Vansesi
Özel
İller Bankası A.Ş. Van
Bölge Müdürlüğü, Van’da çarpık bir görünüme sahip olan, ekonomik ve ticari anlamda
hak sahiplerinin ihtiyaçlarına cevap veremeyen; Rus, Avrupa ve Halk pazarlarını
kentsel dönüşüm çerçevesinde “İstanbul Mısır Çarşısı” benzeri tarihi bir mimariyle
modern şekilde ihya etmek üzere işyeri sahipleri ve Van Belediyesi’ne teklif
sundu. Esnaflar konuya çok sıcak bakarken belediyenin dönüşüm ile ilgili girişimleri
devam ediyor. 1990’lı yıllardan
itibaren hükümet konağı civarında; sağlıksız, plansız ve alt yapı donatıları
olmadan sacdan yapılan; Rus, Avrupa ve Halk pazarlarının kentsel dönüşüm kapsamında
dönüşümünün gerçekleşmesi durumunda pazarlar alt yapı ve mimarisiyle yeni bir
görünüm ve değer kazanacak. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler
Birliği’nin dağıldığı dönemde Doğu bloku ülkelerinden getirilen dürbün, çadır, kazma, kürek, asker kıyafetleri gibi
eşyaların satışının yapılmasından dolayı adı “Rus Pazarı” olan, iş yerleri şimdi kentsel dönüşüm heyecanı
yaşıyor. Van’ı ziyaret eden yerli ve yabancı konukların turistik alış-veriş
merkezi haline gelen pazarlarda 5-15 metre kare büyüklüğünde iş yeri bulunan
yüzlerce hak sahibi esnaf; ısınma, güvenlik gibi alt yapı sorunu bulunan, turistik
ticarete uygun olmayan iş yerlerinin yaşadığı sorunların çözümünü istiyor,
kentsel dönüşümü bekliyor. Pazarlar 80 dönüme yakın bir arsa üzerinde bulunduğu
tahmin ediliyor. Şehir merkezinde, sağlıksız,
kötü bir görünüme sahip olan pazarların, kentsel dönüşüm çerçevesinde her
yönüyle ihya edilerek ekonomik değer ve ticari önem kazanabileceğini söyleyen İller
Bankası A.Ş. Van Bölge Müdürü Kemal Uyan, “
Van için ticaret, turizm ve
istihdam değeri taşıyan ancak ilimize,
turizme, esnaflara yakışmayan bir görünüm ve yapı içinde bulunan, Rus,
Halk ve Avrupa pazarlarını kentsel dönüşüm kapsamında ihya etmeyi düşünüyoruz. Ancak biz kurum olarak belediyelere hizmet
vermekteyiz. Bizim muhatabımız belediyelerdir. Bu konuda İller Bankası A.Ş Genel
Müdürümüz Ahmet Candan’da Van’da pazarlara tüm kentsel ve sosyal hizmetler
getirilerek olası tüm doğal afet riskleri de bertaraf edilecek şekilde yeniden
fenni ve sıhhi standartlara uygun bir şekilde yapılandırılması yönünde esnaflar
ve Başkan Bekir Kaya ile görüştü. Bizim projeyi hayata geçirilebilmemiz için öncelikle
pazarda bulunan iş yeri sahipleri kendi aralarında anlaşarak bir araya gelmeleri
gerekiyor. Bu birliktelik sağlanması ve Van belediyesinin talebi durumunda
fizibilite çalışmalarına başlayabiliriz” dedi. Pazar
esnafı dönüşüme sıcak bakıyor Büyük Halk Pazarı’nı da kapsayacak olan kentsel
dönüşüme ilişkin görüşlerini ifade eden Pazar esnafı, kentsel dönüşümün kendileri açısından olumlu
olacağını belirtiler. Kooperatif Başkan Yardımcısı Reşat Taşkıran, bu yönde
taleplerini daha önce belediyeye ilettiklerini hatırlatarak, söz konusu
dönüşümün kendileri açısından kaçınılmaz olduğunu söyledi. Rus, Halk Pazarı
esnafı olarak, kışın aşırı soğuktan yazın da bunaltıcı sıcaktan dolayı iş
yapamadıklarını belirten Taşkıran, belediyenin bu konuyu geciktirmeden
gerçekleştirmesi gerektiğini ifade etti. İller Bankası teklifini ve dönüşüm kararını
heyecanla karşıladıklarını kaydeden Taşkıran, “Burada 200 esnaf var. Pazar
kısıtlı imkânlarla aceleye getirilerek yapıldığı için özensiz ve rahatsız edici
durumdadır. İnsanlar bizi esnaftan bile saymıyor. Biz de bunun değişmesini,
daha modern ve alt yapısı tamamlanmış bir çarşı istiyoruz. Bu yöndeki
taleplerimizi daha önce belediyeye sunmuştuk. Belediye de olumlu karşılamıştı. Beklentimiz fazla zamana yayılmadan bu projenin
