Seyyahların gözüyle Van (2) VAN BEZİ'NİN OLDUĞUNU BİLİYOR MUSUNUZ?
Van'ın ihraç ve ticaret ürünleri arasında Van Bezi, keten, soda bulunması, Van'da İpek, Hassa Bezi, silah, sabun, soda üretimi yapması dikkat çekicidir. Bahsi edilen ürünlerin özelikle de Van Bezi'nin araştırılarak yeninden dokunması Van'a farklı bir değer katacaktır. Van Bezi dokunarak yeniden üretilirse Şile, Rize bezlerinden fazla ilgi görebilir.
Halen İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkan Yardımcısı olan Doç. Dr. İsmail Mangaltepe, XIX. yüzyılda Van ve çevresine seyahat gerçekleştiren seyyahların yazdıkları eserlerden yola çıkarak batılıların bu bölgeye olan dikkatlerini “ Seyyahların Gözüyle Van (XIX. Yüzyıl)” adlı kitabında biraraya getirmiş.
Konuyla ilgili önceki yazımda emekle hazırlanan bu çalışmadan bazı özet bilgiler aktarmıştım. Bugünde XIX. yüzyıl Van’ına ait ekonomik, sosyal, ticari hayatımıza ışık tutacak çarpıcı hatta heyecan verici bazı bilgiler paylaşmak istiyorum.
XIX. yüzyılda amacına uygun gelen gezginlerin yanı sıra siyasi bilgiler elde etmek, gizli raporlar hazırlamak, arkeolojik eser çalmak, Osmanlı’nın iç işlerine müdahale eden siyasi çalışmalarda bulunmak amacıyla Van’a gelen çok sayıda seyyah olmuş. Van’a gelen seyyahlar arasında Napoleon’un elçisi olarak İran’a giden Amédée Jaubert , Fransız Asya Cemiyeti’nin gönderdiği Arkeolog F.E., Schulz, Van’da İngiliz Konsolosu olarak bulunan I. Brant, Van’ı ziyaret eden Charles Texier , T.Deyrolle, arkeolojik kazılar yapmak üzere gelen A.H. Sayce ve Hormuzd Rassam-Emilius Clayton-Dr.Reynolds, diplomatik görevle gelen Rus Mayevsky Vital Cuinet F.B.Lynch arkeolog C.F.Lehmann-Haupt-Waldemar Belk ve Walther Bachmann yer alıyor.
