Yurt Dışı Varlık Barışı Uygulaması
İlhan Güneri
Yurt Dışı Varlık Barışı Uygulaması 31.10.2013 Tarihine Kadar Uzatıldı. Gelir Vergisi Kanununa 6486 sayılı kanunla eklenen Geçici 85. Madde Özetle, kişi veya kuruluşların Yurt Dışında bulunan ancak Türkiye'de kayda alınmamış menkul ve gayrimenkullerini süresi içinde Gelir İdaresine bildirip % 2 vergi ödemeleri kaydı ile kayıtlarına intikal ettirebileceklerini hüküm altına almaktadır. Konu ile ilgili Genel Tebliğ 11.06.2013 tarihli resmi gazetede yayımlanmıştır.
Bu yazımızda Gelir Vergisi Kanununa eklenen bu geçici maddenin; eleştirisi, övgüsü veya teknik ayrıntıları yerine, mümkün olduğunca sade bir dille ne işe yarayacağını anlatılmaya çalışılacaktır.
Burada öncelikle bilinmesi ve söylenmesi gereken şey bu varlık barışının tek kaynağı YURT DIŞI VARLIKLAR'ın bildirilmesi ve nakit (likit, taşınabilir) durumdaki kaynakların süresi içinde yurda getirilmesidir.
Gerçek veya tüzel kişilerce, 15/4/2013 tarihi itibarıyla sahip olunan ve yurt dışında bulunan;
-para,
-altın,
-döviz,
-menkul kıymet ve
-diğer sermaye piyasası araçları ile
-varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taşınmazlar,
31/7/2013 tarihine kadar Türk Lirası cinsinden rayiç bedelle, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca faaliyette bulunan bankalara veya 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca faaliyette bulunan aracı kurumlara bildirilir ya da vergi dairelerine beyan edilir.
Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %2 oranında vergi tarh edilir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenir.
Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz. Ancak diğer nedenlerle 01.01.2013 tarihinden önceki dönemlere ilişkin vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları uyarınca gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden tespit edilen matrah farkından, bu madde kapsamında beyan edilen tutarlar, bu tutarlara ilişkin tarh edilen,
a) Gelir Vergisi
b) Kurumlar Vergisi
c) Katma Değe Vergisi matrahlarından
verginin vadesinde ödenmesi koşuluyla mahsup edilerek tarhiyat yapılır. İndirimi reddedilen katma değer vergisine ilişkin mahsup edilecek matrah tutarı, indirimi reddedilen vergiye esas teşkil eden bedeldir.
Bildirildiği veya beyan edildiği hâlde, 15/4/2013 tarihi itibarıyla yurt dışında bulunduğu kanaat verici belge ile tevsik edilemeyen para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar dolayısıyla "vergi incelemesi ve tarhiyat yapılamaz" hükmünden yararlanılamaz.
Bildirim veya beyanın yapıldığı tarihi takip eden ay sonuna kadar Türkiye'ye getirilmeyen veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmeyen para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları dolayısıyla "vergi incelemesi ve tarhiyat yapılamaz" hükmünden yararlanılamaz.
Bu imkandan yaralanmak için mutlak surette olması gereken iki unsur vardır:
1. Tahakkuk eden verginin zamanında yatırılmış olması
2. Bildirilen veya Beyan edilen
a) Para
b) Döviz
c) Altın
d) Menkul kıymet ve diğer Sermaye Piyasası araçlarının
15/4/2013 tarihi itibarıyla yurt dışında bulunduğu kanaat verici belge ile tevsik edilmesi.
Böylece hayali bildirimler ile kara para aklamanın önüne geçilmek istenmiştir.
Kanaat verici belgeden kasıt;
- Devlet tarafından veya devlet güvencesinde tutulan kayıt ve sicilleri, banka, banker ve arası kurumlar ve benzeri mali kurumları ile posta idaresi, noter gibi kuruluşların kayıt ve belgelerini
- Yabancı ülkelerden alınan Vergi Usul Kanununda sayılan fatura, müstahsil makbuzu, gider makbuzu vb. belgelerin yabacı ülkelerde yetkili makamlardan alınarak o ülkede bulunan Türk elçilik veya konsolosluklarına onaylatılan belgelerdir.
Ayrıca Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri (yasadaki ifadesi ile tam mükellefiyeti tabi gerçek kişiler ile kurumların);
a) Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları,
b) Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları,
c) Yurt dışında bulunan iş yeri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları, (Örneğin yurtdışı şubelerinden elde edilen kazançlar)
31/10/2013 tarihine kadar elde edilenler de dâhil olmak üzere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31/12/2013 tarihine kadar Türkiye'ye transfer edilmesi kaydıyla gelir veya kurumlar vergisinden müstesnadır.
Tam mükellefiyete tabi gerçek kişiler ile kurumların, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları, 31/12/2013 tarihine kadar Türkiye'ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır.
Bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme yapılamaz.
Yukarıdaki hükümlerden yararlanmak için yasa ile bakanlığa 3 ay uzatma yetkisi verilmişti. Bakanlık bu yetkisini bir defada kullanarak yasadan faydalanma süresine 31.10.2013 tarihine kadar uzattı. Bundan sonra (yasa değişikliği yapılmadıkça) herhangi bir uzatma söz konusu değil.
Bu uygulamanın en büyük faydalarından biri, beyanda bulunulan matrah kadar yukarıda belirtildiği üzere vergi incelemesi sonucunda çıkacak matrah farkından mahsup edilebilmesidir.
Örneğin; 01.01.2013 öncesine ait bir yılın defterleri inceleme alınmış ve 3.000.000,00 TL Kurumlar Vergisi Matrah Farkı yazılmış olsun. Eğer mükellef Yurt dışı varlık bildiriminde bulunmuş ise, bildirimde bulunduğu tutar (Örneğin 2.500.000,00 TL) bu matrahtan mahsup edilecek, geri kalan tutarın vergisi talep edilecektir. Beyan edilen tutar fazla ise fazla kalan tutar tarh edilen diğer vergilerden mahsup edilebilecektir.
Yurt dışında yukarıda belirtilen mal varlıkları bulunan mükellefler için ciddi bir avantaj olan bu fırsattan yararlanmak için işverenlerin,sözleşmeli bulundukları Mali Müşavirler veya Yeminli Mali Müşavirleri ile görüşerek konu hakkında daha ayrıntılı bilgi almaları menfaatleri icabıdır.
