Nasıl mı? Anlatayım.
Vani Bistâm Efendi’nin oğlu, doğumu bilinmeyen Vani Mehmed Efendi, Gürpınar ilçemizin Hoşap beldesinde dünyaya gelmiş. Hünkâr Şeyhi olarak bilinen ve şöhret sahibi olan Vani Mehmed Efendi, babasından dolayı Vânizâde, kendisi Van'da doğduğu için de Vânî lakabıyla bu şöhrete ulaşmış.
Hoşap’tan küçük yaşlarda ayrılıp Van’a gelerek ilim tahsiline başlayan Vani Mehmed Efendi, Tebriz, Gence ve Karabağ’a gitmiş. Yakın zamanda Azerbaycan tarafından Ermeni işgalinden kurtarılan Karabağ’da tefsir, hadis, fıkıh, kelâm ve felsefe gibi ilimlerde geniş bilgiye sahip hocası Molla Nûreddin Efendi’nin yanında on yıla yakın bir zaman kalmış ve bu zaman zarfında kendisinden eğitim almış. Daha sonra Erzurum’a geçmiş. Derin bilgisi ve birikimi üzerine devrin padişahı Dördüncü Mehmed kendisini İstanbul'a davet etmiş.
Döneminin dinî ve siyasî alanda en etkili kişilerinden biri olan Vani Mehmed Efendi, 1683’de II. Viyana Kuşatması’na ordu vâizi olarak askerlerin siperlerini dolaşarak etkili sözlerle onları şevke getirmeye çalışmış ve bunda da başarılı olmuş.
IV. Mehmed, hocası Vani Mehmed Efendi’ye ilimi ve hizmetleri nedeniyle eskiden Papaz Bahçesi, Papaz Korusu olarak adlandırılan Üsküdar yakınlarındaki bir semti bağışlamış. Boğaziçi’nde bulunan bu semt daha sonraları Vaniköy olarak anılmıştır. İsmini taşıyan semtin imarına büyük katkıları sağlayan Vani Mehmed Efendi 1665 yılında buraya Vaniköy Camisi’ni yaptırmış ayrıca evler ve caminin yanına bir medrese inşa ettirmiş. Padişah, Vani Mehmed Efendi’ye cizye ve gümrük muhasebelerinden 2 bin akçe verdirmiş, Bursa’da Kestel Kalesi ve çevresindeki birçok köyü de ona temlik ettirmiş.
