Van iyi bir yerde değil

Rıdvan Can - Burhan Ergin

1995 ve 2017 yılları arasında toplam 22 yıl içerisinde bugüne kadar Van'dan yapılan patent sayısının 36 olduğunu belirten Salih Koca, "Van ilimizde henüz bir coğrafik işaret konusunda tescili yapılmış bir ürün bulunmamaktadır. Rakamlar Van'ın iyi bir yerde olmadığını gösteriyor" ifadelerini kullandı.

Van Ticaret ve Sanayi Odasında gerçekleştirilen seminere Vali Yardımcısı Mehmet Parlak, Van TSO Başkanı Necdet Takva,   Türk Patent Yenilik ve Tanıtım Daire Başkanı Salih Koca, Türk Patent Coğrafik İşaretler Daire Başkanı Hakan Kızıltepe, KOSGEB Van Müdürü Bilal Emre Yörük, Van Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası Başkanı İbrahim Şahin ve çok sayıda davetli katıldı.

"VAN'IN ÜRÜNLERİ İÇİN YOĞUN ÇABA SARF EDİYORUZ"

Seminerde ilk söz alan Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva, Van'da üretilen ürünlerin tescillenmesi konusunda büyük bir çaba sarf ettiklerini belirterek, "Bundan bir süre önce basından bazı arkadaşlarımız Van Kahvaltısını coğrafik işaretinin olabileceğini ve Ticaret ve Sanayi Odasının bu konuda ipe un serdi yönünde bir kanaat ortaya attılar. Van Ticaret ve Sanayi Odası asla ipe un sermez, serilmeyeceğini bilen bir kurumdur. Dolayısıyla bizim kentimizle kurduğumuz bağın aslında mide kursak bağı olmadığını bir gönül bağı olduğunu defalarca ifade etmemize rağmen bu konuda nedense ısrarlı bir yaklaşımla Ticaret ve Sanayi Odasını kentin marka değeri olabilecek, kentin endemik türlerinin tescillenmesi konusunda spekülasyon yaptıkları yönünde bazı yaklaşımlar içerisine girdiler. Biz bu yaklaşımları kabul etmiyoruz. Van Ticaret ve Sanayi Odası kendi kentinde üretilen ürünlerin tescillenmesi konusunda da yoğun bir arzu ve istek içerisinde çalışmalarını yürütüyor. Tabi bunu karşılıklı bir spekülasyona dönüştürmek yerine biz işin uzmanlarından yardım talep ettik. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı Türk Patent Kurum bu konuda Türkiye'nin otoritesidir. Dolayısıyla bizde Türkiye'nin otoriteri olan kurumdan ricada bulunarak, dedik ki Van'da çok konuşulan, tartışılan aslında olması gereken bir meselenin doğru temellerde anlaşılması ve eksiklerimizi gidermek istediğimizi anlattık. İpe serilen unları da dökerek, bundan belki bir ekmek yapabiliriz anlayışı çerçevesinde bir araya geldik" dedi.

"13 ÜRÜNÜMÜZ İÇİN BAŞVURUDA BULUNDUK"

2010 yılında 13 yerel ürünle ilgili coğrafi işaret tescil başvurusunda bulunduklarını anlatan Takva, "Deprem süreci ve teknik bir takım nedenden dolayı bunların olamayacağı, eksiklikleri nedeniyle veya bir takım gerekçelerle reddedildi. Bunlardan bir tanesi de Van Kahvaltısıydı. Bizim dünyaya tanıttığımız en büyük değerlerimizden biri Van Kahvaltısının coğrafi işaret tescilinin olamayacağını, bir konsept, bir öğün olamayacağı yönünde bize bir yazı gönderdiler. Daha sonra garanti marka tesciline başvurduk, belki de Türkiye'de ilk olacak şekilde bir öğün yemeğini onaylatarak, bunu Van'a kazandırdık" ifadelerini kullandı.

