Van'da Belediyelerin Bir Yılı Vasat Geçti

İlhan Siyahtaş

30 Mart 2014 yerel seçimlerinde Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Büyükşehir Van Belediyesi’nin yanı sıra İpekyolu,  Edremit, Erciş, Çatak, Bahçesaray, Başkale, Özalp, Saray, Muradiye, Çaldıran, Gürpınar belediye başkanlıklarını alarak büyük başarı elde ederken Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti)  ise yalnızca Tuşba ve Gevaş belediye başkanlıklarını kazanarak ağır yenilgi almıştı.  Seçim çalışmaları sürecinde başarılı bir belediyecilik yapacakları sözü veren belediye başkanları bir yılı geride bırakıyor. Siyasi parti ve meslek odları başkanları belediyelerin bir yıllık performansını gazetemize değerlendirdiler.

İşte o değerlendirmeler :

Demokratik Bölgeler Partisi İl Başkanı Mirza ÇALLI: Büyükşehir yasası bir yıl önce uygulanmaya başlandı. Van ilimizde bir yıl önce büyükşehir statüsüne kavuştu. Bu Van’a avantaj ve dezavantajlar sağladı.  Büyükşehir Belediyesi, İpekyolu Belediyesi ve Edremit Belediyeleri için şunları söyleyebilirim. Kurumsallaşma zaman aldı. Çünkü tek belediye iken büyükşehir belediyesi olduktan sonra merkezi olarak 4 belediyeye çıktı. Yeni oluşan belediyelere yer bulmak hizmet binası, personel, araç - gereç temin etmek zaman aldı. Tabi eğer iktidar partisinde olursanız bu saydığım işlerde bir adım daha önde oluyorsunuz. Belediyelerimiz kurumsallaşmayı yedi sekiz ayda hızlı bir şekilde sağladı. Nitekim kış aylarında yapılan çalışmalara baktığımızda belediyelerimiz kar temizleme çalışmalarında oldukça başarılı bir performans göstermiştir. Van’ın hiçbir mezrasında, hiçbir köyünde kar mücadelesinde sıkıntı yaşanmadı. Cumhuriyetin 90 yıllık tarihinde yol gitmeyen köylerinde belediyelerimiz tarafından yol açma ve yol çalışmalarının yapıldığına şahit olduk. Bu hizmetler bizim belediyelerimiz tarafından altı yedi aylık gibi kısa bir sürede sağlanmıştır. Belediyelerimiz kurumsallaşmış ve daha sonra tamamıyla hizmete yönelik çalışmalara başlamıştır. Demokratik Bölgeler Partisi olarak son altı ayda geleceğe yönelik çok önemli konferanslar düzenledik. Diyarbakır’da  büyük bir konferans düzenlendi. Bunların neticesinde vardığımız sonuçla ilgili belgelerimiz oldu. İşleyişin nasıl olacağı, belediyelerin bütçelerinin nasıl dağıtılacağı, işçi alımlarının nasıl olacağı, her konu ayrı ayrı detaylarıyla görüşüldü ve karar altına alındı. Bu ay veya önümüzdeki ay içerisinde artık tüm belediyeler bu esaslara göre hareket edecek.  Bilindiği gibi halk meclisleri kuruldu. Demokratik özerklik inşası çerçevesinde biz kominal ekonomiyi, kooperatifçiliği, öz itibari ile demokratik konfedarilizmi inşa etmeye çalışıyoruz. Belediyelerde bu işleyişin dışında yalıtılmış, sisteme entegre olamazlar. Belediyeler kooperatiflerle bu çalışmaların öncülüğünü yapmak zorundadırlar. Biz bu kapsamda belediyelerimizden memnunuz.

AK Parti İl Başkanı Zahir SOĞANDA: Van’ın Büyükşehir olmasının ardından AK Parti hükümetimizce belediyelerimize devasa ödenekler sağlanmıştır. Parti, görüş ayrım yapmadan, belediyelere halka hizmeti için geçen yıllara göre çok daha fazla bir kaynak sağlanmıştır. Buna rağmen Büyükşehir belediyesi ve diğer ilçe belediyeleri hizmetten yoksun bir şekilde 1 yılı doldurmuşlardır. Yeni kurulan ve AK Partili belediyemiz olan Tuşba belediyemiz 1 yıl içerisinde halka hizmet anlayışıyla hizmetlerini sürdürerek Türkiye genelinde en başarılı belediyeler arasında yer almıştır. Tuşba belediyemizin yani sıra Gevaş belediyemizde 1 yılını dolu dolu bir şekilde geçirerek, Gevaş halkımıza en iyi hizmeti sağlama çabası içinde olmuştur. AK belediyelerimizin hizmet ve başarısını haklımız görüp bilmektedir. 