tamamlanmasıdır. Esnaf depremden önce de borç içindeydi ve borçlarını çeklerle
ödüyordu. Araya deprem girince işler daha kötü oldu. Bu şekliyle durumumuzu
toparlamamız çok zor.” dedi. Esnaflar
mağdur edilmemelidir Dönüşüm aşamasında esnafın mağdur edilmemesi
gerektiğine dikkat çeken Taşkıran, buradaki esnafların kıt imkanlarla
hayatlarını sürdürdüklerini ve yetkilerin dönüşüm sırasında bunu göz önünde
bulundurulması gerektiğini kaydetti. Küçük dükkanların bulunduğunu, yapılacak
projede yeni yerin duvarlardan oluşması halinde esnafın işlerinin zorlaşacağını
dile getiren Taşkıran, “Burası yapılacağı zaman kimsenin mağdur edilmemesi
gerekir. Bir yıl içinde yapılmazsa biz kendi imkanımızla bir şeyler yapmak
zorundayız. Pazarlar bu şekliyle yürümez” şeklinde konuştu. Pazarlar
kirlilik, karmaşa oluşturan
görüntüsünden kurtarılması gerekir Pazar esnafından Ayhan Kaya ise buraya bulunan
esnafın çoğunun göç sonucu Van’a geldiğini ve pazarların plansız, alt yapısız, rastgele
bir yapılaşma ile kurulduğunu kaydederek, pazarın artık insanların
ihtiyaçlarını cevap veremediğini ve kentsel dönüşümün mutlaka yaşanması
gerektiğini söyledi. Projenin gerçekleşme süresinin önemli olduğunu kaydeden
Kaya, bu süreçte esnafın mağdur edilmemesi gerektiğini anlattı. Kendilerine en
az bir yıllık bir zaman tanınması gerektiğini veya proje tamamlanıncaya kadar da
alternatif bir yer hazırlanması önemli olduğunu belirten Kaya, pazarların
kirlilik, karmaşa oluşturan görüntüsünden kurtarılması gerektiğini ifade etti. Proje
hazırlanırken işyerlerinin mevcut bulundukları yer göz önüne alınarak esnafın
mağdur edilmemesi gerektiğini kaydeden Kaya, yapım sürecinde esnafların
fikirlerinin alınması gerektiğini, kapılara yakın olan esnaf ile arka taraflarda
bulunan esnafın aynı muameleye tabii tutulmaması ve bu konuda özenli olunması
gerektiğini söyledi. Yapılacak yeni modern çarşının en fazla iki katlı olması
yönünde ki önerisini dile getiren Kaya, projede sosyal imkanlar, ısınma, güvenlik, yer altında veya yakın bir
yerde otoparkın da düşünülmesi gerektiğini belirtti. Pazarlarda
yangın çıkarsa facia yaşanır Bağ-Kur aidatlarını ödeyemediklerini ve kredi
alamadıklarını ifade eden esnaflardan Selman Kaya ise, bu çatı altında artık
çalışmak istemediklerini söyledi. Pazar da yangın çıkması durumunda facia
yaşanacağını ve ne yapacaklarını bilmediklerini, saç tavandan dolayı kışın
soğuk, yazın da bunaltıcı sıcaklardan dolayı işlerinin kötü olduğunu
hatırlatarak, dönüşümü olumlu karşıladıklarını söyledi. Yapım süresince geçici
bir çözümün bulunmasını ve pazarlarının bir şekilde başka yerde geçici olarak açık
bulunması gerektiğini belirten Selman Kaya, Pazar esnafının başka bir geçim
kaynağının olmadığını ve bu durumun
dönüşüm sürecinde göz önünde bulundurulması gerektiğini söyledi. Başkan
Kaya: Esnafların şikayetlerinin farkındayız Pazarların kentsel dönüşüm
çerçevesinde yeniden yapımına ilişkin yürütülen çalışmaları ve dönüşüme ilişkin
görüşlerini gazetemize açıklayan Van Belediye Başkanı Bekir Kaya, esnafların
konuyla ilgili taleplerini bildiklerini belirterek, geçen yıl pazar esnafları
ziyaretinde pazarların sağlıklı olmayan koşullar içinde bulunduklarını tespit
ettiğini belirten Kaya, “Esnaflar özellikle
kışın mevsiminde ve yaz sıcaklarında çok zor koşullarda olduklarını, pazara gelen
müşterilerinin de mevcut ortamdan rahatsız olduklarını dile getirdiler. Kentsel dönüşüm kapsamında belediyemizden
çözüm ve yardım istediler. “ diyen Kaya, pazarlarda mülkiyetin özel şahıslara
