ŞEHİR
MÜCAHİT ŞENGÜL
Bakmayın şu halime. Normalde bu şekilde sokağa çıkacak kadar delirmedim. Herkesin içinde bir parça delilik hamuru vardır da ben o hamuru çok yoğurmuyorum. Ayakkabılarım mı? Aldılar. Eveeet. Zorla aldılar. Gömleğimi de pantolonumu da... Neyse ki iç çamaşırım ve atletimi istemediler. Daha doğrusu almadılar. Almak isteseler vermem gerekebilirdi. Çünkü diğer şeyler için direndiğimde kafamı çöp sularının birikintisine sokmaya çalıştılar. Saçlarım bu yüzden dağınık ve leş gibi.
Ev mi? Evet, var. Evim var tabİi. Şu an oraya gidiyorum ancak çok uzakta. Ya iki otobüs değiştireceğim ya da taksiye bineceğim. Şehirdeki taksilerin yarısından fazlasına el etmeme rağmen bir tanesi bile durmadı. Hatta küfür ederken geçip gittiklerine yemin edebilirim. Hava sıcak değil ama soğuk da değil belki biraz soğuk galiptir. Pis bir sonbahar günü işte! Şemsiyem varken bile tahammül edemediğim yağmur şimdi tenime dokunuyor. Otobüs diyordum. Onlar da ne kadar yalvarsam da almadılar. Dahası yarım saatlik sızlanmamın ardından biri beni aldı. Geriye bir araca daha binip eve kavuşmak kalıyor ama bu yol daha uzun ve maalesef inmek zorunda olduğum bu durak şehrin en işlek yerinde.
İlkin herkesin beni meczup sanacağını düşünüyordum. Ya da dilenmeye çalışan biri sanacaklarına inanmıştım. Ancak hiç kimse bana bakmıyor bile. Mesela şu adam… Elinde bond çanta. Kulağında da şu kablosuz kulaklıklardan var. Diğer elinde de kahve bardağı. Hararetli hararetli konuşuyor bir yandan da kahvesini yudumlayıp koşturuyor. Ya da şu kadın… Elinde şu küçük cins köpeklerden, sırtında muhtemelen elindeki canlının familyasından yapılmış bir kürk ve diğer elinde telefonu var. Muhtemelen ahmak takipçileri için canlı yayında. Hemen yanımdan bu kez bir genç grubu geçiyor. Öyle bir muhabbete dalmışlar ki… Arada bir kahkaha sesleri yükseliyor. Gülmekten yerlere yığılıyorlar neredeyse.
Lüks bir restoranın önünden geçiyorum şimdi. Buradan, kıyafetlerimle geçerken bile acaba benim için ne düşünürler diye merak ederdim. Şimdi fark ediyorum ki ne müşteri ne çalışanlar bırakın benimle ilgili negatif düşünceler edinmeyi beni hiç fark etmediler bile. Bir süre daha görünmez bir adam gibi şehrin içerisinde ilerledim.
Durdum sonra. Bitmez tükenmez şu yoğunluğa baktım. Korna sesleri, insan sesleri, araç sesleri, binaların renkli tabelalarından suratıma suratıma çarpan binlerce renk gürültüsü… Sanki bir oyun içerisindeydim. Oyundaki karakterler sınırlıydı ve sürekli aynı kişilerle karşılaşıyor gibiydim. Aynı adam. Aynı kadın, aynı insanlar… Hepsi de bana kör. Nihayetinde beş altı yaşlarında bir çocuk ile göz göze geldim. Halime acımıştı belki.
Annesinin kolunu çekiştirdi defalarca. Kadın telefonun ekranından gözünü ayırmadan oğlunu çekiştirerek ilerliyordu. Durdu. Çocuğa baktı. Ne istediğini sordu. Çocuk bu azarlayan bakışların altında ezilirken beni gösterdi annesine. Kadın ile göz göze geldik.
Öyle bir baktı ki bana. Ben bile kendimden tiksindim. Bir insan bakışları ile küfür edebilir miydi? Evet, hiçbir şey demedim. Çocuk kolunu annesine teslim etmiş gibi sürüklenirken benimle göz göze geldi yine. Bir süre halime, tipime baktı. Annesinin ardı sıra sürüklemesine teslim olmuş vaziyette uzaklaşırlarken yine göz göze geldik, tebessüm etti.
