Van'da Kentsel Dönüşümde Ayrımcılık Sürüyor

İlhan SİYAHTAŞ

Van’da 2011 depremlerinde ağır hasar görmesi üzerine AFAD tarafından incelenerek yıkım kararı verilen site ve bina sahipleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kentsel dönüşüm kapsamına alınmayarak mağdur ediliyor. Ak Parti Van Milletvekillerine ye yetkililere seslenen depremzede arsa sahipleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın mağduriyete yol açan kentsel dönüşüm uygulamasının düzeltilmesini istiyor.

VATANDAŞA KİM SAHİP ÇIKACAK?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Van’da deprem sonrası başlattığı kentsel dönüşüm uygulamasında eşitlik ilkesine aykırılık ve çelişki bulunduğunu belirten depremzede vatandaşlar, kentsel ayrımcılık yaratan yanlışa son verilmesi gerektiğini belirttiler. Vatandaşlar şunları söylediler:” Deprem sonrası binamızı inceleyen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı teknik görevlileridir. Rapor hazırlayarak Valilik ve AFAD kanalıyla binamızı riskli diye yıkmamızı isteyen, hatta yıkılmadığı takdirde yasal yaptırım uygulanacaktır diyen de yine kendileridir.  Şimdi kentsel dönüşümden yararlanmak isteyen biz arsa sahiplerine binanızı yıktınız dönüşümden yararlanamazsınız diyorlar?   Riskli binanızı yıkmamışsanız kentsel dönüşümden yararlanabilirsin demekteler. Bu nasıl anlayış?  Van’da yaşanan bu çarpıklığı mağduriyeti giderecek, vatandaşa sahip çıkacak ve yardımcı olacak bir yetkili, ilgili, milletvekili, meslek odası, hukukçu yok mudur? Valilik ve belediyenin harekete geçmesini istiyoruz.”

TALEPLER REDDEDİLİYOR  

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı genelge ile deprem sonrası AFAD tarafından yıkım kararı verilen ancak yıkılmayarak ayakta duran ağır hasarlı binalar kentsel dönüşüm kapsamına alınırken ağır hasarlı ve  risk taşıyan binalarını yıkan vatandaşların kentsel dönüşümden yararlanma talepleri ise reddediliyor.

VATANDAŞLAR BİLGİLENDİRİLMELİ

 Depremlerde ağır hasar raporu verilmesi üzerine binalarını yıkan vatandaşların kentsel dönüşüm taleplerinin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından kabul edilmemesini eleştiren İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Kamuran Turgut,” Kentsel dönüşüm üzerine halkımız bilinçlendirilmeli ve doğru bilgiler verilmeli” dedi. Kentsel dönüşüm çerçevesinde uygulanan yasının Van’da henüz istenilen düzeyde olmadığını vurgulayan Turgut “  Kentsel dönüşüm uygulanması için bazı şartların sağlanması gerekir. Kentsel Dönüşüm projesi Afet riski altında riskli binaların dönüşümünü sağlayarak Türkiye genelinde sağlıklı, güvenli ve yaşanılabilirliği sağlamak adına çıkarılan bir kanundur. Bu Van’da uygulanmaya alındı ve şuan 3-4 tane riskli yapı tespiti yapan firmalarımız var. Vatandaşlarımız bu kentsel dönüşüm ile ilgili bilgilendirilmelidirler. Yasa neleri kapsıyor kimleri kapsıyor, kimler nasıl ne derece faydalanabilir ilk başta bunu vatandaşlarımıza aktarmamız gerekir.  Kentsel dönüşümün birçok faydası var, devlet kredi desteği sağlıyor, kira yardımında bulunuyor, tapu harçlarından ve ruhsat harçlarından vatandaş muaf oluyor.  Bu yönden baktığımızda kentsel dönüşüm projesinin vatandaşlara artıları vardır” diye konuştu.

