Vankulu Mehmet Efendi'nin Şehrinde Kitap Fuarı...
1727 yılı Temmuz ayında, İbrahim Müteferrika'ya Padişah III. Ahmed'in fermanı ve Şeyhülislâm Yeni-şehirli Abdullah Efendi'nin fetvasıyla, ilk Türk matbaasını kurma izni verilir.
İbrahim Müteferrika da bunun üzerine kendi evinin alt katında "Dârü't-Tıbaatü'l-Âmire" adıyla ilk Türk matbaasını kurar. En önemlisi bu matbaada basılan, Türkçenin ilk matbu eseri ise 31 Ocak 1729 (1 Recep 1141) tarihinde basılan Vankulu Lügati'dir. Bu lügat, 1010 senesinde vefat eden, Farablı bir Türk bilgini olan İsmail el-Cevheri'nin telif etiği Tâcü'l-lûga ve Sıhhatü'l-Arabiyye yahut sadece Sa-hah, Sihah unvanlı büyük ve meşhur Arapça lügatin Türkçeye tercümesidir. Bu muazzam eseri, "Vankulu" ismiyle tanınan Vani Mehmed Efendi çevirmiştir.
XVI. yüzyılın önemli âlimlerinden olan Vani Mehmed Efendi, Vanlıdır. "Vankulu" lakabıyla tanınması da ecdadının Vanlı oluşundan ileri gelmektedir. Vankulu Mehmed Efendi, başta fıkıh ilmi olmak üzere, lügat ve edebiyatta da bilgi sahibidir. Vani-Vankulu Mehmet Efendi'nin telif ve tercüme birkaç eseri daha varsa da, ona ilmî sahada büyük şöhret kazandıran, Vankulu Lügati adıyla anılan tercüme lügati olmuştur. Vankulu Mehmet Efendi bugün yaşasaydı Van'da düzenlenen kitap fuarı için ne düşünür, ne söylerdi acaba?
Van böyle bir bilginin şehridir.
Vankulu Mehmet Efendi'nin şehrinde düzenlenen Birinci Van Kitap Fuarı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Van Valiliği, Van Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, YYÜ Rektörlüğü, Van Ticaret ve Sanayi Odası, Kültür Kent Vakfı işbirliği ile 25 Mayıs günü görkemli bir törenle kapılarını kiatapseverlere açacak, 31 Maysı günü de kapatacak. Bu önemli etkinliği ilimizde hayata geçiren bütün girişimcileri ve kurumları yürekten kutluyorum.
Birinci Van Kitap Fuarı Vankulu Mehmet Efendi, Feqîyê Teyran,Yaşar Kemal, Ruhi Su, Seyit Ahmet Arvasi'nin şehri; tarih ve külltür kenti Van'a çok yakıştı. Temennimiz fuarın gelenekselleşerek, uluslararası boyut kazanarak çok uzun yıllar devam etmesidir.
Birinci Van Kitap Fuarı uygun bir dönemde, modern organizasyonla başlaması gelecek adına umut vericidir. Özellikle Van Valiliği ile Van Belediyesi'nin " Kitapla Barış" slogan altında güç birliği yapması çözüm sürecinin getridiği somut bir sonuç olsada her anlamada sevindircidir. Daha önce de yazmıştım; idarecilerin ve kurumların kucaklayıcı, ortak akla değer veren duruşu ve uslubu toplumumda iklim değişiklikleri yaratıyor.
Birinci Van Kitap Fuarı Vanlı kitapseverlerin akınına uğrayacağına inanıyorum. Fuar boyunca söyleyşiler, imza günlerine, söyleyşilere 54 yayınevi ve yüzlerce yazarımız katkı sunacak. Van profesyonel buluşmalara ev sahipliği yapacak.
Van'da herkesin en az bir kitap alarak veya bir dostuna, arkadaşına bir kitap armağan ederek fura katkı sunması gerekir. Fuara yolu düşenler kendisine gore bir kitap bulacaktır. Kitapların ışıltılı dünyasından herkes payın düşeni alacaktır. 25-31 Mayıs günleri Van'ın karanlıkları kitapların ışığnda aydınlanacak. Van'a güneş kitap yaprakları, bilgileri arasından doğacak.
Gelelim içimizi burkan bizim gerçeğimize.
Birinci Van Kitap Fuarı'nı heyecanla karşılıyoruz. Ancak az okuyanı, az yazanı olan bu şehirde bütün ilgisizliğe rağmen hala kitap yazma uğraşı veren değerli hemşerilerimiz var. Bunlar zamanlarını, emeklerini Van ile ilgili kitap yazmak için harcıyorlar. Ama değer, kymet, destek görmüyorlar. Maalesef eserlerini de yaynalamıyorlar. Kaynakların ilginç projelere harcanarak uçuştuğu, "Van Kitap Fuarı" nın düzenlendiği bir dönemine bu çelişkinin yaşanması bir Vanlı olarak insanı üzüyor, incitiyor.
Lafı uzatmadan bu konuda size üç acı örnek vereyim.
BİR: YYÜ Öğretim Görevlisi Vanlı Murat Oto, 2004'te başladığı, Ankara, İstanbul, İzmir, Antalya ve diğer illerde yaptığı araştırmalar sonrası bu yıl tamamladığı, her biri belge niteliği taşıyan, 131 tanesi ilk defa; toplam 245 Van türküsünü nota, söz ve kaynak bilgileriyle basıma hazır hale getirdi. Ancak temel kaynak niteliğinde olacak " Van Türküleri" eserini şimdi bastıracak kurum, kuruluş bulamiyor.
İKİ: YYÜ Öğretim Görevlisi Yrd.Doç. Dr. Vanlı Yılmaz Onay 20 yıla yakındır emek vererek, araştırarak bir araya topladığı "Van Masalları" ve " Van Efsaneleri" , " Van'da Yatrırlar" , "Van Folkloru" gibi Van kitaplarını basıma hazır hale getirdi. Eserini basacak kurum kuruluş bulamadı.
ÜÇ: Yürekli bir Van sevdalısı olan Vanlı Engin Tekellioğlu hanımefendi 7 yıldır uğraş vererek, Türkiye'nin çeşitli illerini gezerek, araştırarak , Van adına ismi açıklanmamış lezzetli bir eser yarattı. Ne hazindir bu kitabını basabilecek kurum kuruluş bulamıyor.
Yüzbinlerce kitabın, onlarca yazarın yer alacağı, onbinlerce kitapseverin katılacağı kitap fuarı düzenleyen bu şehirde Van kitabı basacak kurum kuruluşbulunamıyor, Van kitapları standı açılamıyor,Vanlı yazarlar bir araya gelemiyor. Bunun ayıbı bize yeter.
Yeri gelmişken bir önerimi de sunayım. Diyanet İşleri Başkanlı işbirliği ile Ramazan ayı boyunca " Birinci Van Dini Yayınlar Kitap Fuarı" düzenlenerek Van farklı bir fuara daha ev sahipliği yapabilir.
Üzülsek mi, sevinsek mi?