ÇELİK, DEMİR VE MODERNİTE
BARIŞ ALTINTAŞ
Tenime değen bu rüzgâr, kalbimin bahar iklimi gibi... Kulaklarımın çekiç, örs, üzengi noktalarına melodiler yığan bu dalga sesleri, bu harmoni, bendimin kendini fark edişi... Siyah beyaz, gözlerimin basit karmaşıklığını gökkuşağına çeviren renkler, var olmanın heyecanını tadan çocuklar misali Coşkun ve kabına sığmaz...
Tüm bu kompozisyonun var olma kümesinde ben, burada ama bir yerlerden geldiğinin bilincinde, içinde yabancısı olmadığı ama tam olarak bilmediği bir yere hasret. Bu, gözleri görmeyen karınca, tek kanadı ile uçan akbaba, şu nar ağacı, çöplerde harıl harıl çalışan saprofit bakteri, akciğer solunumu için gün sayan bu çinakop balığı, ben, sen ve öteki, hepimiz bu var olma kümesinin elemanlarıyız. Her canlı ve dahi şey olarak adlandırılan her tanımlı ya da tanımsız varlık, kendisi için var olma piramidi içeresinde usulca, doğup, yaşayıp, görevini yerine getirip, üreyip, bu evrenden ayrılma işlemini tamamlıyor ve tamamlamakta, tıkır tıkır işliyor basitliğin karmaşıklığı da sistem. Hepsi belirli alan, sınır ve ölçüde, ölçüden şaşmadan devinimini tamamlamakta...
Tüm bu canlı formları içerisinde, düşünce, yorumlama, başkaldırma ve irade yetileri ile donanmış olan insan madde, mana ve bilakis ekosistem üzerinde en önemli etmen olarak yer almakta... Tüm bu özelliklerin var olduğu bir canlı sınıfının her ne kadar "Düş Âlemleri' kuracağı varsayılsa da, pratikte durum insanlık tarihinin bu yetiler üzerinden tarumar oluşu ile doludur. Bu perspektifte insan denen kendi kıyısının meçhulü olan, belirli sınırlar, belirli mekân ve belirli süre üzerinden varlığını devam ettirebilen bu biyolojik canlı, bu süreçte kendisi ile beraber canlı ve cansız tüm ekosistemi bir yok oluşa doğru sürüklemeye devam etmektedir, bu sürükleme bilinçten beri bir düşünsel ve eylemsel durum değildir...
İnsanlık tarihinden beri yapılan savaşlar, katliamlar, kimyasal, biyolojik ve nükleer denemeler, doğa kıyımları, toprak, su ve havaya bırakılan atıklar ile doğa ve var olma koşulları her gün daha da kirlenmekte, makro ve mikro âlem ile beraber insan neslini de tükenmeye doğru götürmektedir. Modern dönemde çelik, beton ve demir üzerinden şekillenen bu rakamlarının toplamı (21. Yy.) 3 olan mağara devri, insan neslinin katliamlarının daha yasal ve daha bilimsel şeklinin devridir. Beton yığınları arasında madde ve mananın anlamını kaybeden insan, bir kuş sesine, bir dalga heybetine, birazcık çıplak ayak ile yürünebilen toprağa hasret kalmıştır. Modern mağara çağı olan bu dönem, yasal kölelik ve özgür olduğuna inandırılmış yığınların kast sistemi içerisinde, açlık, yoksulluk ve ölümlerine şahittir... İnsan denen kendi kıyısının meçhulü bu varlık, Habil ve Kabil’den beri, âdem ile beşer olma mücadelesinde soluk soluğadır.
Var olma sürecinde her şeyin madde ve canlı bağlamında birbirine perçinlendiği bu serüveni bozan yegâne varlık elimizdeki verilerle sadece insandır... Buna son verip, yeni bir soluk, yeni bir anlayış ve yeni bir devinim ile yol alacak olan yine insandır. Sahip olduğu ve kendisini her canlıdan farklı kılan temel özellikler ile madde, mana, ekosistem ve kendi türü arasındaki ilişkiler yumağını pozitif yönde değiştirebilecek olan yine kendisidir... Bu süreçte kendi benliğinin farkında olan, düşünen, duygudaşlık yapan, hayal kurabilen, düşünsel ve eylemsel varlığını tüm var olma sisteminin bir parçası olduğunu kavrayarak yaşayabilen insanlar, mananın da kapısını aralayacaktır.
