Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Van Şubesi: Denetimden kaçma düzenlemesi istemiyoruz

Yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Van Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Yönetim Kurulu ve tüm üyeleri olarak, Meclis'e sunulan 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu’nda yapılacak değişiklikte yapı denetimi düzenlemesiyle ilgili ortak bir basın açıklaması yapıyoruz. 
Müteahhitlerin denetim firmalarını kendilerinin seçmelerine olanak tanıyacak bu taslağa kesinlikle karşı olduğumuzu belirtmek istiyoruz.

Bu düzenleme 2019 yılında konsensüsle çözülmüş olan bir sorunun yeniden gündeme gelmesine yol açacaktır. Yapı denetimi yasa teklifinde, yüklenici firmaların kendi denetim firmalarını seçme hakkı tanınmasının geçmişte yaşanan olumsuzlukları tekrarlayacağı ve yapı güvenliği ile kalitesizlik risklerini artıracağı kaçınılmazdır. Ve Bu durum, denetimin tarafsızlığını zedeleyerek, ticari bir çıkar haline gelmesine yol açacaktır. Meclise sunulan teklif, 500 metrekarenin altı ve üstü yapılar olarak iki uygulama şeklindedir. 

İnşaat alanı 500 m2 altındaki yapılarda müteahhit,  ilindeki denetim firmalarından 1,75 ile 3,50 arasında denetim hizmet bedeli oranlarından teklif alacak, hangisi kafasına uyuyorsa tercihini ona göre yapacaktır. Müteahhit kendisine verilen bu hakla yapı denetim firmalarından tek tek fiyat alacak ve bu teklifler arasından, doğal olarak, kendisi için en ekonomik olanını tercih edecektir. Bu düzenleme geçmişte yaşanan olumsuzlukların tekrarlanmasına yol açacaktır. İnşaat alanı 500 m2 üzerindeki yapılarda ise 2 yapı denetim firmasının elektronik atanması yapılacaktır. Bu durumda da yine pazarlık ihtimali artarak denetim mekanizması zayıflamış olacaktır.

Yaşadığımız büyük depremler ile birlikte, Deprem riskinin her an var olduğu coğrafyamızda, 4708 sayılı Yapı Denetimi Kanunu'nda yapılmak istenen değişiklikler, bu kritik alandaki güvenliği tehdit edebilecek büyük bir risk oluşturmaktadır. Özellikle, 2019 yılında yapılan düzenlemelerle, yapı denetim firmalarının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından elektronik ortamda atanması sağlanmış ve bu sayede müteahhitlerle denetim firmaları arasındaki ticari bağlar kesilerek tarafsızlık güvence altına alınmıştı. 

Ancak, yeni yasa teklifi ile müteahhitlere, kendilerini denetleyecek firmaları seçme hakkı verilmesi, bağımsızlık ilkesine ciddi bir zarar verecektir. Müteahhitlerin denetim firmalarını seçmesi, yapı denetiminde tarafsızlık ilkesini zedeleyecek, ticari ilişkilerin yeniden kurulmasına yol açacak ve bu durum, yapı güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atacaktır. Yapı denetim süreçlerinin kalitesinin düşmesi, halkımızın güvenliğini riske atmak anlamına gelecektir.

Bunun yanı sıra, denetim süreçlerinde fiyat odaklı tercihler, denetim kalitesinde büyük zafiyetlere yol açacak ve yapıların güvenliği tehdit altına girecektir. Deprem kuşağında yer alan bir ülkede, bu tür zafiyetlerin telafisi mümkün olmayacak can ve mal kayıplarına yol açabileceğini unutmamalıyız.

6 Şubat 2023 depremleri, yapı güvenliğinin ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Sayın Cumhurbaşkanımızın ve Bakanımızın bizzat kendi söylemlerinde yer verdikleri % 99,8 başarı oranına sahip bir sektör, başarı oranı ile büyük bir sorumluluk üstlenmişken, şimdi bu başarıyı daha da güçlendirmek yerine, müteahhitleri ödüllendirmek gibi bir anlayışla denetim sistemini zayıflatacak adımlar atılmak isteniyor. Bu durum, halkımızın güvenliğini tehdit eden bir yaklaşım olacaktır.

Ev sahibi olmak, Türkiye’deki her birey için kolay bir şey değildir. İnsanlarımız yıllarca çalışarak, büyük fedakârlıklarla ev sahibi olmaktadır. Ancak, yapı denetiminde yaşanacak zafiyetler, bu insanların güvenliğini ciddi şekilde tehdit edecektir. Bu noktada, yapı denetim sistemimizin tarafsızlık ve bağımsızlık ilkelerine dayalı olarak güçlendirilmesi gerekmektedir. Bizler, yapı denetim firmaları olarak, halkımızın güvenliğini sağlamak adına tüm gücümüzle dünyanın hiçbir yerinde eşine rastlanılmayacak kadar zor şartlarda, şantiyede işinin gereğini yaparken tehdit, darp ve sözlü hakaret ve sataşmalarla karşı karşıya kalmakta ve ayrıca zor ekonomik şartlar altında hizmet vermeye devam etmekteyiz. 

Sonuç olarak, yapı denetim sisteminin bağımsızlığını ve tarafsızlığını koruyacak ve ayrıca uygulanan maliyet katsayılarında iyileştirme düzenlemelerin yapılması gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Yapı denetimi, yalnızca ticari bir faaliyet değil, halkımızın can ve mal güvenliğinin teminatıdır. 

Bu yasa teklifinin geri çekilmesini ve yapı denetim sisteminin daha etkin ve güvenilir bir şekilde güçlendirilmesini talep ediyoruz. Yetkililerden halkımızın güvenliğini sağlamaya yönelik doğru adımlar atmasını umuyor ve bu konuda herkese toplumsal sorumluluğu yerine getirmeye devam ediyoruz.