TRT VAN RADYOSU GERİ DÖNÜYOR

Hacı Yılmaz

1958 yılında kurulan 1991 yılında hiçbir gerekçe gösterilmeden kapatılarak yayınlarına son verilen Van ve çevresinin eğitim, kültür ve sosyal hayatına önemli katkıları olan TRT Van İl Radyosu'nun yeniden ve daha güçlü şekilde TRT Van Bölge Müdürlüğü olarak kurulması için gazetemizin gündeme getirerek başlattığı çabalar, çağrılar sonuç vermeye başladı. Van'ın radyo ihtiyacını, Vanlıların beklentisini dikkate alan Van Valisi İbrahim Taşyapan TRT Genel Müdürlüğü'ne resmi yazıyla başvuruda bulunarak TRT Van İl Radyosu'nun kurulmasını istedi.

Gündem TRT Van Radyosu

Yazı işleri müdürümüz ve köşe yazarımız İkram Kali'nin "Yitik kentin susturulan sesi; TRT Van Radyosu", "TRT Van Bölge Müdürlüğü kurulursa fena mı olur?",  "Vanlılar TRT'den müjde bekliyor başlıklı yazılarının yanı sıra Vanlıların TRT Van İl Radyosu talebini kamuoyu gündemine taşımak, TBMM, Başbakan, Başbakan Yardımcısı, TRT Genel Müdürü, Van milletvekillerine gönderilmek üzere  www.change.org  kampanya sitesinde "TRT Van Radyosu'nu Geri İstiyoruz" temasıyla başlattığımız imza kampanyasının ardından, Vansesi'nin usta köşe yazarları Veysel Selen'in "Van Radyosu ve Bizim Radyo Günlerimiz",  Şahin Akçap'ın "Önce radyo vardı" başlıklı köşe yazılarında gündeme taşıdığı TRT Van Radyosu'nun kurulmasına yönelik çabaları yetkilileri harekete geçirdi. 

Gerekçe gösterilmeden kapatıldı

TRT Van İl Radyosu'nun yeniden kurulması için resmi girişim başlatan Vali İbrahim Taşyapan TRT Genel Müdürlüğü'ne Turizm ve Kültür Müdürlüğü başlığıyla gönderdiği yazıda, TRT Van Radyosu'nun stüdyoları, sanatçı idari kadrosu ve yayın merkeziyle kurulmasına olan ihtiyacı dile getirdi.

Vali Taşyapan konuyla ilgili yazıda şu ifadelere yer verdi: "1958 yılında Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak yayına başlaşan Van İl Radyosu daha sonra 1 Mayıs 1954'te TRT'nin kurulmasıyla birlikte Van TRT radyosuna dönüşmüştür. Türkiye'nin ilk kurulan radyolarından biri olan TRT Van Radyosu 1991 yılında hiçbir gerekçe gösterilmeden kapanmıştır. Kentin gelişmesine, eğitimine, sosyalleşmesine ve ekonomisine önemli katkıları olacağına inandığımız TRT Van Radyosu, ilin kültür ve sosyal hayatının yanı sıra Vanlı gençlere de istihdam olanağı sağlayacaktır. İlimizin stratejik konumu, nüfusu ve turizm kenti olması ayrıca Vanlıların sesi, gözü, kulağı ve atan kalbi olacak olan TRT Van Radyosu'nun televizyon, radyo stüdyoları, yayın merkezi, sanatçı ve idari kadrosuyla birlikte kurulması hususunda ilgi ve yardımlarınızı bekler, gereğini arz ederim."

Vali Taşyapan'ın TRT Van Radyosu'nu açılması konusunu Başbakanlık, Bakanlar,  Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK ),Van milletvekilleri ve yetkililer ve Van'ın sorunlarının görüşüldüğü Güçbirliği Toplantısı'nın gündemine taşıyacağı öğrenildi.

TRT Van İl Radyosu'nu kurabiliriz

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Rektörü Prof Dr. Peyami Battal TRT Van İl Radyosu'nun kurularak eğitici, kültürel yayınlarına yeniden başlaması için İl Kültür Müdürü Muzaffer Aktuğ'un da bulunduğu bir heyetle  görüşme yapmıştı. Rektör Battal TRT Genel Müdürü ile yaptığı görüşmede genel müdürün Vanlıların haklı isteklerine, Van'ın radyo ihtiyacına sıcak baktığını ve ilk aşamada TRT Van İl Radyosu'nu kurabileceklerini söylediğini gazetemizle paylaşmıştı.