Yeni bir soluk, yeni bir devinim, eylemsel ve düşünsel yeniden var olma, benim, senin, onun, bizim ve hepimizin elinde.
BİR KUYU HİKÂYESİ
ERCAN TÜRKER
Siharda’ydı ilkin gözlerime düşen ilk korku
lâhuti rüyam sağır sularına bulaştı
Çocuk gözlerimden keçi kıran kuşlarının göçüne
tuhaf bir bedevi merakı bıraktım.
Yakubi sesler çalındı kuyuma, davetsiz
ebedi bir ıstıraptı sara nöbetlerim;
ışığın gölgesi damladı derimden.
gecenin ucunda kısık dağınık bir güneş
ılgın savruluşlarına tutundum bir bilmecenin
Devşirmeydi tüm dervişler, keşişler, hahamlar
bütün iyi kitaplar mülteciydi;
bütün kötü kitaplar gibi
sürgünlüğü emrediyorlardı ki
ıssız bir zamanın yarısında,
tanrısını günahla küstürmüş
kahırlı bir adamdım
Kutsaldı söz, puslu iklimler tanrısal,
din sessiz bir korkuydu mabetlerde
pelesenk dillerde tutkulu mırıltılar...
kokmuş bir su karışımı tüm beni adem
İçimi avuçlayan bir sesle irkildim
tepeden tırnağa ıslandım suya bakarken
derinlerinde boğulduğum bulanık sularına tutundum
semavi dava tüm ağırlığıyla sürerken.
KIRGINLIĞIN KANAMALARI
RAİF ARAS
Susmalarım var
birikti avuç avuç
yeni acılara ait sesleri
topluyorum yalnızlığımda...
Dillenirse acılarım,
avuç avuç biriktirdiğim
susmalarıma ulaşır dilimde...
topladığım susmalarıma neden
yalnızlığı anlatamam
gönül kırgınlığının kanamalarında...
Sevmelerim, acılarım, yalnızlığım
gönül kırgınlığımın kanamaları
ardımda kalacak elbette...
duyduğunda son haberi
musalladan almaya gelme...
SERZENİŞ
ELİF AZRA ŞAHİN
Ben yüreği Elif
bilmem kaçıncı tufan eşiğinde
kelimelerin başlangıcı
"Kirpiğine kadar sevdiğim
kokusu cennetim, yüreği servetim."
deyip, sevdiceğini
hiç mi hiç az sevemeyen
Ellerim yüreğimde serçe misali ürkek
geceyi dağ ardına salıp
gündüzün eteklerine tutunup
umutlarını güneşe uçuran
Hoyrat ellerin çocuk gelini
hoyrat türkülerin kınalı elleri
yıldızlarım yorgun
bulutlarım koşar adım
Ay yaktusu geceleri yüreğimde
ağırlayamaz oldum
artık sendelediğim yerde
kendi hayatımın üzerine devriliyorum
hüzün sevip hüzün kokan yüreğim.
VANLIYIM BEN
ŞEVKET SULHAN
Gülümseyen yüzü, ağıtlarında çığlık
umutları ertelenen çocuk
bu toprağın olgun meyvesiyim ben
ezelden ebede Vanlıyım ben
Erek gibi dik durur başım
coşkun çağlarım Muradiye gibi
ömrümün çiçekleri yaprak döker
toprağında yeşeren meyveyim ben
ezelden ebede Vanlıyım ben
Sevdamda sevdasını yaşadım
el oldu yolum gurbet gurbet
düştüm kalktım sılaya döndü sonum
ezelden ebede Vanlıyım ben
İnci kefalde inciyim, aşım
tandırda lavaş, sofrada gardaşım
tez severken Erciş’te
selvi yara düşkünüm ben
ezelden ebede Vanlıyım ben
Sen bensin ben de sen
siyah beyaz yoktur gayrımız
yürekten çıkar gülüşümüz
merhamette dost canlısı
ezelden ebede Vanlıyım ben
Yerde mavidir tonun
heybende gizlidir mazin
dağlar hayranlıkla bakar
ilanı aşka çıkmış Süphan, Nemrut…
ezelden ebede Vanlıyım ben
Mazide birliğimizin mimarı
gelecekte beraberliğimizin umudu
sen kutsanacak ilk ve son yer
senden öte nefeslenemem ben
ezelden ebede Vanlıyım ben.
