Türkiye-Özbekistan arasında 20 yıl aradan sonra 22 anlaşma

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 yıl aradan sonra Türkiye’yi cumhurbaşkanı düzeyinde ilk ziyaret eden Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Toplantı öncesinde iki ülke arasında mutabakata varılan anlaşmalar imzalandı. Anlaşma imza töreninden sonra konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu ziyaretin önemi, özellikle 20 yıl aradan sonra cumhurbaşkanı düzeyinde yapılan ilk ziyarettir. Bu bakımdan bizim için son derece anlamlı ve önemlidir. Mirziyoyev ile önce baş başa, sonra heyetler arası görüşmelerimizi yaptık ve iki ülke arasındaki bu kapsamlı görüşme çok verimli geçti. Ekonomiden savunma sanayine, sağlıktan tarıma, eğitimden kültüre pek çok alanda işbirliği imkanlarını ele aldık. Özbekistan Orta Asya’da 331.5 milyon nüfusu, yeraltı ve yerüstü kaynakları ile her açıdan stratejik bir ülke. Dünyanın en büyük yedinci doğalgaz, dördüncü uranyum, altıncı pamuk üreticisi ve ikinci büyük pamuk ihracatçısı konumundadır. Bu tabloya rağmen ekonomik ve ticari ilişkilerimizin arzu ettiğimiz seviyede olmadığını görüyoruz. 2016 yılında 1,2 milyar dolar civarındaydı 2016 yılında. Bu yılın ilk 8 ayında 900 milyon doları aştık. Bu rakamları inşallah kısa zamanda yukarılara çekeceğiz. Bu noktada ikimizde de, işadamlarımızda da kararlılığı görüyorum.

İşadamlarımıza desteğimiz tamdır. Değerli kardeşim liderliğinde Özbekistan kararlı bir yürüyüşle ciddi yatırımlara imza atıyor. Biz de tüm tecrübemiz ve imkanlarımızla kendilerine yardımcı olmaya devam edeceğiz. Türkiye müteahhitlik alanında dünyada ikinci sırada çok önemli bir konum teşkil ediyor. Bu alandaki tecrübelerimizi Özbekistan ile paylaşmayı hedefliyoruz. Yarın İstanbul’da düzenlenecek Türk-Özbek İş Forumu’nun verimli geçeceğine inanıyorum. Görüşmede ele aldığımız en önemli konulardan birisi de kültür ve turizm. Özellikle turizm noktasında Başkent Semerkant, Buhara bizim için çok büyük önem arz ediyor. Özbekistan bu medeniyet şehirlerine ev sahipliği yapıyor. Bu kadim şehirlerin sadece ülkemizde değil, tüm Türk dünyasında, İslam dünyasında önemli bir yeri var. Turizm alanındaki ortak projelerimizle inşallah bunu başaracağız. Hatta değerli kardeşimin de bana ifade ettiği gibi, orada kayak turizmine yönelik olarak dev bir projeyi inşallah bir Türk müteahhit ile hayata geçireceğiz. Ayrıca bir müjde daha vermek istiyorum. THY inşallah 16 Mart tarihinden itibaren İstanbul’dan Semerkant’a tarifeli seferlerini başlatacak. Böylece her iki kardeş toplum olarak çok daha sıkı kaynaşma fırsatını bulacaktır. Görüşmemizde bölgesel gelişmeleri de inceleme, fikir teatisinde bulunma imkanımız da oldu. Uluslararası forumlarda işbirliğimizi geliştirme imkanları üzerinde durduk. Bugün kabul ettiğimiz ortak bildiride de geleceğe yönelik somut planlarımızı ortaya koyduk.

