BAĞIMSIZ DENETİM VE BAĞIMSIZ DENETÇİ NEDİR?

BAĞIMSIZ DENETİM VE BAĞIMSIZ DENETÇİ NEDİR? ÜNVANINA “BAĞIMSIZ DENETÇİ DİYE YAZAN HERKES BAĞIMSIZ DENETÇİ ŞARTLARINI TAŞIYOR MU?

Son zamanlarda bazı Meslek Mensupları mesleki unvanlarının yerine veya yanına “Bağımsız Denetçi” yazmayı alışkanlık edindiler. Ama bunların önemli bir bölümü de (aşağıda açıklayacağım) Bağımsız Denetçi olabilme şartlarına tam olarak taşımamaktadırlar. Bu durum beni Bağımsız Denetim ve Bağımsız Denetçi kavramlarının neyi içirdiğini kısaca açıklamaya yönlendirdi. Umarım faydalı olur.

Bağımsız Denetçilikle ilgili belgelendirme süreci ilk başlayanlar için 2013 yılında sonuçlandırılmış olup, meslekte 15 yılını dolduran ve 4 yıllık Üniversite Mezunu olan herkese belge verilmişti.

Bunun doğruluğu/yanlışlığı elbette tartışılabilir. Kişisel kanaatim, ki Türmob’un da beyanları bu yöndedir; SMMM Belgesi alan herkes (belli bir tecrübe 5-10 yıl gibi süresi sonunda)aynı zamanda Bağımsız Denetçi olabilmeliydi. Buna da muhalefet edenler elbette var ve bu yönü ile tartışmaya da açıktır.

Bağımsız Denetçi, Mesleki bilgi ve tecrübeye, analitik düşünmeye, mesleki şüphecilik yeteneğine sahip olmalıdır. Bunun yanında yeterli teknik (bilgisayar ve programları anlamında) bilgiye de sahip olunması artık bir zorunluluktur.

Bir Bağımsız Denetçi; Uluslararası Muhasebe Standartları, Türkiye Muhasebe Standartları, Bağımsız Denetim Standartları ve elbette iyi derecede Muhasebe bilgisine sahip olmalıdır. Bu da ciddi bir mevzuat bilgisi demektir.

Bağımsız Denetim ve Bağımsız Denetçi ile ilgili bazı kavramları aşağıda açıklamaya çalışarak bu konudaki asgari bilgilerimizi güncelleyelim.

Bağımsız denetim: Finansal tablo ve diğer finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, denetim standartlarında öngörülen gerekli bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanması sürecini ifade eder.

Bağımsız denetçi: Denetimi yürüten kişi veya kişileri, genellikle sorumlu denetçiyi veya denetim ekibinin diğer denetçilerini veya ilgili durumlarda denetim şirketini ifade eder. Bir BDS’de bir yükümlülük veya sorumluluğun sorumlu denetçi tarafından yerine getirileceğinin açıkça ifade edilmesi hâlinde, “denetçi” terimi yerine “sorumlu denetçi” terimi kullanılır. İlgili yerlerde “sorumlu denetçi” veya “denetim şirketi”, bu terimlerin kamu sektöründeki eş değerlerini ifade eder.  (BDS 200 Standardı)

Bağımsız denetçi: Bağımsız denetim yapmak üzere, 1.6.1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yeminli mali müşavirlik ya da serbest muhasebeci mali müşavirlik ruhsatını almış meslek mensupları arasından Kurum tarafından yetkilendirilen kişilere denilmektedir.(BDS 200 Standardı)

Denetimin amacı, hedef kullanıcıların finansal tablolara duyduğu güven seviyesini artırmaktır. Bu amaca, finansal tabloların tüm önemli yönleriyle geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığına ilişkin denetçi tarafından verilen görüşle ulaşılır. Genel amaçlı çerçevelerin çoğunda söz konusu görüş, geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak finansal tabloların tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunulup sunulmadığı veya doğru ve gerçeğe uygun bir görünüm sağlayıp sağlamadığı hakkındadır. BDS’lere ve etik hükümlere uygun olarak yürütülen bir denetim, denetçinin bu görüşü oluşturmasını sağlar. (BDS 200 Standardı)

Denetime tabi olan finansal tablolar, üst yönetimden sorumlu olanların gözetiminde işletme yönetimi tarafından hazırlanan finansal tablolardır. BDS’ler yönetime veya üst yönetimden sorumlu olanlara sorumluluk yüklemez ve bu kişilerin sorumluluklarını düzenleyen mevzuatı geçersiz kılmaz. Ancak BDS’lere uygun bir denetim, yönetimin ve -uygun hâllerde- üst yönetimden sorumlu olanların, denetimin yürütülmesi için gerekli olan belirli sorumlulukları üstlendikleri ön kabulüne dayalı olarak yürütülür. Finansal tabloların denetlenmiş olması, yönetimin veya üst yönetimden sorumlu olanların sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.(BDS 200 Standardı)

Bağımsız Denetim yapabilmek için Bağımsız Denetçi Belgesi alıp sicile kaydolmakta tek başına yetmemektedir. Aynı zamanda Kamu Gözetim Kurumu’nun (KGK) yetkilendirdiği kurum ve kuruluşlarca verilecek eğitimleri de tamamlamak gerekmektedir. Bu eğitimler süreklilik arz etmekte olup son 3 yılın ortalamasının asgari 120 saat olması gerekmektedir. Yani yılda 40 saat mesleki eğitim almak şarttır. Bu şartı tamamlamayan Bağımsız Denetçi takip eden yılda G.FAAL olarak görünecektir.

KGK’nın sitesinde bulunan BAĞIMSIZ DENETÇİLER listesine girdiğinizde bu durum FAAL veya G.FAAL diye açıkça yazılmakta olup, herkes tarafından bu bilgileri ulaşılması mümkündür.

Tüm bunları yapmakta yetmemektedir. Bağımsız Denetim kişinin tek başına yapabileceği bir iş de değildir. Şahıs olarak yapacaksanız en az 6 kişilik bir kadronuz olması ve KGK’ya da tescil ettirmeniz gerekmektedir. Aynı şartlar şirketler içinde geçerlidir.

Özcesi, Unvanlarına mesleki kariyerlerini (SMMM/YMM) yazmaktan imtina edip koca koca harflerle BAĞIMSIZ DENETÇİ yazan değerli meslektaşlarımız; eğer bu listede FAAL olarak görünmüyorlarsa, sadece kendilerini kandırmaktadırlar. Tabi bu yönü ile de müşterilerine haksız ve yanlış bir görünüm çizerek onları da kandırmaktadırlar.

BAĞIMSIZ DENETİM ve BAĞIMSIZ DENETÇİ kavramlarının içeriği konusunda bir giriş niteliğinde de olsa kamuoyunu aydınlatabildiysek ne mutlu.

Yazıdaki eksik ve hatalarımızı düzeltecek dostlara da şimdiden teşekkür ederiz.