Sözü özü bir olmak

İslam Dininin getirmiş olduğu ölçüler, insanın günahlarla kirlenmiş gönlünü tertemiz hale getirir, dünyaya dalmış ruhunu uhrevi hayata döndürür, dünyayı ahirete ahireti dünyaya tercih etmeden her ikisini de Yaratanın razı olacağı bir yaşantıya çevirir. Bu sebeple bize sunulmuş olan bu ilkeleri benimsemeli, hayat düsturu haline getirmeliyiz. Bu düsturlardan biride doğruluktur.

Doğruluğun zıddı yalancılıktır. Doğruluktan kasıt, söz söylemede, söz vermede, yaşantıda, iş hayatında, aile hayatının her alanında doğru olmak, yalancılıktan beri olmaktır. Doğruluk kendisi bir iyiliktir ve kişiyi iyiliğe sevk eder, yalancılık ise kendisi kötü olduğu gibi kişiyi de kötülüğe sevk eder.

Doğruluk ne kadar önemli ise doğru insanlarla beraber olmakta o kadar önemlidir. H yalnız başına geçirilebilecek tarzda yaratılmamıştır. Birliktelik kaçınılmazdır. Bu birlikteliklerin en güzel şekilde devam edebilmesinin yolu ise doğruluktur.

KONU İLE İLGİLİ AYETLER:

Doğruluk konusu ile ilgili ayet-i kerimeler şunlardır:

- "Ey iman edenler! Allah'tan korkun ve doğruyu kastederek söz söyleyin'ki Allah amellerinizi de ıslah edip düzeltsin, günahlarınız bağışlansın."(Ahzab,70) .

Bu ayet Müslümanların; sözü özü doğruların yanında, safında olması gerektiğini bildirmektedir.

- "Ey inananlar! Allah'a karşı saygılı olun ve özü-sözü doğru olanlarla beraber bulunun." (Tevbe, 119).

- Ey İman edenler! Kendiniz yapmadığınız şeyleri niçin söylüyorsunuz?(Saf, 2).

Ayet: Uygulamadığımız dini hükümleri başkalarına anlatmamızı yasaklamıştır. Çünkü faydasızdır.

- " Yapamadığınız şeyleri söylemeniz Allah katında öfkeye sebep olan büyük bir davranıştır." (Saf, 3) .

Müşriklik yapan kişinin kendisinin uygulamadığı dini hükümleri, başkalarına; yapın, uygulayın diye tavsiyesi Allah'ın şiddetli öfkesine sebep büyük günahtır.

- " Artık sen, sana tövbe ederek, tâbî olanlarla birlikte emrolunduğun gibi istikamet üzere dosdoğru ol. Onlara azgınlık yapmayın (aşırı gitmeyin). Muhakkak ki Allah, yaptıklarınızı görendir." (Hud, 112)

Ayet: İstikamet üzere dosdoğru olmayı, aşırılıktan kaçınmayı, Allah'ı görüyor gibi ona kulluk yapmayı, zaten Allah'ın yaptıklarımızı gördüğünü bildiriyor.

Bu ayette: Yüce Allah, Doğru söyleyen, söz söylerken çıkar amacı gütmeyen iyi niyetli kişiler olmalıyız. Özünde ve sözünde dosdoğru olanlardan olmalıyız.

Yüce Allah ayette Peygamberimize ve müminlere kesin bir dille dosdoğru olmalarını emretmekte, aşırı gitmemelerini, ölçülü ve dengeli olmalarını istemekte ve insanların bütün yaptıklarını gördüğünü beyan etmektedir.

Ayette 3 konuya vurgu yapılmaktadır: A- Müminlerin dosdoğru olmaları. B- Aşırı gitmemeleri. C- Allah'ın insanların bütün yaptıklarını gördüğünün ve onları murakabesi altında tuttuğunun bilinmesi ve ona göre hareket edilmesi.

KONU İLE İLGİLİ HADİSLER:

Konu ile ilgili hadis-i şerifler şunlardır:

- "Şüphesiz ki sözde ve işde doğruluk hayra ve üstün iyiliğe yöneltir. İyilik de cennete iletir. Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddîk (doğrucu) diye kaydedilir. Yalancılık, yoldan çıkmaya (fücûr) sürükler. Fücûr da cehenneme götürür. Kişi yalancılığı meslek edinince Allah katında çok yalancı (kezzâb) diye yazılır.(Buhari, Edeb,69).

- "(Ey Peygamberim) Emrolunduğun gibi dosdoğru ol. Kafirlerin arzu ve heveslerine uyma". (Ahmed, III , 413).

"-Ya Rasülallah ! İslam dini ile ilgili bana öyle bir söz söyle, iş bildir" ki senden sonra onu kimseye sormayayım ve ona sarılayım diyen sahabeden Abdullah es-Sakafi'ye Peygamberimiz: "Allah'a iman ettim de ve dosdoğru ol." cevabını vermiştir. (Müslim, İman, 62).

- SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME:

Doğruluğu hayat haline getirmiş olanlar için nice müjdeler vardır. Kur'an-ı Kerim'de bu müjdeler şöyle bildirilmektedir.

-"Şüphesiz, 'Rabbimiz Allah'tır' deyip, sonra dosdoğru olanlar (var ya işte) onların yanlarına melekler gelirler ve onlara; 'Korkmayın, üzülmeyin, size vaat edilen cennetle sevinin, dünya hayatında olduğu gibi ahret hayatında da biz sizin dostlarınızız, size cennette nefislerinizin çektiği her şey vardır. Sizin için ne isterseniz vardır. Çok merhametli ve çok bağışlayan Allah, bir ziyafet olarak hazırlamıştır." (Fussilet, 30-32).

- "Allah şöyle buyuracaktır: Bu, doğrulara, doğruluklarının fayda vereceği gündür. Onlara, içinde ebedî kalacakları, zemininden ırmaklar akan cennetler vardır. Allah onlardan razı olmuştur, onlar da O'ndan razı olmuşlardır. İşte büyük kurtuluş ve kazanç budur."(Maide, 119)

- "Şüphesiz Rabbimiz Allah'tır" deyip sonra da dosdoğru olanlara hiçbir korku yoktur, onlar üzülmeyeceklerdir. Onlar cennetliklerdir. Yapmakta olduklarına karşılık , orada sürekli kalacaklardır". (Ahkaf, 13-14).

Doğruluğu 4 maddede özetleyebiliriz.

1 - İmanda Doğruluk: Bir insanın imanda dosdoğru olabilmesi için imanında ihlaslı olması, riya, şirk ve nifak bulunmaması gerekir.

2 - Sözde Doğruluk: Bir insanın sözünde doğru olabilmesi için asla yalan konuşmaması, her sözünün gerçek ve vakıaya uygun olması gerekir. Dil kalbin tercümanıdır.

3 - İbadette Doğruluk: Müminin ibadetinde dosdoğru olabilmesi için ibadetini iyi bir niyet ve ihlasla, Allah'a ortak koşmadan ve İslam'a uygun olarak yapması gerekir. Bu şartlardan biri eksik olursa o ibadet doğru ve makbul olmaz.

4 - İş ve İşlemlerde Doğruluk: İnsan; fert, aile ve toplum hayatında yaptığı her işi, üstlendiği her görevi en iyi bir şekilde yaptığı, hile ve sahtekârlıktan uzak olduğu, sözüne ve sözleşmelerine uyduğu, insanlara adalet ve hakkaniyetle davrandığı, kişiler arasında ayrımcılık yapmadığı zaman dürüst ve doğru olur.