde ve hekimlerin değerlendirmeleri sonucunda
vericiliğine engel bir durum tespit edilmediği takdirde kişi organ vericisi
olabilmektedir. Organ nakli ve bağışı için yaş sınırı
mıdır? Organ
naklinde ve bağışında yaş sınırı bulunmamaktadır. Hayati riski olan alıcılar
için her yaşta ve koşuldaki organları kullanabilmek mümkün olabilir. Bağışlanan organlar para ile başkasına
satılabilir mi? Bağışlanmış
organlar üzerinden herhangi bir maddi çıkar elde edilemez. Bir insan hayatını
kaybettikten sonra organları bağışlandığında bir koordinasyon sistemi devreye
girmektedir. Bu sistem gereğince organlar Sağlık Bakanlığı’nın Bölge
Koordinasyon Merkezi (BKM) ve oradan da Ulusal Koordinasyon Merkezi’ne (UKM)
bildirilir. Organların merkezlere dağıtımı bu bildirimler sonucunda belirlenir.
Organ nakli
ile ilgili kanunlara göre, kişinin dördüncü dereceye kadar olan yakınları organ
bağışlayabilirler. Daha uzak akrabalar ve akraba olmayanların organ bağış
istekleri, her ilde Sağlık Bakanlığı Etik Kurul’u tarafından değerlendirilir.
Etik Kurul’un uygun gördüğü organ nakilleri, sağlık kuruluşları tarafından
gerçekleştirilir
Bakmadan Geçme