"VAN TSO HALKIN EMRİNDEDİR"

Van Ticaret ve Sanayi Odası olarak halkın emrinde olduklarını söyleyen Takva, "Van Ticaret ve Sanayi Odası halkımızın emrinde bir odadır. Kimsenin babasının malı da değil, ne ben ne de arkadaşlarımız asla bu duyguyla hareket etmedik. Bütün enerjimizi ve sahip olduğumuz bilgi birikimle kentimizin markalaşması yönünde yoğun bir emek ve çaba içinde değerlendiriyoruz. Tabi yönetim kurulumuzda Yusuf Konak hariç hiçbirimiz kahvaltıcı değiliz. Kahvaltı meselesi daha sonraki süreçte standarda oturtacak, sahiplenecek sektör temsilcileridir. Bu bizim işimiz değil, keza coğrafi işaret tescillerinin sevk ve idaresine ilişkin süreci de sadece Ticaret ve Sanayi Odası yapacak diye bir şeyde yoktur. Bunu kurumsal kimliği olan herkes yapabilir. Yine 2010 yılında Van Ticaret Borsası birkaç ürün üzerinden coğrafi işaret tescili almak üzere münacatta bulunmuş, bu süreçlerde devam ediyor. Diğer kurumlarda bu konuda insiyatif alabileceği gerçeğini paylaşmak istiyorum ama Van Kahvaltısı süreci çok önemliydi. Bu konuda ısrarcı olduk. Biz meslek odası olarak Türkiye'deki bütün belediyelere ve valiliklere yazılar yazdık. Dedik ki bünyenizde Van Kahvaltısı unvanıyla bu standartlar çerçevesinde eğer ki bir işletme açılacaksa, bunu mutlaka Van Ticaret ve Sanayi Odasından da izin alınarak, yapılması gerektiğini vurguladık. Dolayısıyla 20'ye yakın kurum ve kuruluştan bize geri dönüş oldu. Hatta bazıları unvanlarını değiştirdiler. Örneğin Van Kahvaltısını Can kahvaltısı olarak değiştiren işletmelerde oldu" şeklinde konuştu.

"VAN'DAKİ YÖNETİCİLER ÜZERİNE DÜŞENİ YAPMALIDIRLAR"

1995 ve 2017 yılları arasında toplam 22 yıl içerisinde bugüne kadar Van'dan yapılan patent sayısının 36 olduğunu belirten Türk Patent Yenilik ve Tanıtım Daire Başkanı Salih Koca, "Faydalı model başvurusu sayısı 28, marka başvuru sayısı bin 637, tasarım başvuru sayısı 33 adettir. Van ilimizde henüz bir coğrafik işaret konusunda tescili yapılmış bir ürün bulunmamaktadır. Tabi bu rakamlara baktığımızda Van ilimizde yapılan başvuru sayılarının az olduğunu maalesef üzülerek belirtmek istiyorum. Ancak biz Van ilimizin potansiyelinin bunun çok ama çok üzerinde olduğuna da inanıyoruz. Bu sayıların hızlı bir artış göstermesi Van'daki yöneticilerin, sanayicilerin, üniversitenin elindedir. Biz bu konuda kurum olarak sonuna kadar Van'ın yanındayız. Burada sadece bu iş Van Ticaret ve Sanayi Odasının elinde değil, kentte bulunan ve kurumsal kimliği olan herkesin üzerine düşeni yapması gerekiyor. Kurumsal olan herkes tescil başvurusunda bulunabilir" dedi.

"VAN'DA ÇOK ÖNEMLİ DEĞERLERİN OLDUĞUNU FARK ETTİK"

Van'ın listesinde çok önemli ürünlerin olduğunu anlatan Koca, "Bu sabah Van Kahvaltısı yaptık ama o kahvaltının içinde o kadar güzel şeyler vardı ki, bir noktaya odaklanmayın. Uzmanımız Van Kahvaltısının tescilini yapabileceğimizi söyledi. Bizim için önemli olan Van'ı en iyi şekilde temsil edecek uluslar arası düzeyde onu anlatabilecek duruma gelmektir. Bir kahvaltıya takılıp kalmanız size sadece zaman kaybı yaşatır. Örneğin Van'ın otlu peynirinin harika bir tadı var. Onun dışında birçok önemli değeri var. Bunların hemen tescil işlemlerinin başlatılması bizim için ve Van için büyük bir kazanç olacaktır. Van otlu peynir için tescil aldığında bir başka il bu bizim otlu peynirimiz diyemeyecek. Coğrafik işaret tescilini taşıyan her ürün yetiştirildiği ili temsil edecektir. Ben burada Van'daki yöneticilere de seslenmek istiyorum. Kendi öz değerlerinize sahip çıkın. Coğrafik işaretlerini ulusal ve uluslar arası düzeyde tescil ettirmeniz ve markalaştırma noktasında her türlü gayreti göstermenizi arzu ediyoruz. Biz kurum olarak her türlü teknik desteği vermeye hazırız" ifadelerini kullandı. 