Cumhuriyet Halk Partisi İl Başkanı Cemal ŞEN: Büyükşehir Belediyesi, İpekyolu Belediyesi, Tuşba Belediyesi ve Edremit Belediyesini aynı kategoride değerlendirmek biraz zor olur. Fakat benim izlenimlere göre tüm olumsuz koşullara rağmen belediyelerimizin bir hizmet çabası içerisinde olduklarını ve iyi bir niyetle çaba sarf ettiklerini görüyorum. Fakat bu çaba yeterlimidir? Değildir. Sonuçta merkezi hükümet ve iktidar partisi tarafından yaratılan imkanlar dâhilinde hizmet verebiliyorlar. Yerel seçimlerden sonra AKP’nin kaybettiği ilçe belediyelerinden intikam almak için Van’a karşı bir ambargo uygulandığını görmekteyiz. Birçok ödenek kesilmektedir. Kısacası muhalif belediyelerin rahat bir şekilde çalışması engellenmektedir. Belediyeciliğin sadece asfalt dökmek, parke taşı döşeme veya bir iki etkinlik yapma noktasında bir görev olmadığını biliyoruz. Bir kentin varoluşu o kentin meydanları ile gündeme gelir. Bir kentin çağdaşlaşması kentin bulvarları, kentin caddeleri, kentin yeşil alanları, parkları, otoparkları, imar planı, spor alanları, kültür merkezleri, sosyal hizmetleri ile gündeme gelir. Yerel yönetimlerin çağdaş kentlerin yaratılması noktasında kentte yaşayan bütün insanları mutlu eden ve kucaklayan daha ciddi projeler üretmesi gerektiğine inanmaktayım. Bu anlamda belediyeleri eksik görmekteyim.

Saadet Partisi İl Başkanı Özay İLHAN: Van Belediyesi daha önce 380 bin kişilik nüfusa göre kişi başına devletten pay alıyordu, şimdi Büyükşehir Belediyesi 1 milyon nüfusa göre pay alıyor.  Sadece devletten aldığı pay oranı 3 katına çıktı. Ayrıca ilçe belediyelerinin gelirlerinin yüzde 30'u büyükşehir payı olarak, yüzde 10'u da su ve kanal payı olarak Büyükşehir Belediyesine gidiyor. Ayrıca ilçelerin su gelirleri yine büyükşehir belediyesini gidiyor. Geçen yıla göre Van Büyükşehir Belediyesi gelirleri 3-4 katına çıktı ama hizmette hiçbir artış yoktur. Belediye binası 2011 yılından beri kullanılmıyor, bu zaman zarfında 4 yıldır bir belediye binası bile yapılamadı. Ne su sorunu, ne kanalizasyon-arıtma sorunu çözülebildi. Yoğun kar yağışlarında yollar zamanında açılamadı. Teknoloji ve kurumsallaşma açısından hala bir ilerleme sağlanamadı. Şu an su borcu, emlak, ilan reklam gibi gelirler belediye veznelerinden yapılıyor.  İmar sorunu, altyapı sorunu konularında bir çok vatandaşımız mahkeme kapılarına düşmüştür. Tek başarısı 32 otobüs almasıdır.

Edremit Belediyesi

Nüfusu 10 binden 100 binin üzerine çıkan Edremit Belediyesinin gelirleri yaklaşık 10 kat arttı. Buna rağmen hizmetlerde hiç bir artış yok. Uzun yıllardır belediye olmalarına rağmen Edremit Belediyesinin zabıta amir ve memuru dahi bulunmuyor.  Turizm dinlenme beldesi, yeşilin mavi ile buluştuğu bir belde olması ve korunması gereken Edremit’te çarpık yapılaşma, betonlaşma anlamında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. İmar problemi ile ilgili sorunlar devam etmektedir. İlçenin o güzelim doğal yapısı korunamamıştır. TOKİ afet konutlarına mazeret üretilerek çöp toplama, su bedeli alama dışında hizmet verilmemektedir.  Van Gölü sahili çirkin görünümden kurtarılamamış, belediye tek bir yaşam, spor alanı ve park yapamamıştır. Görünürde herhangi bir hizmet yoktur. Sadece ilçe girişlerine 4 dilde tabelalar asılmıştır.