TRT VAN RADYOSU

İlk radyo yayınları

1927 yılında, Ankara ve İstanbul'da kurulan beşer kilovatlık telsiz istasyonlarında Türkiye'de ilk radyo yayını kamu yayıncısı olarak başlar.  Radyo yayınları 1940'da Matbuat Umum Müdürlüğü'ne daha sonra Matbuat Umum Müdürlüğü'nün 26 Temmuz 1943'te Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü'ne dönüştürülmesiyle bu teşkilata bağlanır.

Radyo

1970-80'li yıllara kadar evlerin sesi, eğlencesi ve lüksü sihirli kutu olarak adlandırılan radyolardı. Evlerin en özel yerlerinde duran radyoları üstüne örtülen dantel örtüler tamamlardı. Radyoların evde, bahçede, iş yerinde, araçlarda sadık dost dinleyicileri vardı. Mesela bizim doğup büyüdüğümüz kerpiç evimizin duvarında metal ayaklı özel raf üzerinde duran Philips marka  uzun, kısa, orta dalgası olan  radyo ailemizden bir parça gibiydi. Yaşamın rengi, bir ses, bir nefesti radyo. Radyosu olan biri yalnızlık hmezdi. Televizyonlar ortamı esir alıncaya kadar radyo dostluğu devam etti.

Van İl Radyosu

Van İl Radyosu 1958 yılında Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak İskele Caddesi üzerindeki Karayolları 11 Bölge Müdürlüğü binasında tahsis edilen bir odada yayınına başlar. Kuruluşta Mahmut Öngör sonrasında teknisyen Nuri Kılıçer, İdari personel Ekrem Sinaner ve  müstahdem Ahmet Alkan'dan oluşan üç kişinin görev yaptığı Van İl Radyosu kısa dalga üzerinden günde 2 saat deneme yayını yapar. Radyo 1963 yılında Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'na bağlanılarak paket yayınına devam eder.

TRT Van  Radyosu Müdürlüğü

1 Mayıs 1964'de TRT (Türkiye Radyo Televizyon Kurumu) kurulur. Böylece, Türkiye'de radyo ve televizyon alanında yeni bir dönem başlar. TRT'nin kurulmasıyla birlikte aynı yıl Van İl Radyosu TRT Van  Radyosu Müdürlüğü'ne  dönüşür. Kurumsal kimlik yanında teknik ve idari imkanlara kavuşan radyo Karayollarından İskele Caddesi üzerinde, 30 dönüme sahip arsanın bir bölümünde  inşa edilen 7 idari ve teknik oda, 1 stüdyo, 1 ana kumanda merkezinden müteşekkil iki katlı  kendi binasına taşınır.  TRT Van Radyosu'nun   1964 yılında gerçekleştirilen mütevazi açılışına Van Senatörü Ferit Melen, Vali Naci Babacan, Belediye Başkanı Şadan Dinçer, yetkililer ve Van halkı  katılır.  Açılışta 1915 muhacirliğini, acılarını yaşamış  Vanlılardan Yasin Hoca (Yasin Saatçioğlu)  Van'ın ve Vanlıların hatıralarını göz yaşı içinde anlatarak  TRT Van Radyosu'nun kuruluşundan duyduğu memnuniyeti ifade eden teşekkür konuşma yapar. Yeni yerinde 10-12 personelin görev aldığı Van Radyosu önce uzun, daha sonra orta dalga üzerinden yayın yapar. Van'dan birkaç yıl sonra  da 1967'de Erzurum, 1968'de ise Çukurova Radyoları kurularak yayın hayatına adım atar. 

Bizim eller ne güzel eller

Çalışan sayısı zaman içinde 30 kişiye ulaşan TRT Van Radyosu'nun günlük yayını her gün sabah 06.00'da Van'ın müzik simgesi olan " Bizim eller, ne güzel eller" türküsünün ezgisiyle açılır. Ardından spikerin , "Burası orta dalga 254 metre, 1179 kHz üzerinden yayın yapan TRT Van İl Radyosu. Günaydın sayın dinleyiciler" anonsuyla yayın başlar. Yayınlar 06-10.00, 12-14.00, 16-23.00 saatleri arasında Van ve çevresi dinleyici hedef kitlesine yönelik eğitim, müzik, kültür, spor,  söyleyişi, tarih, edebiyat vs. programlar ile günde 13 saat sürerdi. 

