XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Van (1548-1648)
Değerli okurlar İlimizin devlet idaresi 1548 yılından itibaren Osmanlılara geçmiş. Bu tarihten sonra ilimizle ilgili idari belgeler arşivlenmeye başlanmış. Bu arşiv belgelerinin bir bölümü yangınlar, işgaller ve iyi muhafaza edilemediği için günümüze kadar ulaşamamıştır.
Değerli okurlar; İlimizin devlet idaresi 1548 yılından itibaren Osmanlılara geçmiş. Bu tarihten sonra ilimizle ilgili idari belgeler arşivlenmeye başlanmış. Bu arşiv belgelerinin bir bölümü yangınlar, işgaller ve iyi muhafaza edilemediği için günümüze kadar ulaşamamıştır. Günümüze ulaşan arşiv belgelerinin birçoğu da araştırmacıların ilgisini beklemektedir. " XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Van" isimli kitap, İlimizin tarihi ile ilgili yapılmış en ciddi çalışmalardan biridir. Birçok kurumun arşivinden faydalanılarak hazırlanmıştır.
Van Osmanlılar tarafından fetih edildikten sonra idari taksimat yapılmış ve devlet teşkilatlanması gerçekleştirilmiş. Ana sancak olan Van'a (Paşa Sancağı)bağlı yönetim merkezleri belirlenmiş. Osmanlılar Paşa Sancaklarını vezir rütbesi ile atadıkları idareciler tarafından yönetir, sancağa bağlı idari merkezler bu paşanın mahiyetinde yönetilirdi. Van'a ilk atanan paşa daha önce Şam Emirü'l Ümerası olan Hüsrev Paşa'dır. Paşalar Beylerbeyi sıfatı ile sancağın askeri komutanları oldukları gibi sivil otoritenin de başıydılar. Kitapta, Van'a 1548'den 1642 yılına kadar atanmış Beylerbeyilerinin listesi verilmektedir.
Van Paşa Sancağı batıda Bitlis ve Adilcevaz sancakları, doğuda Mahmudi, Kotur sancakları, Güneyde Müküs, Şıtak, Hakkâri sancakları, Kuzeyde Erciş ve Bargiri sancakları ile çevrili idi. Ayriyeten bu sancaklara bağlı birçok nahiye merkezi oluşturulmuştu. Sancak merkezi Van Kalesi ve etrafında kurulan Van şehri idi. Van daha önceleri müstahkem bir kale iken şehir olarak gelişimi Osmanlı döneminde olmuştu. Van Beylerbeyiliğine atanan paşalar Van Kalesinde oturur, hem Van Sancağını hem de ilçe ve nahiye merkezlerini buradan yönetirlerdi.