Malum 22 anlaşmayı imzaladık, yarın da İstanbul’da 4 anlaşmayı imzalamak suretiyle 26 anlaşma ile çok önemli bir çıkışı bu ziyaretle hayata geçiriyoruz. Özellikle kamu personelinin eğitimi, mühendislik, tıp gibi alanlar başta olmak üzere eğitim ve burslar noktasında atabileceğimiz adımları da görüşme fırsatımız oldu. Tüm bakanlık ve kurumlarımıza Özbekistan ile işbirliğimizin her alanda geliştirilmesi noktasında talimatlarımızı verdik. Aynı iradenin Özbekistan’da da olmasından çok memnunum. İnşallah İmam Buhari Enstitüsü arzumuzdu, aynı şekilde İmam Maturidi Enstitüsü arzumuzdu bu konularda aramızdaki ittifak bizleri güçlü kıldı. Orta Asya cumhuriyetleri arasında işbirliğinin gelişmesini canı gönülden istiyoruz. Dirlik olmanın, güçlü olmanın anahtarı birlik olmaktadır. Bu yönde atılan her adım kıymetlidir, değerledir. Mirziyoyev’in komşuları ile dostluk ilişkilerini geliştirme gayretlerini bizde destekliyoruz. Özbekistan’ın milli şairi merhum Abdullah Garibov’un ifadesi ile ‘Muzaffer ol, galip ol, güçlü ol, dostun, yârin ve kardeşinle asırlar boyunca baki kalsın köşkün senin, ulu insanlık aleminde.’ Biz de Özbekistan’ın dostu, kardeşi olarak her açıdan güçlü kalmasını arzu ediyoruz” diye konuştu.

“Birbirimizi çok özledik”

Baş başa ve heyetler arası görüşmelerde ele alınan konulara ilişkin bilgi veren Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, “Bu 20 senelik ara, gözlerimizden de görülüyordur, birbirimizi ne kadar özlediğimizi gösteriyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye Hükümeti heyeti ile yapılan müzakereler halklarımız arasındaki kardeşlik geleneklerine uygun olarak çok verimli geçmiştir. Temaslarımızın devamında siyasi, diplomatik, yatırım, turizm, lojistik, kültürel alanlarda ikili ilişkiler derin ve köklü olarak müzakere edildi. Temaslarımızın sonunda geniş, kapsamlı, ilişkilerimizin stratejik aşamaya çıkartılmasına taban oluşturacak ortak bildiri imzaladık. Bu tarihi bir olaydır. İki ülke bakanlıkları, kurumu ve kuruluşları arasında birçok alanda ilişkilerin geliştirilmesine ait belgeler imzalandı. Yarın İstanbul’da imzalanacak belgeler de var. İş Forumu’nda 3.5 milyar tutarında 35 projenin gerçekleştirilmesi konusunda belgelerin imzalanması planlanmakta. Türk girişimcilerin Özbekistan’a gelmesinde vize konusu önem arz etmektedir. Türk iş adamları için 1 senelik çok girişli vizeler 3 gün içinde verilecek, Türkiyeli turistler için 1 aylık serili verilecektir. Kardeş ve dost ülkeler arasında vize konu olmaması gerekiyor, aşama aşama bu konulara da geleceğiz. Bugün burada konuştuklarımızı yarın işadamları duyacak. 9 ayda ticari hacim yüzde 29 artış sergiledi, bu tabi ki az” dedi.

Basın mensuplarının Özbekistan’a gelmesini isteyen konuk Cumhurbaşkanı Miziyoyev’e THY Genel Müdürü İlker Aycı, “THY olarak Özbekistan’ı gezmek üzere getirip götüreceğiz” diye cevap verdi.

Özellikle Afganistan’da barış ve istikrar konusunda çeşitli mutabakatlara varıldığını belirten Mirziyoyev, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bu konuda teşekkür etti. Mirziyoyev, “Semerkant’a İmam Buhari Uluslararası İlmi Araştırma Merkezi’nin tesis edilmesi ve Taşkent’te İslam Medeniyetleri Merkezi alt yapılarının tesis edilmesi konusunda da mutabakatlara vardık” şeklinde konuştu.

Mirziyoyev, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Biz Türkiye’yi cihanda büyük, siyasi, ekonomik, askeri potansiyele, uluslararası platformda ise yüksek itibara sahip olan ülke olarak kabul ediyoruz. Türkiye bizim için uluslararası platformda güvenilir ve önemli partnerdir. Biz kardeş halklarımızın refahı, barışı yolunda geleneksel dostluk, geniş kapsamlı ve uzun vadeli işbirliğinin her yönden geliştirilmesi için tüm olanaklarımızı seferber etmeye hazırız.”