ait olduğunu belirterek Pazar esnafının konuyla ilgili görüşlerinin önemli
olduğunu söyledi. Böylesi bir proje için maddi güçlerinin olmadığını ifade eden
Kaya, “Belediye olarak bizde esnafa yardımcı olmak istiyoruz Ancak esnaf, şehir
ve vatandaş açısından da ortada duran bir sorunu var. Biz de sorunu çözmek
üzere neler yaparız diye düşündük ve esnaflara kredi bulalım dedik. Bu düşünce üzerine İller Bankası A.Ş Genel
Müdürü Ahmet Candan Bey ile görüşerek, kentsel dönüşüm kapsamında ticari kredi talebinde
bulunduk. Candan bey, bir süre önce pazar esnafını bizzat ziyaret ederek dönüşüm
ile ilgili esnaflarla yüz yüze görüştü. Esnaflar, kentsel dönüşüm kapsamında pazarlarının
İstanbul Mısır Çarşısı benzeri tarihi ilgi çeken, değer katacak mimariyle
yapılmasından yana olduklarını dile getirmişlerdi. Daha sonra konu üzerine Genel Müdürümüzle
tekrar bir görüşme yaptım. Şimdi İller Bankası ile Belediyenin kurum olarak içinden
çıkabileceği tarzda yatırılan kaynağın geri dönüşümünü de sağlayacak bir yöntem
üzerinde çalışıyoruz.” Diye konuştu. 2013’te
projeyi uygulamak istiyoruz Dönüşüm ile ilgili esnaflar
ve İller Bankasıyla diyaloglarının sürdürdüklerini hatırlatan Kaya, esnafların
isteklerini anlamaya çalıştıklarını kaydetti.
İller Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğünün konuya olumlu yönde baktığını
belirten Kaya, “ Van belediyesi olarak biz İller Bankası ve esnaflar arasında
kolaylaştırıcı köprü rol görevi üstleneceğiz. Bu projede amacımız esnafımıza,
alış veriş yapan insanlarımıza her yönüyle yakışan, uzun yıllar onarım
gerektirmeyen, kentin dokusuna uygun
mimariyle turistik bir çarşı kazandırmak istiyoruz İller Bankası Kaynak
Geliştirme Müdürlüğü belediyemize en makul gelen yönetimi tespit etmeye
çalışıyor. Öngörümüz, her şey yolunda giderse projenin hukuki alt yapısını bu yıl
hazırlayarak 2013’te projeyi uygulamak istiyoruz. ”dedi. Kentsel dönüşüm
çerçevesinde öngörülen dönüşüm projesinin İstanbul Mısır Çarşısı benzeri blok
planla birbiriyle bağlantılı, çok
girişli, kentsel ihtiyaçlar cevap verecek alt yapı ve tarihsel mimariye sahip
şekilde; dayanıklılık ve mimari açıdan Tendürek dağı bazalt taşının özel olarak
işlenerek duvar ve yer malzemesi olarak kullanılabileceği ifade ediliyor. Kentsel
Dönüşüm Nedir? Kentsel gelişmenin
toplumsal ekonomik ve mekansal olarak yeniden ele alındığı ve kentteki sorunlu
alanların sağlıklı ve yaşanabilir hale getirilmesi için yıkıp yeniden yapma
canlandırma sağlıklaştırma veya yeniden yapılandırma için proje üretilmesi ve
uygulama yapılmasıdır. Özetle kentsel dönüşüm bir kentin dokusun bozan
sorunların giderilmesi anlamına geliyor. Gecekondu dönüşüm/kentsel yenileme
projelerinde “kent içinde kaçak yapılaşma alanları ile ekonomik ömrünü
doldurmuş bulunan çöküntü alanlarının gerekli tüm kentsel ve sosyal donatı
hizmetleri getirilerek olası tüm doğal afet riskleri de bertaraf edilecek
şekilde yeniden fenni ve sıhhi standartlara haiz bir şekilde yapılandırılması”
amaçlanmaktadır. Kentlerdeki
çarpık yapılaşma ve yarattığı sorunların çağdaş şehircilik ilkeleri ve planlama
esaslarına uygun olarak yeniden yapılandırılmasını sağlamak üzere kentsel
dönüşüm projeleri gündeme gelmiştir. Bu hususta 5393 sayılı Belediye Kanunu,
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5436 sayılı Yıpranan Tarihi Ve
Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması Ve Yaşatılarak Kullanılması
Hakkında Kanun ve 5104 sayılı Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi
Kanununda düzenlemeler yer almaktadır