İlerleyen yıllar içinde istihdam ettiği 30'u aşkın personelin yanı sıra eğitici, bilgilendirici yayınlarıyla TRT Van İl Radyosu Müdürlüğü ilin kültür ve sosyal hayatına unutulmaz katkılar sağlar. Vanlıların sesi, gözü kulağı atan kalbi olur. Birçoğu Vanlı yapımcı, yönetmen tarafından hazırlanan "Ercişli Emrah'ı anlatan araştırma programı, "Van'da spor saati", hafta sonu Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği istek programı, Mevlüt Okayer ile "Tarihte bir sayfa", "Yöremizden" vesaire programlar, reklamlar ve İki Nisan Van'ın Kurtuluşu, Hıdrellez, Bahar Bayramı, Nevruz, 1 Temmuz Deniz Bayramı, Dini ve Milli bayram, Koyun kırkımı gibi tarihi, kültürel anlamı olan günlerde yayınlanan özel programlar radyo ile dinleyiciler arasında daha yakın dostluk güç sağlardı.

Radyonun emektarları

Personellerinin büyük çoğunluğu Vanlılardan oluşan TRT Van  Radyosu'nda Fatih Sungur, Semra Odabaşı, Serap Paköz, Bahşende Coşkun, Gülay Talı, Sevim Çağlar, Ekrem Sinaner, Celil Akan, Zeki Akman, Turan Altaylı, Cemil Üzal, Tekin Özgüner, Ahmet Saatçioğlu, Gürcan Akman, ismet Saylık görev yapan isimler arasında yer alır. TRT Van Radyosu Müdürlüğü bünyesine çalışanlarından oluşan futbol  ve voleybol takımı kurulur, takımlar  il düzeyinde katıldıkları müsabakalarda  dereceler elde eder.

Van Radyosunun sesi kısılıyor

1958'de yayının hayatına  başlayan TRT Van Radyosu   için talihsiz günler 1988'de başlar. Önce TRT Van  Radyosu'nun yerel program yayınlarına son verilir. Ardından   Türkiye Radyoları ortak yayınına bağlanır. Böylece kapanma süreci sessizce başlamış olur. TRT Van Radyosu dinleyicileri  durumu müzik isteklerinin, yerel programların yayınlanmaması üzerine ancak  fark ederler. 

TRT Van Radyosu susuyor

Az sayıda insanın özverili çabaları sonuç vermeyince kentin gelişmesine, eğitimine sosyalleşmesi ve ekonomisine önemli katkıları olan TRT Van Radyosu'nun kısılan sesi 1991 yılında kapısına kilit vurulmasıyla susar. Türkiye'nin ilk kurulan radyolarından TRT Van Radyosu'nun Bölge müdürlülüğü olması beklenirken sahipsizlik, ilgisizlik sonucu kapatılır. Kurum personelinin bir kısmı Diyarbakır, Antalya, Ankara illerine tayin edilerek giderken, emekli gününü dolduranlar emekliye ayrılır. Van aylar sonra kentin bağrından yükselen sesin kesildiğinin farkına varır. Kurumun binası ve arsası önce Radyo Televizyon Üst Kurumu (RTÜK) Van Bölge Müdürlüğü'ne ardından Van İl Emniyet Müdürlüğü'ne tahsis edilir. Ne hazindir ki bu süreçte  TRT Van Radyosu susturulurken Van'dan yıllar sonra yayına başlayan Trabzon, Erzurum, Diyarbakır, Çukurova, Antalya radyoları yeni televizyon, radyo stüdyoları yanında personel ve sanatçı kadroları  artırılarak TRT Bölge Müdürlüklerine dönüştürülür.

Vanlılar radyolarını geri istiyor

Stratejik bölgesel konumu, kalabalık nüfusu, turizm, kültür kenti, İran ile  komşuluğu bulunan Van, TRT Van Radyosu'nu geri istiyor. 250-300  Van insanına istihdam alanı sağlayacak TRT Van Bölge Müdürlüğü  istendiği takdirde kurulabilir.  Yeter ki karar verilsin. Bunun için de tabi ki önce Vanlılık ruhuna sahip, kentin ve toplumun beklentilerine duyarlı kesimlerin ortak çabası, ısrarlı takibi gerekiyor. Van'ın haklı talebini Ankara gündemine taşıma görevi başta Vali İbrahim Taşyapan'a, Milletvekillerine, YYÜ'ye, Meslek odalarına, ilgililerine ve bütün Vanlılara düşmektedir. Vansesi TRT Van Radyosu/TRT Van Bölge Müdürlüğü'nün kurulması için başlattığı çabalarına kesintisiz devam edecek, konun takipçisi olacak.