"VAN'DA SEFERBERLİĞİ BAŞLATIYORUZ"

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatı ve bakanlığın 180 günlük icraatları kapsamında patent seferberliğini Van'da başlattıklarını belirten Salih Koca, "Bu seferberliğin ilk ayağını Van'da oluşturmaktayız. Ülkemiz için çok önemli olduğunu düşündüğümüz Türk Patent ve Marka Kurum kanunu 10 Ocak 2017 tarihinde yasalaştı. Bu kanunla birlikte ülkemiz sınai mülkiyet alanında daha güçlü bir yapıya kavuşmuştur. Bu kanun kapsamında sınai mülkiyet alanında pek çok yenilikler getirdik.  Sınai mülkiyet alanında kurum olarak insana yatırım yapıyoruz" dedi. 

"ÜLKEMİZ BÜYÜMEYE DEVAM EDİYOR"

Koca, "Klasik ekonomide üretim faktörleri olarak üç hususa vurgu yapılır. Toprak, sermaye ve emek, zamanla bu üç faktöre eklenen yorumlar gelişti. Bütün bu yorumlarda dikkatimizi çeken en temel husus üretim faktörü olarak tanımlanan kavramların maddi alana ilişkin olmasıdır. Günümüz iş dünyasında ise gayri maddi varlıkların çok daha ön plana çıktığını görmekteyiz. Ülkemiz her alanda olduğu gibi sınai mülkiyet alanında da büyümeye, gelişmeye, dünyada adından söz ettirmeye devam ediyor. Bu anlamda kaydedilen gelişmenin temel göstergesi olan başvuru sayıları da düzenli bir şekilde artmaktadır. Ancak şunu özellikle belirtmek istiyorum. Ülkemizde KOBİ sayımız 300 bin civarındadır. Büyük ölçekli işletmemiz 7 bin civarındadır. Üniversite sayımız 200, AR-GE Merkezimiz 579, Tasarım Merkezi 68, Web tekno sayımızda 65'e ulaşmıştır. Ancak buna rağmen Türkiye'nin yıllık patent başvuru sayısı 2016 yılında 6 bin 445 sayısında kalmıştır. Faydalı model başvurularıyla değerlendirildiğinde yerli buluş sayısı 10 binin üzerine ancak çıkabilmiştir. 2011 yılından bu yana 100 binin üzerinde marka başvurusuyla sürekli Avrupa'nın en fazla marka başvurusu yapan ülkesiyiz" dedi.

Seminerde Türk Patent ve Marka Kurulundan Sınai Mülkiyet Uzmanı Dilan Karatepe, ve Ömer Faruk Fırat tarafından gerçekleştirilen sunumda, "Üretici grupları, kamu kurum ve kuruluşları, meslek kuruluşları, dernek, vakıf ve kooperatifler, ürünün tek bir üreticisi varsa bu durumu ispat etmesi şartı ile üretici başvuru yapabiliyor. Coğrafi işaretler biyoçeşitliliği koruyor, ürün taklitçiliği ile mücadele ediyor. Ürün benzerlerinden ayrılarak tüketici nezdinde daha fazla talep görüyorsa ve bu talep doğrultusunda tüketici benzerlerinden daha fazla ücret ödemeye yöneliyorsa bu ürün coğrafi işaret olabilir. Taklit ürün üretenler engellenmezse ürünün ünü zarar görür ve bundan tüm üreticiler etkilenir. Başvuru için gerekli şartlar yerine getirilerek tescil için başvuruda bulunulabilir.  Oluşturulan bir kontrol planımız var ve başvuru esnasında bu plan sunuluyor, detaylı denetleme unsurları belirtiliyor. Başvuru istatistiklerinde 1. Sırada ticaret ve sanayi odaları geliyor. Ardından şirketler, belediyeler, ticaret borsaları, valilikler, kaymakamlıklar, vakıflar, ziraat odaları, üretici birlikleri, esnaflar, kooperatifler geliyor" ifadelerine yer verildi.