Van Valisi Cevdet Bey
'40 yaşlarında, kırpık bıyıklı, zayıf ve ortadan uzun boylu, son Paris modasına göre giyinmiş biriydi… Koyu siyah gözleri ve saçları, cildinin sarılığıyla zıt bir görüntü yapıyordu. Bütün gerçek Osmanlılar gibi çok kültürlü, terbiyeli ve işine geldiğinde eli açık olan Cevdet Bey, aslında insan biçiminde bir panterdi…'
Van’da bir mahallede, okulda, bazı eğitim kurumlarında ismi yaşatılan, işgal, savaş gibi çok zorlu yıllarda Van Valiliği görevinde bulunan, 1915’in en önemli isimlerinden olan Cevdet Bey (Paşa) Van tarihinde ve hafızasında çok önemli bir yere sahiptir.
Cevdet Bey, doğma büyüme Vanlıdır. Babası 1898-1906 arasında Van valiliği yapan İşkodralı Tahir Paşa’dır. Potkoriçe hâkimi Hacı Ali Efendi’nin altı oğlundan biri olan Tahir Paşa, yirmi dokuz yaşında devlet hizmetine girmiş. İki eşinden 11 çocuğu olmuş. Tahir Cevdet, Fikriye ve Naima ilk eşinden, Münime, Münibe, Mükrime, Necdet, Fikret, Hikmet, Fahrünisa, Mihrinisa ikinci eşi Bedia’dan dünyaya gelmiş. Van’da geçirdiği son yıllarında, guatr hastalığından bir hayli muzdarip olmasına rağmen bir türlü Van’ı terk ederek tedavi için İstanbul’a gitmemiş. Hasta haliyle çektirmiş olduğu bir resmini İstanbul'a göndererek çare aramış. Ancak hastalığının iyice artması üzerine, emekli olarak İstanbul'a dönmüş ve bir yıl sonra 1913 yılı Kasım ayı içerisinde vefat etmiş. Kabri, Sahra-yı Cedid semtindedir. Tahir Paşa kendisi gibi oğullarının da devlet hizmetine girmelerini teşvik etmiştir.
Osmanlı’da paralı askerlik yapan Venezuelalı maceraperest ve yazar Rafael de Nogales, ilk kez Van kalesi kapısı önünde karşılaştığı, Van'ın 1915’te Ruslar, Ermeni çeteleri tarafından yakılıp yıkılmasına karşı kahramanca mücadele eden, şehrimizde emeği olan Van Valisi Cevdet Bey’i şöyle tarif eder: “40 yaşlarında, kırpık bıyıklı, zayıf ve ortadan uzun boylu, son Paris modasına göre giyinmiş biriydi… Koyu siyah gözleri ve saçları, cildinin sarılığıyla zıt bir görüntü yapıyordu. Bütün gerçek Osmanlılar gibi çok kültürlü, terbiyeli ve işine geldiğinde eli açık olan Cevdet Bey, aslında insan biçiminde bir panterdi…”
