Van Gölü ölüyor!
Türkiye'nin en büyük gölü, cam kesiti mavi rengi, adaları, koyları, sodalı suyu, doğal güzellikleri, doğal yaşama alanları, endemik Van Balığı ile Van'a can veren Van Denizi maalesef ölüyor.
1915’de işgal edilerek yakılıp yıkılan Van, 1918’de işgalden kurtuldu. Harabe görünümünü alan, geride bir avuç yüreği yaralı insan kalan şehrimizin yeniden kuruluş çalışmaları 1920’lerden sonra başladı. 1930’lu yıllarda çağdaş, planlı şehircilik anlayışıyla Türkiye'nin en uzun, en düzgün iki yanında kehriz sularının aktığı kanalların yer aldığı, Van'a güzellik katan İskele Caddesi açıldı. Öğrenci, öğretmen, asker polis, amir memur, işçi ve vatandaşların ortak katkılarıyla caddenin iki tarafına kavak ağaçları dikildi. 1980’lı yıllarda bir iki gün içinde ağaçlar acımasızca kesilince caddenin güzelliği yok oldu. Kavak ağaçları yerine uzun ömürlü ağaçlar dikilmeyince cadde özelliğini de kaybetti. Rant beklentisi, küçük hesapları olanlar sevindi, güçsüz sade vatandaş üzüldü. O gün meslek odalarından, sivili toplum kuruluşlarından, etkili vatandaşlardan “ağaçları neden kesiyorsunuz, yapmayın etmeyin” diye bir ses yükselmedi. Yıllar sonra ne büyük bir değer kaybedildiği anlaşılınca eski fotoğraflar üzerinden İskele Caddesi üzerine ağıtlar, güzellemeler yakılmaya başlandı. Ama biz nerde hata yaptık diyen çıkmadı.
Erek Dağı yamaçlarının kar sularından oluşan, kuzeyden güneye, doğudan batıya yer altından gelerek şehrimize yıllarca lezzetli içme ve sulama suyu imkanı sunan 34 kehrizimiz vardı. Kehriz suyu bugün şişelenerek satılan ancak ne olduğu pek bilinmeyen sulardan daha kaliteliydi. Ayrıca şehrin dört bir yanında bulunan tarihi çeşmelerden akan özel bir içme suyu olan zernabat suyumuz vardı. Kehriz ve zernabat suyu güzergahları üzerine plansız, ruhsatsız yapılaşma ve kazılan fosseptik kuyular sonucunda su kaynakları köreltildi. Su mimarisinin dünyada az sayıdaki örneklerinden olan kehrizlerin yok edilmesine ne resmi bir makam ne Vanlıyım diyen bir yiğit sahip çıkmadı. Tarihi turistik ve doğal değeri olan, asırlar boyu küçük bakım maliyetleriyle ayakta kalan su sistemimizi kendi ellerimizle yok ettik. Şimdi kehriz suyu içenler şanslı, hatta şaka yoluyla gerçek Vanlı sayılıyor.
