GİDEREM VAN'A DOĞRU
Nedim İlikçi
Değerli okurlar; aynı sektörde çalışan bir gurup arkadaştan biri ekonomik krizden etkilenip sektörden ayrılmış ve Edirne’ye yerleşmiş. Sektördeki diğer arkadaşları bir araya gelerek Edirne’ye arkadaşlarını ziyarete gitmişler. Bu seyahatleri, ülke içinde ve dışında başka yerlere de seyahat etme fikrini doğurmuş. Fransız reklamcı Jacgues Seguela’nın söylediği “Yürüyen bir budala, oturan on entelektüelden iyidir.” sözünden hareketle bir gurup kurmuşlar. Kendilerine “Yürüyen Budalalar” ismini vermişler.
“Yürüyen Budalalar” gurubu seyahate başlamadan önce gidecekleri yörenin tarih, coğrafya, dil, din siyaset, edebiyat, sanat, müzik ve mutfak gibi özellikleri hakkında bilgiler ediniyorlar. Ziyaret edecekleri yerlerle ilgili topladıkları bilgileri bir araya getiriyorlar. Gidecekleri yörenin şarkı, türkü ve deyişlerinden seçmeler yapıyorlar. Bu eserlerin o yöre için ne oranda anlam ifade ettiğini tespit etmeye çalışıyorlar. Belirledikleri türkü, şarkı ve deyişlerin anlatımları eşliğinde o yörenin tarihi ve kültürü hakkında bilgiler edinmeye çalışıyorlar. Şarkı, türkü ve deyişlerde geçen kelimelerin anlamlarını inceliyorlar. Seyahate çıkmadan önce gidecekleri yörenin yerel kıyafetlerine uygun kıyafetler hazırlıyorlar. O kıyafetleri giyerek yöreyi geziyorlar.
Bu gezgin gurup, bu seyahatlerinin amacını “medeniyetimizi ve kendimizi tanıma çabasındayız” diye ifade ediyorlar. Türkiye’yi medeniyetlerin beşiği ve mücevher tepesi olarak tanımlıyorlar. Coğrafyamızı, tarihimizi, adetlerimizi, yemeklerimizi, müziklerimizi, insanlarımızı, daha doğrusu kendi hikâyelerimizi anlama çabasında olduklarını belirtiyorlar. “Seyahatlerimizde çok az uyuyor, çok yürüyoruz ve bu durumdan asla pişman değiliz.” diyorlar.
Yürüyen Budalalar, bu güne kadar yurt içi ve dışına yirmi sekiz seyahat yapmışlar. Gittikleri yerlerde Türkçenin yanı sıra Arapça, Kürtçe, Ermenice, Farsça, Lazca, Rumca, Romanca, Makedonca, Süryanice, Sırpça, Boşnakça, Hintçe, Macarca şarkılar eşliğinde kitaplar hazırlamışlar. Her seyahatlerini kitaplaştırmaya çalışmışlar. Gezdikleri yörelere ait seçtikleri şarkıları kitaba bitişik CD ile okuyucuların dinlemelerine sunmuşlar.
Bu hafta siz okuyuculara tanıtmaya çalıştığım “Giderem Van’a Doğru” isimli kitap; Van ve Bitlis illerinin seçme türkü ve bilgilerini kapsamaktadır. Kitap, Yürüyen Budalaların 24-26 Mayıs 2014 tarihlerinde gerçekleştirmiş oldukları Van, Tatvan, Bitlis, Ahlât, Adilcevaz ve Erciş seyahatleri çerçevesinde hazırlanmış. Kitaba ek olarak verilen CD de Van ve Bitlis yörelerine ait 33 tane türkü bulunmaktadır. Kitapta bu türkülerin derleyenleri, kaynak kişileri, notaya alanları ve seslendirenleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bazı türkülerin hikâyelerine yer verilmiştir. Türkülerde geçen bazı kelimelerin edebiyatta ve halk kültüründe ne anlamlar ifade ettiği açıklanmıştır. Kitapta Van ve Bitlis yöresine ait Türkçe, Kürtçe ve Ermenice türküler bulunmaktadır.
Kitapta Van’ımız ile ilgili birçok bilgi paylaşılmış. Bu bilgilerden biri de Van’ın en bilinir türkülerinden Edremit Van’a bakar isimli türküde geçen Şamran ve Şamran suyu ile beslenen “Kadembas” mevkisi hakkındadır. Kitapta kadembas ile ilgili şöyle bir bilgi paylaşılmış:”Kadembastı bölgesinde arazi yapay teraslarla düzenlenmiştir. Bu yapay teraslardaki meyve bahçeleri ve üzüm bağları bugün bile Van bölgesinin en güzel mesire yerini oluşturur. Osmanlı döneminden bu yana halk buraya “ayak basılan uğurlu yer” anlamında “ kadembastı” ismini vermektedir. Bu bölgede bulunan Şamran Kanalına destek duvarlarının üzerindeki çivi yazısında “Bu bağ Manua’nın eşi Tariria’nındır. Adı Tariria Bağıdır….” Denilmektedir.
Giderem Van’a Doğru” isimli kitap Yürüyen Budalalar gurubundan Halil Çelik ve Yeşim Çoruh Çalışkan tarafından hazırlanmış. Yürüyen Budalalar logosu ile 2014 yılında basılmış ve 75 sayfadan ibarettir. Kitaba, piyasada satılmaz notu yazılmış.
Van’ın tarihi ve kültürü ile ilgilenen herkesin kütüphanesinde bulundurması ve okuması gereken bir kitap olduğunu tavsiye ederim. Kalın sağlıcakla…..
