Sokak Lezzetleri

Sokak lezzetleri, dünyada tarih boyunca hemen hemen her yerde varlığını sürdürmüştür. Genellikle  bu ürünler hastane, okul çevresi, sokak araları ile garlar gibi yoğun kamusal alanlarda seyyar arabalar ve tezgahlarda satılmaktadır. Türkiye kentlere göre mevsimsel özelliklerinden dolayı farklı iklimi, kültürel birikimi ve kendine özgü dokusuyla farklı beslenme kültürüne de sahiptir. Geçmişten günümüze gelen ve her gün daha da yaygınlaşan sokak lezzetleri o bölge beslenme kültürünün bir aynasıdır ve o yörenin mutfak kültürünü ön plana çıkartır.

Sokak lezzetleri her bölgede farklılık gösterse de onların ortak özelliği her zaman hem çok lezzetli , hem daha ekonomik olmasıdır.

Sokak lezzetleri deyince ilk aklımıza iştah kabartan kokusuyla  kokoreç gelir. Ardından nohutlu tavuk pilav, balık ekmek, yaprak döner, ekmek arası köfte, ciğer şiş, midye dolması, midye tava,tantuni, kestane, boyoz, tost, sandaviç, lokma, süt mısır, kağıt helva, dondurma ve daha niceleri. 

Şayet  İzmir’de iseniz; mutlaka bir köşe başında  şerbetli ve sıcak olarak tüketilen İzmir lokma tatlısına rastlarsınız. İzmir usulü kokoreç, midye dolması, kahvaltıların vazgeçilmezi boyoz, gevrek, İzmir tulum peyniri domates ve yeşil acı biber ve özel kumru ekmeği  ile yapılan İzmir kumrusudur. Gerçek İzmir kumrusunun içinde sosis, salam bulunmaz. Yine sadece İzmir’e has kavun veya badem çekirdeklerinin ezilmesiyle yapılan sübye şerbetidir.

Mega Kent İstanbul’da ise, Eminönü’nde yenen Balık-Ekmek en bilinen ve vazgeçilmez sokak lezzetleri arasında yer alır. Ana maddesi patates olan ve çeşitli mezelerin harmanlanması ile hazırlanan kumpir, ister limonlu ister sirkeli acılı-acısız turşu ve turşu suları ile tüketilen doyurucu bir sokak lezzetidir. Karaköy poğaçası, halka tatlısı, Islak hamburger, Arnavut ciğeri, kestane ve süt mısırı İstanbul’un sokak lezzetleri arasında bulunuyor.

Mersin’in nefis sokak lezzeti kuşkusuz;  küçük doğranmış etlerin maydanoz, domates, sivri biber, soğan ve baharatların bir araya getirilip sacda pişirilerek ve dürüm olarak tüketilen tantuni ‘si dir.

Eskişehir’in meşhur kıymalı iç harcı ile yapılan çıtır çıtır çiböreği. Ayrıca pudra şekeri ile servis edilen küt böreği Eskişehir’in  lezzetleri arasındadır.

Sokak lezzetlerinin başı çektiği bir diğer lezzet de çiğ köftedir. Doğu ve Güney Doğu illerinde bol acılı, bol yeşillikli oldukça fazla tüketilen etli çiğ köfte, batı illerinde de lavaşın içine sarılan etsiz çiğ köfte olarak çokça sevilen sokak lezzetleri arasında yerini almıştır.

Konser,maç, festival, sınav ya da iş çıkışında ızgaradan tüten  etrafı saran nefis kokusuyla bizi tezgah başına çeken hatta kuyrukta bekleten nefis lezzet  sokak köftesini hepimiz  en az bir kez tatmışızdır. Her yerleşim yerinde rastlayacağımız bir lezzet durağıdır seyyar köfteciler.  Önünde uzun kuyruklar oluşturulan, halk arasında tükürük köftesi olarak da bilinen, mangalda pişen yanında taze biber ve soğanla ayaküstü ekmek arası tüketilen  küçük lezzetli köftelerdir onlar.

Özellikle öğrencilerin sıkça başvurduğu bir başka lezzet de et ve tavuk dönerdir.  Çarşı, okul ve gar yakınlarında çok sık rastlarız seyyar arabalarda, tezgahlarda  pişen bu lezzete.

Adana’nın meşhur kebapları, şırdanı , şalgamı yanında en meşhur sokak lezzetlerinden biri olan bici bici; şerbetli bir çeşit soğuk tatlıdır. Yine Adana’nın sıcak günlerinde taze ve tatlı bademlerin buz ile beraber servis yapıldığı buzlu badem Adana’ya has bir sokak lezzetidir.

Antalya sokak lezzetlerinden Tırmis zengin bir protein kaynağı ve ıslak bir  Akdeniz çereznçeşididir.  Seyyar satıcılar tarafından hazırlanıp sokaklarda satılan bu lezzet Konya ve Isparta'da  termiye adıyla bilinmektedir. Tırmis ya da Termiye bölgeye has bir lezzettir.

Sucuğuyla meşhur Afyon'da sokak lezzetlerinin başında mangalda sucuk ekmek ve afyon kaymağı gelir.

Antep deyince ilk akla mutfağı gelir. Türkiye de ilk Mutfak Müzesinin olduğu yer Antep’te kebapçılar her zaman rövanştadır. Hemen ardından bol baharatlı ve bol ekşili genellikle kahvaltıda tüketilen Nohut dürüm sokak lezzetleri arasında ilk sırada yerini alır. Şam tatlı ise Antep sokaklarının en tatlı lezzetidir.

Van’ın sokak lezzetlerine baktığımızda kebap en çok tüketilen lezzetlerin başında gelir.  Bu kebabın yapımında enerji değeri dana etinden daha fazla olan koyun eti tercih edilir. Koyun etinin satırla kıyıldıktan sonra elde edilen kıyma ile  hazırlanan bu kebap  şişe takılarak mangalda pişirilir. Lavaş ekmek içinde dürüm olarak servis edilen  kebap isteğe göre; terbiye edilmiş soğan, maydanoz ve baharatla çeşitlendirilir. Şayet Van’a geldiyseniz İskelede teknelerde ekmek arası Van balığı yemeyi unutmayın.

Balıkesir’in sokak lezzeti hiç kuşkusuz Susurluk tostu ve ayranıdır. Markalaşmış Susurluk Tost ve Susurluk Ayranı’nı Susurluk’ta yerken, sokak lezzetleri listesinde yerini hep ilk sırada koruyan Kokoreç ’in hasını da yine Susurluk’ta yersiniz. Süt kuzusunun ince bağırsağından yapılan kokoreç  Susurluk’ta da sokak lezzetlerinin başında gelir. Ağırlıklı olarak kimyon, kırmızı pul biber ve çeşitli baharatlarla zenginleştirilip yanında bol köpüklü Susurluk Ayranı ile servis edilen kokoreç Susurluk’ta ayaküstü yenen sokak lezzetlerinden biridir.

Döner’in en lezzetlisi Bursa’da yenirken Bursa’nın tarihi sokakları sizi boza, kestane ve macun satan seyyar satıcılara çıkarır.

Yolunuz her daim lezzetlere çıksın.