MİSAFİR OLSAM
DOĞAN SANCAK
Ölmeden önce sana misafir olsam
belki bir çul serersin
ve gıkım çıkmadan sohbetine
saçını kulak arkana geçirme
halinde kaybolsam...
Ölmeden önce diyorum misafir olsam
belki bir bardak suda
olur ya bir tebessümü sadaka versen
bütün becerilerimi aklıma kazıdığım
şiirlerden kitaplardan çaldığım
birkaç kelam ile ruhunda direnişe sebep olsam
Ölmeden önce diyorum sana misafir olsam
kulaklarımıza fısıldanan müzikle işbirliği yapıp
ruhunun yaptığı direnişe karşılık versem
oysa niyetim sadece seni direnişe sürüp
kasten sana yenilmek değil miydi?
kabul ediyorum, büyük zafer kazandın
kaybettim ve bu beni mutlu ediyor
evet kaybettim kelimesi beni mutlu ediyor
yüreğimin baş köşesine işgal bayrağını diktin
Sana somut bir dille anlatmak istiyorum,
bak sevdalım, yok olmadan anlımı anlına
dayamadan ağzın dünyanın en acımasız düşmanı
olarak karşımda durmadan
Bedenim karınca istilasına uğramadan
beynim bir akşamüstü yılanlara yem olmadan
ve sen içinde yok olmadan ben ise çürümeden
bütün bunlar başıma gelmeden, sevdalım...
ölmeden önce diyorum sana misafir olsam.
GÜZEL VAN’IM
M. LATİF BAKIŞ
Gerdanına girdap dizip kehkeşana el sallama
Yeşil çiçekle sazlıkla mahilere bel bağlama
Öyle unutup kendini, martılara dert ağlama
Senin başkadır dostluğun-yârenliğin Güzel Van’ım!..
Erek ve Artos mağruru sana tekmil selam durur
Edremit ve Zernek çayı kucak açmış sana yürür
Horhor’un derin nefesi kem gözlerden seni korur
Şahbağı senin otağın, sen ne güzel yurtsun Van’ım!..
İskele’den bin bir yolla yollar sende giriftardır
Katar katar gözyaşları vapurunda hüruşandır
Vuslatta ayrı bir hüzün, firkatte başka hal vardır
Med-cezirlerin pek deli, pek keskindir hırçın Van’ım!..
Yakamozlar cilveleşir, âşıkların söyleşirler
Koyun-kuzular meleşir, mer’aların yeşerirler
İnci kefal’in albatros ile yaman çekişirler
Varlık ve oluş içinde daima zahirsin Van’ım!..
Bir yudum sodalı suyun cana şifa sunar bizde
İki Nisan katresiyle bârik olur rahmet bizde
Semaverin eşliğinde tandır-peynir tattır bizde
Her unsur bir alâmet-i cennettir Güzel Van’ım!..
Analı-kızlı ağlarsa ses etme ki namâhremdir
Kız kalesi genç kalplere gâh mesire gâh matemdir
Şahbağı’ndan gelen sütler sadra şifa-ı elemdir
Nergiz, ışgın, kuşburnuyla her mevsimi şifa Van’ım!..
Tabiatın tüm renkleri ne de güzel birlik olmuş
Mavi-yeşil-beyaz tonlar bir kedide tuval olmuş
Tüm nimetler imeceyle hemen de keledoş olmuş
Elma-erik bahçesiyle cennetti aratmaz Van’ım!..
Tarih kurduk Urartu’yla güneşi burçlara diktik
Rus, Ermeni her gavurla kavga verip destan dedik
Haram her niyeti kesip Kale’ye Albayrak diktik
Yüz yirmi yiğit şehidin kanıyla kutsanmış Van’ım!..