Tuşba Belediyesi

Yeni bir belediye olması hasebiyle herhangi bir kuruma borcu yoktur. Personel giderleri dışında hemen hemen hiçbir gideri de yok. Başkan yapmadığı birçok işi bilbordlarda, kendi web sitelerinde ve kendi çıkardığı dergilerde yapmış gibi gösteriyor. İlçe merkezi hala belirlenemedi.  Özel İdareden kalma derme çatma binalarda faaliyet göstermeye çalışıyor. Doğru dürüst bir belediye hizmet binası dahi yapamadı. İcraat yapacağı yerde banka hesaplarında para biriktiriyor. Meclis üyeleri, birim amirleri ve personeliyle uyumlu çalışmıyor. Özel İdarenin kapatılması nedeniyle Belediyeye devredilen işçileri havuza almak suretiyle belediyeden uzaklaştırmaya çalışıyor. Meclis üyeleri ve çalışanlar başkandan rahatsız ve huzursuz. Modern belediyecilik adına kentimize kattığı hiçbir hizmet olmamıştır. Sonuç olarak Tuşba’da elle tutulur hiçbir hizmet yoktur.

İpekyolu Belediyesi

İpekyolu belediyesi Bostaniçi ve Erçek Belediyelerini kapsayarak kurulmuştur. İsim olarak yeni olmasına rağmen belediyecilik anlamında Erçek ve Bostaniçi beldelerinden dolayı belli bir kadro yapısına ve tecrübeye sahip olması gerekiyor. Van’ın en büyük ilçe belediyesi olması ve devletten en yüksek maddi desteği aldığı ortadadır. Tüm bunlara rağmen İpekyolu belediyesi kiralık bir binada hizmet vermektedir. Ayrıca belediye binalarına asmış oldukları iki resimle halkın belediyesi değil bir gurubun belediyesi olduğu imajını vermektedirler. Çöp toplama dışında ciddi bir hizmetleri olmamıştır.

Tüm belediyeler sonuç itibari ile kentimizin imar, trafik, hava kirliliği, yeşil alan, spor alanları, kültür hizmetleri, Van Gölü’nün geleceği, sahil yolu ulaşım konularında herhangi bir iş yapmamış, vatandaşlarımızın gerçek anlamda beklentilerine cevap verememiştir.

Milliyetçi Hareket Partisi İl Başkanı Salih GÜNGÖRALP: Büyükşehir, İpekyolu, Tuşba ve Edremit Belediyeleri bana göre geçen bir yıl içinde hizmet yapmak için çaba göstermiştir. İleriki dönemlerde belediyelerin daha başarılı hizmet yapacaklarına inanıyorum.

Hür Dava Partisi İl Başkanı Rasim SAYĞIN:  Belediyelerin asli görevlerinin hiçbirisinin yerine getirilmediğini görüyoruz ve şehrin projelendirilmesi şehrin kalkınması şehrin altyapısının ve üst yapısının yeniden düzenlenmesi bunların hiçbirinin gereği yapılmıyor maalesef. Bir yıl geçmiş belediye çöp toplama ve birkaç yerde kısmen asfalt dökme dışında maalesef gözle görünür hiçbir faaliyeti yok. Haliyle bu noktada sıkıntılı. Sadece büyükşehir belediyesinin göze çarpan şekilde ulaşıma bir katkıda bulunan otobüs alım işi oldu o dahi bir proje olmaktan ziyade şehre sadece geçici bir nefes aldıran bir düzenlemedir. Şehrin ileriye yönelik daha çok kalkınması sağlayacak trafik projelerini geliştirebilecek bir şey bulamadık hiçbir belediyede. Herhangi bir çalışmanın yapılmadığı gözle görülmektedir. Belediyecilik sadece çöp toplamak değil.Ki buda doğru dürüst yapılmıyor. Şehri rahatlama adına geniş projeler ortaya koymaları gerekir. Maalesef bunları sağlayamadıkları gibi önümüzdeki yıllar içinde projelerinin olmadığını ve umut vaat edemediklerini görmekteyim. Van geri kalmış bir ildir, muhalefet partisi olarak eksikleri ortaya koyacağız ama şehrin gelişmesi ve kalkınması adına ciddi katkılar sunmaya hazırız.  Bütün şehrin bileşenleri güç birliği yapmalıdır. Van’ın hizmete ihtiyacı vardır.  Siyasi menfaatler peşinden koşmaktan ziyade Van’a nasıl çağ atlatabiliriz, nasıl daha geliştirebiliriz konusunu düşünmeliyiz.  Büyükşehir olma sıfatına nasıl erişebiliriz amacıyla bütün partiler, sivil toplum örgütleri bir araya gelip ortak bir çalışmalar  yapmaları kaçınılmazdır. Bu aşamada denetimin çok sağlam bir şekilde yapılması gerekir. Performans ve  öngörülen projelerin yerine getirilmesi noktasında belediyelerin tamamı sınıfta kalmıştır.

Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet TAKVA: Genel itibari ile Yerel Yönetim Seçimlerin ardından geçen 1 yıllık sürede başta büyükşehir belediyesi olmak üzere diğer alt belediyeler yeni kurumsal yapılanmalarını yürütüyorlar.  İlk kez büyükşehir olan ilimizde belediyelerimiz yeniden yapılanma ve kurumsal yapının tesisi üzerinde yoğun çalışmalar yaptı. Belediyelerimizin kendilerine ait hizmet binalarının olmaması, hizmet kalitesinin sunumunda, performanslarını olumsuz etkiledi diye düşünüyorum. Özel İdarelerin Büyükşehir Belediye yapılanması içinde lağv edilmesi, belediyelerimize büyük bir iş yükü getirmiş olmasına rağmen, özellikle ağır kış koşullarında mahalle yollarının kar mücadelesinde sorun yaşanmaması sevindirici bir durumdur. Köylerimiz mahalle statüsü kazandı. Dolayısı ile ilçe belediyeleri ile Büyükşehir Belediyesi arasında yeni çalışma şartları sağlandı. Aradan geçen bu sürede bu iletişim ve çalışma koşulları ile kurumsal yapılanma sürecinin başarılı geçtiği kanısındayım. Önümüzdeki sürecin daha verimli ve performans açısından daha iyi geçeceğini umuyorum. İmar Planının henüz istenilen seviyede uygulanmaması, kentin büyükşehir olarak yeniden yapılanması gibi konular üzerinde önemle durulması gereken durumlardır.  Ancak katılımcı demokratik bir yerel yönetim için halkın karar alma aşamalarında yer alması, yapılacak çalışmalarda halkın fikirlerinin de sorulması gelecek adına yapılacak güzel çalışmalar olacaktır.

Van Esnaf Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Muhittin AYDEMİR:   Başkanımız Faruk Alpaslan’ın milletvekili aday adaylığı nedeniyle istifası sonrası başkanlığa ben vekalet ediyorum.  Bu konuda fazla bilgi sahibi değilim. O nedenle belediyelerin geçen biri yıl içindeki performansları ile ilgili yorum yapmayacağım.