SORUN ÇÖZÜLMELİ

 Van’da yaşanan depremlerden sonra binaları ağır hasar gören ve AFAD raporları ile yıkımına karar verilen arsa sahiplerinin yasadan yararlanmadığını anlatan Kamuran Turgut  “Biz oda olarak gerekli yerler ile görüşmeler yaptık fakat bununla ilgili herhangi bir netice elde edemedik. Bu yasa esnekleştirilerek binasını yıkan arsa sahibi vatandaşlarda kentsel dönüşümden yararlandırılmalıdır.  Bu olmayacak bir şey değildir. Valilik ve belediye biraz daha bu işin üzerine düşer ve sorunu çözebilirler. Şuan yasadan binası ağır hasarlı ama yıkmamış olanlar faydalanabiliyor. Orta hasarlı olsa bile faydalanabiliyor. Risk teşkil eden bütün bina, ev, apartman, iş hanı ne olursa olsun risk taşıyor ise kentsel dönüşümden faydalanabilir. Binanın ruhsatı olup olmaması da önemli değil, sadece riskli bina olması yeterlidir. Kurumlara, ilgililere buradan seslenmek istiyoruz, depremzede insanlarımız mağdurdur sorun çözülmelidir.  Bunun yanında kentsel dönüşüm kredisinin yüzde ellisini faizi değil de faizi hiç alınmayabilir. İnsanlarımız hakikaten çok mağdurdur,  hasarlı binalarda mecburiyetten kalan vatandaşlarımız bile var” dedi.

VAN’A ÖZGÜ DÜZENLEME YAPILMALI

Van’da deprem sonrası uygulanan kentsel dönüşümde çifte standart olduğunu, yanlış uygulamanın acilen düzeltilmesi gerektiğini belirten Polen Profesyonel Site Firması Sahibi Aydın Adıyan “Van’da deprem sonrası yıkılan ağır hasarlı, riskli site ve binaların kentsel dönüşüm kapsamına alınmaması yanlış bir uygulamadır.  Van’da depremde ağır hasar görüp AFAD tarafından yıkım kararı verilen site ve binaların kentsel döşümün kapsamına alınması gerekiyor.  Çünkü deprem sonrası binalara ağır hasar yani yıkım kararı veren hatta yıkımın kısa sürede gerçekleştirilmesini isteyen Bakanlık, Valilik ve AFAD’tır. Vatandaşlarımız yıkım kararına yani yaslara uyarak ağır hasarlı, riskli binalarının çevreye insanlara zarar vermemesi için kısa sürede yıktırdılar.  Aynı şekilde yıkım karı verilen riskli binaların bir kısmı ise çeşitli nedenlerle ayakta kaldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yıkımı bekleyen ancak ayakta duran ağır hasarlı binaları kentsel dönüşüm kapsamına alırken binasını yıkan arsaları kentsel dönüşüm kapsamına almıyor. Burada açık bir çelişki bulunmaktadır. Vatandaşa bu binaları devlet inceledi ve yık dedi. O zaman yıkılan binayı siz neden kentsel dönüşüm kapsamına almıyorsunuz?  Böyle çifte standart olur mu?  Hatalı uygulama nedeniyle yüzlerce site sakini mağdur durumdadır. Van iki yıkıcı deprem yaşadı ve bu depremlerde çoğunlukla siteler ağır hasar aldı.  Özellikle yıkılan sitelerin yerleri şuan boş arazi olarak duruyor ve depremin izlerini taşıyor. Yıkılan binalar 20 -25 yıllık binalardır. Devlet binaları ortadan kaldırdı ama arsaları duruyor. Bu sitelerdeki hak sahiplerinin profiline baktığımızda ise genelde emekli olmuş veya tasarruf ederek ev sahibi olan insanlardır. Bu insanların bir daha aynı yerde ev yapmaya güçleri yetmeyecektir.  Devletin vatandaşlarına yardımcı olması gerekir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentsel dönüşüm uygulamasında Van’ın durumunu dikkate alarak deprem sonrasına göre düzenlemeler yaparak yıkılan site ve binaları da kapsama almalıdır” şeklinde konuştu.