Türkiye Kamu-Sen İl Başkanı Kutbettin YILDIZ: Seçim sonrası biz Türk Kamu-Sen olarak belediye başkanı Bekir Kaya’yı ziyarete gittik. Ziyaret sırasında yaptığımız sohbette biz size oy vermedik ancak siz artık bir siyasi partinin temsilcisi değilsiniz, bütün bir şehrin ve bütün Vanlıların belediye başkanısınız. Bizde sizleri bu gözle belediye başkanımız görerek ziyarete geldik dedik.  Belediye olarak çalışmalarınızı yürütürken bizimde burada mecburiyetimiz var, bunu da dikkate alarak zaman zaman sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini alın ve bizde bu konuda katkı sunmak isteriz diye bir talebimiz oldu. Fakat bu talebimiz karşılık bulmadı. Biz halen fikir alışverişinde bulunmamız gerektiğine inanıyorum. Bize göre Büyükşehir Belediyesi, Edremit Belediyesi, İpekyolu Belediyesi, Tuşba Belediyesi çalışmalarını kapalı bir şekilde sürdürüyor. Daha doğrusu her belediye kendisine yakın olan sivil toplum kuruluşlarını çağırıp bilgi alışverişinde bulunuyor. Belediyeler bu güne kadar hiçbir toplantıya bizleri davet etmediler. Ayrımcılık var.  Biz  gelecek  daveti sabırla bekliyoruz. İlimizin büyükşehir olmasından dolayı beklentilerimiz fazladır. Bu memleket hepimizin memleketidir. Yerinde hizmetlerin yapılması, şehrin güzelleştirilmesi bizleri memnun ve mutlu eder. Bu şehrin bütün sorunları yapılacak hizmetler bizleri de ilgilendirir. Yapılan her türlü hizmete destek vermeye hazırız. Biz Türk Kamu Sen olarak belediyelere oy verdik yada vermedik diye bakmıyoruz, bu arkadaşlarımız hepimizin belediye başkanlarıdır. Büyükşehir yasasına geçiş için bu tür aksaklıklar olur normaldir. Belediyelerin gayretli bir çalışma içerisinde olduklarını görüyoruz. Belediyelerin bir yıllık peridolarına baktığımızda hizmetlerin yeterli olmadığını söyleyebilirim.

Van Baro Başkanı Avukat Murat TİMUR: Belediyecilik anlamında çok önemli olan hususlar vardır. Birincisi katılımcılık anlamında kentin katılımına herkesi katıyor mu katmıyor mu? Diğer bir önemli husus ise Belediye bütçesi şeffaf mıdır? Mali kaynaklar yerinde kullanılıyor mu? Hizmet anlamında ulaşım, kanalizasyon, su gibi konularda alt yapı hizmetlerinde önem veriyor mu? Vermiyor mu? Bu saydıklarım belediyecilikte çok önemli. Bir diğer konu ise kentleşme adına, yani çağdaşlaşma, modernleşme ekolojik bir çevrecilik anlamında bir kentleşmeye sahip mi? değil mi? Şimdi geçmiş belediyelerin çalışmalarını biliyoruz. Geçmişteki belediyeler aslında birer kara kutuydu. DBP’li belediyelerden önceki belediyelerin kentleşme adına bir şey yapıp yapmadığını, proje ve planlarının ne olduğunu kimse bilmezdi. Fakat bu dönemde insanlar artık şunu biliyorlar, evet bu belediye ekolojik anlamda, ekolojik duyarlılığı olan, çevreci yönü olan, bu konuda hassasiyetleri olan bir belediyedir. Diğer taraftan da katılımcılık ile ilgili de, hem kent konseyi, hem diğer sivil toplum ile ilişkiler başlangıç mahiyetinde bile olsa bu ilişkilerin başlatılmış olması önemlidir. Şimdi mali kaynaklar ile ilgili belediyenin girdisi ve çıktısı hakkında sadece belediyenin bu yıllık faaliyetleri hakkında herhangi bir vatandaş, kamuoyu ve basın çok rahatlık ile bu konudaki mali tablosunu görebiliyor. Belediyeler ilkesel anlamdaki bağlamları son derece önemlidir. Bu tür olayların geneline ilkesel bir biçimde yaklaşıyor. Birçok noktada tutarlı, demokratik bir yaklaşımı söz konusudur. Fakat vatandaşların belediyelerden beklentileri çok yüksektir. Eğer ki çevreci bir belediyecilikten söz ediyorsak, bisiklet yolundan tutunda yürüyüş yollarına kadar bu konularda da insanların belli bir beklentisi var. Belediyelerin bir yıl içerisindeki genel hizmetlerini değerlendirdiğimiz zaman demokratik, şeffaf, ilkeli bir belediyecilik anlayışıyla hizmet verdiğini söyleyebilirim. Bu kentte belediyelerin yapacağı çok işi var. Son dönem ki ulaşım hamlesi bile kentte ciddi bir heyecan yarattı. Hizmet anlamında sivil toplum örgütlerini işin içine biraz daha katarak, bu kentin turizm kentine dönüşmesini sağlayabilirler. Genel anlamda baktığımızda belediyelerin hizmet anlamında çalışmalar yaptığını söyleyebiliriz.